Σεργκέι Μεργκελιάν

Σεργκέι Μεργκελιάν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Սերգեյ Մերգելյան (Αρμενικά)
Γέννηση	19  Μαΐου 1928[1][2] Συμφερόπολη[3]
Θάνατος	20  Αυγούστου 2008[4] Λος Άντζελες
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι
Εθνικότητα	Αρμένιοι[2]
Χώρα πολιτογράφησης	Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ρωσικά
Εκπαίδευση	Διδάκτωρ των Επιστημών στη Φυσική και τα Μαθηματικά
Σπουδές	Κρατικό Πανεπιστήμιο του Γερεβάν (έως 1947)[2] Μαθηματικό Ινστιτούτο Στέκλοβ[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μαθηματικός[2] ακαδημαϊκός
Εργοδότης	Μαθηματικό Ινστιτούτο Στέκλοβ (από 1970) Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ (από 1970)
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Κομμουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ένωσης
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	βραβείο Στάλιν μετάλλιο Μεσρόπ Μαστότς τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Σεργκέι Μεργκελιάν (αρμενικά: Սերգեյ Մերգելյան‎‎ Sergey  ; 19 Μαΐου 1928 – 20 Αυγούστου 2008) ήταν Σοβιετικός Αρμένιος μαθηματικός, ο οποίος συνέβαλε σημαντικά στη Θεωρία της Προσέγγισης. Η σύγχρονη Θεωρία Μιγαδικής Προσέγγισης βασίζεται στο κλασικό έργο του Μεργκελιάν. Ήταν αντεπιστέλλον Μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ (από το 1953), μέλος της NAS ASSR (από το 1956).

Το επώνυμο "Μεργκέλοφ" που δόθηκε κατά τη γέννηση άλλαξε για πατριωτικούς λόγους στο πιο αρμενικό "Μεργκελιάν" από τον ίδιο τον μαθηματικό πριν από το ταξίδι του στη Μόσχα. ^[6]

Ήταν βραβευμένος με το Κρατικό Βραβείο της ΕΣΣΔ (1952) και το παράσημο του Αγίου Μεσρόπ Μαστότς (2008). Ήταν ο νεότερος διδάκτορας επιστημών στην ιστορία της ΕΣΣΔ (σε ηλικία 20 ετών), ^[6] και το νεότερο αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ (ο τίτλος απονεμήθηκε σε ηλικία 24 ετών). ^[6] Κατά τη διάρκεια των μεταπτυχιακών του σπουδών, ο 20χρονος Μεργκελιάν έλυσε ένα από τα θεμελιώδη προβλήματα της μαθηματικής θεωρίας των συναρτήσεων, που δεν είχε λυθεί για περισσότερα από 70 χρόνια. Το θεώρημά του για τη δυνατότητα ομοιόμορφης πολυωνυμικής προσέγγισης των συναρτήσεων μιας μιγαδικής μεταβλητής αναγνωρίζεται από το κλασικό θεώρημα Μεργκελιάν^[7] και περιλαμβάνεται στο μάθημα της θεωρίας των συναρτήσεων.

Αν και ο ίδιος δεν ήταν σχεδιαστής υπολογιστών, το θεώρημα Μεργκελιάν ήταν πρωτοπόρος στα σοβιετικά υπολογιστικά μαθηματικά. ^[8]

Πλακέτα στο Ερεβάν προς τιμήν του Μεργκελιάν

Βιογραφία

Νεανικά χρόνια

Ο Σεργκέι Μεργκελιάν γεννήθηκε στις 19 Μαΐου 1928 στη Συμφερόπολη σε μια αρμενική οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν ο Νικήτα (Mkrtich) Ιβάνοβιτς Μεργκέλοφ, πρώην ιδιώτης επιχειρηματίας (Nepman), και η μητέρα του η Λιουντμίλα Ιβάνοβνα Βιρόντοβα, κόρη του διευθυντή της τράπεζας Αζοφικής Μαύρης Θάλασσας, που πυροβολήθηκε το 1918. Το 1936 ο πατέρας του Σεργκέι κατασκεύαζε μια χαρτοποιία στο Γιέλετς, αλλά σύντομα μαζί με την οικογένειά του απελάθηκαν στον οικισμό Ναρίμ της Σιβηρίας, στην περιοχή Τομσκ. Στον παγετό της Σιβηρίας, ο Σεργκέι υπέφερε από μια σοβαρή ασθένεια και επέζησε παρά τρίχα. Το 1937, η μητέρα και ο γιος αθωώθηκαν με απόφαση του δικαστηρίου και επέστρεψαν στο Κερτς και το 1938 η Λιουντμίλα Ιβάνοβνα έλαβε (από τον γενικό εισαγγελέα της ΕΣΣΔ Αντρέι Γιανουσιέβιτς Βισίνσκι) την αποκατάσταση του συζύγου της. Το 1941, σε σχέση με την επίθεση των στρατευμάτων του Χίτλερ στο Νότο, η οικογένεια Μεργκέλοφ εγκατέλειψε το Κερτς και εγκαταστάθηκε στο Ερεβάν. ^[9]

Εκπαίδευση

Πριν από τον πόλεμο, ο Μεργκελιάν ζούσε στη Ρωσία και σπούδασε στο γυμνάσιο του Κερτς. Όταν στα τέλη του 1941 η οικογένειά του μετακόμισε από το Κερτς στο Ερεβάν, μπήκε σε ένα εντελώς άγνωστο περιβάλλον, δεν ήξερε καθόλου Αρμενικά. Σπούδασε στο σχολείο του Ερεβάν με το όνομα Μραβγιάν. Σύντομα διέπρεψε στις ικανότητές του. Το 1943, ο Μεργκελιάν κέρδισε την πρώτη θέση στη δημοκρατική Ολυμπιάδα φυσικής και μαθηματικών. Το 1944, σε ηλικία 16 ετών, πέρασε τις εξετάσεις για τις τάξεις 9-10, αποφοίτησε από το γυμνάσιο και μπήκε αμέσως στη Φυσικομαθηματική Σχολή του Κρατικού Πανεπιστημίου του Ερεβάν (YSU).

Έγινε αντικείμενο προσοχής στο πανεπιστήμιο, όπου πέρασε για ένα χρόνο το πρώτη και δεύτερη σειρά μαθημάτων και σύντομα άρχισε να παρακολουθεί διαλέξεις του ακαδημαϊκού Αρτάσες Σαχινιάν, του ιδρυτή της αρμενικής μαθηματικής σχολής. Εκτός από τη μελέτη και την εργασία στο σεμινάριο, ο Μεργκελιάν δίδαξε στον μαθηματικό κύκλο στο Παλάτι των Πρωτοπόρων του Ερεβάν. Εκεί έδωσε πλήρη ελευθερία στη φαντασία, γράφοντας παζλ για παιδιά κάνοντας διαγωνισμούς επίλυσης ιδιαίτερα δύσκολων εργασιών και οργανώνοντας μαθηματικά παιχνίδια.

Πέρασε ένα πενταετές πανεπιστημιακό πρόγραμμα σπουδών για τρία χρόνια, στο πρώτο έτος σπούδασε μόνο λίγες μέρες, μετά μέσω εξωτερικών μαθητών είχε δώσει εξετάσεις και αμέσως μεταπήδησε στο δεύτερο και το 1946 πήρε δίπλωμα. Ταυτόχρονα, αποκατέστησε το αρχικό επώνυμο από την πλευρά του πατέρα του και έλαβε ένα δίπλωμα ήδη ως Σεργκέι Νικιτόβιτς Μεργκελιάν.

Μετά το YSU (1946), ο Μεργκελιάν εισήλθε στις μεταπτυχιακές σπουδές στο Ινστιτούτο Μαθηματικών Στέλκοβ υπό τον Μιστισλάβ Βσερολόντοβιτς Κέλντις. Αν και όλη η κολοσσιαία απασχόλησή του, ο Κέλντις έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στον νέο του μεταπτυχιακό φοιτητή. Συναντιόντουσαν κυρίως στο σπίτι του Κέλντις, στις 8-9 το βράδυ, και έκαναν μεγάλες συζητήσεις για μαθηματικά προβλήματα. ^[6]

Μια διατριβή για το πτυχίο στις φυσικές και μαθηματικές επιστήμες, ο Μεργκελιάν την έγραψε σε ενάμιση χρόνο. Η υποβολή της διατριβής έγινε το 1949 και ήταν λαμπρή. Μετά από μιάμιση ώρα, το ακαδημαϊκό συμβούλιο ανακοίνωσε την απονομή διδακτορικού διπλώματος στη φυσική και τα μαθηματικά στον Μεργκελιάν. Αν και ο Μεργκελιάν υπέβαλε, για να υπερασπιστεί την Ph.D. διατριβή, και οι τρεις επίσημοι αντίπαλοι - ο ακαδημαϊκός Λαβρέντεφ, ο Σεργκέι Μιχαήλοβιτς Νικόλσκι και το αντεπιστέλλον μέλος Αλεξάντερ Οσίποβιτς Γκέλφοντ - ζήτησαν από το Ακαδημαϊκό Συμβούλιο να του απονεμηθεί το πτυχίο Διδάκτωρ Επιστημών.

Το αίτημα των αντιπάλων ικανοποιήθηκε (για αυτό ήταν απαραίτητο να καλέσουν τα μέλη του επιστημονικού συμβουλίου, κάτι που πήρε χρόνο) και ο Μεργκελιάν έγινε ο νεότερος διδάκτορας φυσικών και μαθηματικών επιστημών στην ΕΣΣΔ σε ηλικία 20 ετών (στα 21).

Μέχρι σήμερα αυτό είναι ρεκόρ απόκτησης του υψηλότερου επιστημονικού τίτλου (Διδάκτωρ Επιστημών) σε τόσο νεαρή ηλικία στην πρώην ΕΣΣΔ και τη σημερινή Ρωσία.

Καριέρα

Ο Μεργκελιάν αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Ερεβάν το 1947. Από το 1945 έως το 1957 εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Ερεβάν και από το 1954 έως το 1958 και από το 1964 έως το 1968 στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας που ονομάζεται M.Β. Λομονόσοφ.

Στα 24 του έγινε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ (τώρα Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών), κάτι που, από την άποψη της νεαρής ηλικίας, είναι ένα ακόμη απόλυτο ρεκόρ μεταξύ των επιστημόνων της ΕΣΣΔ. Υπήρξε σύμβολο ενός νεαρού επιστήμονα στην πρώην ΕΣΣΔ. Η Ίντιρα Γκάντι, μεταξύ άλλων διάσημων ανθρώπων στην ΕΣΣΔ και στο εξωτερικό, ήταν φίλη του Μεργκελιάν από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Το 1978, μετά την επίσημη επίσκεψή της στη Μόσχα, η Γκάντι είχε επίσης μια ιδιωτική επίσκεψη στο Ερεβάν απλώς ως καλεσμένη του Μεργκελιάν. Το 1952 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο της ΕΣΣΔ.

Ο Μεργκελιάν ήταν επίσης ένας ταλαντούχος οργανωτής της επιστήμης. Έπαιξε ηγετικό ρόλο στην ίδρυση του Επιστημονικού Ερευνητικού Ινστιτούτου Μαθηματικών Μηχανών του Ερεβάν (YerSRIMM). Στις 14 Ιουλίου 1956 ιδρύθηκε το Επιστημονικό Ερευνητικό Ινστιτούτο Μαθηματικών Μηχανών του Ερεβάν (YerNIIMM). Έγινε ο πρώτος διευθυντής του ινστιτούτου και ήταν επικεφαλής του τα έτη 1956-1960. Σύντομα το ινστιτούτο έγινε δημοφιλές ως "Ινστιτούτο Μεργκελιάν". Αυτό το ανεπίσημο όνομα διατηρείται και χρησιμοποιείται ακόμα στις μέρες μας. ^[10]

Το 1961 επέστρεψε στον τομέα των καθαρών μαθηματικών. Συνέχισε να εργάζεται στο Μαθηματικό Ινστιτούτο της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ Στέλκοβ της Μόσχας. Το 1963 εξελέγη Αναπληρωτής Ακαδημαϊκός του Γραμματέα του Τμήματος Μαθηματικών της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ (Νικολάι Νικολάγιεβιτς Μπογκολιούμποφ). Το 1964 διορίστηκε επικεφαλής του τμήματος σύνθετης ανάλυσης στο Μαθηματικό Ινστιτούτο, τη θέση που διατήρησε μέχρι το 2002, την ίδια χρονιά που επανήλθε ως καθηγητής της Μηχανικής και Μαθηματικής Σχολής του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας.

Το 1968 άφησε και πάλι τη θέση του καθηγητή της σχολής και ασχολήθηκε μόνο με επιστημονικό έργο. Ο Μεργκελιάν είχε «ταξιδιωτική άδεια» και συχνά βρισκόταν σε ξένα επαγγελματικά ταξίδια. Το 1970 έκανε μια παρουσίαση ως προσκεκλημένος ομιλητής στο Διεθνές Συνέδριο Μαθηματικών στη Νίκαια.

Επιστημονικές εργασίες

Τα κύρια έργα του Μεργκελιάν περιλαμβάνουν τη θεωρία των συναρτήσεων των μιγαδικών μεταβλητών, τη θεωρία της προσέγγισης και τη θεωρία δυναμικών και αρμονικών συναρτήσεων. Το 1951 διατύπωσε και απέδειξε το περίφημο αποτέλεσμα από σύνθετη ανάλυση, που ονομάζεται θεώρημα Μεργκελιάν. Αυτό έλυσε ένα παλιό κλασικό πρόβλημα. Το θεώρημα ολοκλήρωσε μια μακρά σειρά μελετών, που ξεκίνησε το 1885, και αποτελείται από τα κλασικά αποτελέσματα των Καρλ Βάιερστρας, Καρλ Ρούνγκε, J. Walsh, Μιχαήλ Λαβρέντιεφ, Μιστισλάβ Κέλντις και άλλων. Οι νέοι όροι «θεώρημα Μεργκελιάν» και «Σύνολα Μεργκελιάν» βρήκαν τη θέση τους σε σχολικά βιβλία και μονογραφίες για τη θεωρία προσέγγισης.

Αρκετά χρόνια αργότερα έλυσε ένα άλλο διάσημο πρόβλημα, το Πρόβλημα Προσέγγισης Σεργκέι Νατάνοβιτς Μπερνστάιν. Ο Μεργκελιάν έχει επίσης πολλά σημαντικά αποτελέσματα σε άλλους τομείς της σύνθετης ανάλυσης, συμπεριλαμβανομένης της θεωρίας των σημειακών προσεγγίσεων με πολυώνυμα.

Η έρευνά του ήταν η μελέτη της προσέγγισης συνεχών συναρτήσεων, που ικανοποιούν τις ιδιότητες ομαλότητας για ένα αυθαίρετο σύνολο (1962) και η λύση του κατά προσέγγιση προβλήματος του Μπενρστάιν (1963). Ο Μεργκελιάν διεξήγαγε σε βάθος μελέτες και έλαβε πολύτιμα αποτελέσματα σε τομείς όπως η καλύτερη προσέγγιση με πολυώνυμα σε αυθαίρετο συνεχές, σταθμισμένες προσεγγίσεις με πολυώνυμα στον πραγματικό άξονα, κατά σημείο προσέγγιση από πολυώνυμα σε κλειστά σύνολα του μιγαδικού επιπέδου, ομοιόμορφη προσέγγιση με αρμονικές συναρτήσεις σε συμπαγή σύνολα και ολόκληρες λειτουργίες σε ένα απεριόριστο συνεχές, μοναδικές αρμονικές συναρτήσεις. Στη θεωρία των διαφορικών εξισώσεων, τα αποτελέσματά του αφορούσαν τη σφαίρα του προβλήματος Cauchy και μερικά άλλα ερωτήματα. Τα επιστημονικά επιτεύγματα του Μεργκελιάν συνέβαλαν σημαντικά στη διαμόρφωση, ανάπτυξη και διεθνή αναγνώριση της αρμενικής μαθηματικής σχολής, όπως αποδεικνύεται από αυτή που οργανώθηκε στο Ερεβάν το 1965, με πρωτοβουλία και με την ενεργό συμμετοχή του Σεργκέι Μεργκελιάν σε ένα σημαντικό διεθνές συνέδριο για τη θεωρία των συναρτήσεων. Πολλοί εξέχοντες μαθηματικοί του κόσμου συμμετείχαν στο συνέδριο, το οποίο προώθησε τη διεθνή συνεργασία και την περαιτέρω προώθηση της αρμενικής μαθηματικής σχολής.

Θάνατος

Ο Σεργκέι Μεργκελιάν πέθανε στις 20 Αυγούστου 2008. Η αποχαιρετιστήρια τελετή πραγματοποιήθηκε στις 23 Αυγούστου 2008 στο νεκροταφείο του Γκλεντέιλ στην Καλιφόρνια. Μετά από αίτημα του νεκρού, η τέφρα του μεταφέρθηκε στη Μόσχα και θάφτηκε στο νεκροταφείο Νοβοντέβιτσι δίπλα στη μητέρα του και τη σύζυγό του. ^[11]

Βραβεία

• Το Βραβείο Στάλιν του Δεύτερου Βαθμού (1952) για εργασίες σχετικά με την εποικοδομητική θεωρία των συναρτήσεων, που ολοκληρώθηκε από το άρθρο "Μερικά προβλήματα στην εποικοδομητική θεωρία των συναρτήσεων", που δημοσιεύτηκε στα Πρακτικά του Μαθηματικού Ινστιτούτου Στέλκοβ της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ ( 1951)
• Τάγμα του Αγίου Μεσρόπ Μαστότς (26.05.2008) - Με την ευκαιρία της 80ης επετείου του μαθηματικού, ο Γενικός Πρόξενος της Αρμενίας στις ΗΠΑ παρέδωσε το Τάγμα του Αγίου Μεσρόπ Μαστότς στον επιστήμονα και διάβασε το μήνυμα του Προέδρου της Αρμενίας, Σερζ Σαρκισιάν.
• Τάγμα του Κόκκινου Λαβάρου της Εργασίας (17.09.1975)

Παραπομπές

1. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
2. (Aρμενικά) Αρμένικη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια. Armenian Encyclopedia Publishing House. 1974.
3. «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
4. www.panorama.am/am/news/2008/08/22/mergelyan/1306310.
5. (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
6. «ЭССЕ О МАТЕМАТИКЕ И НЕ ТОЛЬКО О НЕМ». Независимый альманах ЛЕБЕДЬ (στα Ρωσικά). 8 Ιουλίου 2005. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019. 
7. Мергеляна теорема. Математическая энциклопедия. В пяти томах. Издательство «Советская энциклопедия». –М.: 1977–1985
8. «Sergey Nikitovich Mergelyan. Russian Virtual Computer Museum». 
9. «Сергей Никитович Мергелян: победы и поражения». www.computer-museum.ru. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019. 
10. «yercsi.am». www.yercsi.am. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019. 
11. «Московские могилы. Новодевичье кладбище». www.moscow-tombs.ru. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2019. 

εικονίδιο Βιογραφίες

Πύλη Βιογραφίες