Σοσιαλιστικό Κόμμα Σερβίας

Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας Социјалистичка Партија Србије
Πρόεδρος	Ίβιτσα Ντάσιτς
Αντιπρόεδρος	Αλεξάνταρ Άντιτς
Ίδρυση	17 Ιουλίου 1990 (1990-07-17)
Έδρα	Στουντέντσκι 15, Βελιγράδι
Ιδεολογία	Σερβικός εθνικισμός Σοσιαλισμός του 21ου αιώνα[1] Δημοκρατικός σοσιαλισμός[1] Σοσιαλδημοκρατία[1] Αριστερός εθνικισμός[1]
Πολιτικό φάσμα	Κεντροαριστερά, Αριστερά
Σημαία κόμματος
Ιστότοπος
www.sps.org.rs

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας (σερβικά: Социјалистичка партија Србије) είναι πολιτικό κόμμα της Σερβίας, που αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατικό σοσιαλιστικό^[2] και σοσιαλδημοκρατικό κόμμα^[3] . Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας ήταν ο άμεσος απόγονος της Ένωσης Κομμουνιστών της Σερβίας. Κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του το κόμμα έχει χρησιμοποιήσει ορισμένες εθνικιστικές ρητορικές και θέματα, ^[4][5][6] και ως εκ τούτου έχει χαρακτηριστεί Σέρβικο εθνικιστικό κόμμα^[7], αν και το ίδιο δεν έχει ποτέ αυτοπροσδιοριστεί ως τέτοιο.

Ιστορία

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας ιδρύθηκε το 1990 με τη συγχώνευση της Ένωσης Κομμουνιστών της Σερβίας υπό την ηγεσία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς και της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας του Εργαζόμενου Λαού της Σερβίας υπό την ηγεσία του Ράντμιλα Αντζέλκοβιτς.^[8]

Τα μέλη του από την ίδρυσή του το 1990 ως το 1997 περιλάμβαναν πολλά στοιχεία των κοινωνικών στρωμάτων της Σερβίας, όπως: κρατικούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένων επιχειρηματικών διευθυντικών ελίτ κρατικών επιχειρήσεων, εργαζόμενους στον κρατικό τομέα, λιγότερο προνομιούχες ομάδες αγροτών και ανέργους και συνταξιούχους.^[9] Από το 1998 έως το 2000 περιλάμβαναν ανθρώπους του διοικητικού και δικαστικού μηχανισμού, τους νεόπλουτους, των οποίων η επιχειρηματική επιτυχία βασιζόταν αποκλειστικά στους δεσμούς τους με την κυβέρνηση, κορυφαίους αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας και μεγάλη πλειοψηφία των αστυνομικών^[10]. Μετά την ίδρυσή του το ΣΚΣ απαιτούσε αυστηρή πίστη στον αρχηγό του, Μιλόσεβιτς, από τους κορυφαίους αξιωματούχους του κόμματος και οποιαδήποτε ένδειξη ανεξαρτησίας από αυτή οδηγούσε στην απομάκρυνση από το κόμμα. Οποιοσδήποτε στρεφόταν κατά της πολιτικής, όπως καθοριζόταν από την ηγεσία του κόμματος αντιμετώπιζε κυρώσεις ή αποβολή^[11].

Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εμπνεύσθηκε από τις πολιτικές απόψεις για το γιουγκοσλαβικό συγκεντρωτισμό του Αλεκσάνταρ Ράνκοβιτς

Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς

Το ΣΚΣ επί ηγεσίας Μιλόσεβιτς κατηγορήθηκε από την αντιπολίτευση ότι χρησιμοποιούσε αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης και επέτρεψε την ύπαρξη μιας εγκληματικής οικονομίας στη Σερβία, συμπεριλαμβανομένης της προσωπικής αισχροκέρδειας της οικογένειας Μιλόσεβιτς από λαθρεμπόριο όπλων, τσιγάρων και πετρελαίου, αν και αυτές οι παράνομες επιχειρήσεις προκλήθηκαν από τις κυρώσεις του ΟΗΕ και καμία από τις κατηγορίες για προσωπική αισχροκέρδεια δεν αποδείχθηκε ποτέ στο δικαστήριο^[12]. Τα μέσα ενημέρωσης τα αντιπολιτευόμενα το ΣΚΣ ή το Μιλόσεβιτς απειλήθηκαν, τα εμπλεκόμενο προσωπικό τους απολύθηκε ή συνελήφθη. Τα ανεξάρτητα μέσα μαζικής ενημέρωσης αντιμετώπισαν υψηλά πρόστιμα κυρίως από το Υπουργείο Πληροφόρησης με επικεφαλής τον Αλεξάνταρ Βούτσιτς του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος. Κρατικοί παραστρατιωτικοί κατάσχεσαν το ραδιοφωνικό εξοπλισμό των υποστηρικτών της αντιπολίτευσης και τον Απρίλιο του 1999 δολοφονήθηκε ο ιδιοκτήτης και εκδότης της δημοφιλέστερης ημερήσιας εφημερίδας της Σερβίας και μολονότι ποτέ δεν αποδείχθηκε στο δικαστήριο ότι η δολοφονία συνδεόταν με το ΣΚΣ τα μέσα ενημέρωσης και τα κόμματα της αντιπολίτευσης το υποστήριζαν, αλλά δεν μπόρεσαν να το αποδείξουν όταν ήρθαν στην εξουσία.^[13] Το ΣΚΣ διατήρησε την πολιτική της Κομμουνιστικής περιόδου για τη διατήρηση δεσμών με τα επίσημα συνδικάτα. Ωστόσο τα ανεξάρτητα συνδικάτα αντιμετωπίστηκαν εχθρικά και οι ακτιβιστές τους βασανίστηκαν από την αστυνομία ενώ ήταν υπό κράτηση^[13]. Με το πέρασμα του χρόνου το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας έγινε όλο και πιο απομονωμένο και αντιδυτικό.

Το κόμμα κέρδισε τις πρώτες εκλογές στη Σερβία με 194 από 250 έδρες και 77,6% από τη λαϊκή ψήφο^[14]. Από το 1992 κυβερνούσε σε συμμαχία με άλλα κόμματα - αρχικά με το Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα και από το 1993 με το Κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Συμμετείχε επίσης σε εκλογές σε συνασπισμό με τη Γιουγκοσλαβική Αριστερά, ένα κόμμα υπό την ηγεσία της συζύγου του Μιλόσεβιτς Μιριάνα Μάρκοβιτς.

Με την απομάκρυνση του Μιλόσεβιτς το 2000 το κόμμα πέρασε στην αντιπολίτευση. Στις γενικές εκλογές του 2003 στη Σερβία το κόμμα κέρδισε το 7,6% της λαϊκής ψήφου και 22 από τις 250 έδρες στην Εθνοσυνέλευση. Ωστόσο το 2004 ο υποψήφιός του στις προεδρικές εκλογές Ίβιτσα Ντάσιτς κατέλαβε την πέμπτη θέση με το 3,6% των ψήφων.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2007 το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας κέρδισε 16 έδρες με 227.580 ή 5,64% των ψήφων. Σχημάτισε κοινοβουλευτική ομάδα με πρόεδρο τον Ίβιτσα Ντάσιτς και αντιπρόεδρο το Ζάρκο Ομπράντοβιτς.

Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2008 το ΣΚΣ και το Κόμμα των Ενωμένων Συνταξιούχων της Σερβίας σχημάτισαν συνασπισμό, στον οποίο συμμετείχαν η Ενωμένη Σερβία και το Κίνημα Βετεράνων της Σερβίας. Ο συνασπισμός κέρδισε 23 έδρες με 313.896 ή 7.58 τοις εκατό των ψήφων. Το ΣΚΣ και συμμετείχε σε μετεκλογικό συνασπισμό με την ομάδα Για μια Ευρωπαϊκή Σερβία.

Το 2010 το ΣΚΣ παρουσίασε ένα νέο πρόγραμμα, δηλώνοντας ότι είναι δημοκρατικοί αριστεροί, εναντίον του λαϊκισμού, του φυλετισμού και των ιδιωτικοποιήσεων, υποστηρίζοντας το Σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, με στοιχεία φιλελευθερισμού και κοινωνικής δικαιοσύνης^[1].

Το ΣΚΣ είναι μέλος της κυβέρνησης συνασπισμού με το Σερβικό Προοδευτικό Κόμμα από το 2012.

Πολιτικές

Το ΣΚΣ συγκροτήθηκε ως συνασπισμός της Ένωσης Κομμουνιστών της Σερβίας και της Σοσιαλιστικής Συμμαχίας του Εργαζόμενου Λαού της Σερβίας και ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς εκλέχτηκε πρόεδρός του. Ως διάδοχος της Ένωσης Κομμουνιστών, το κόμμα κυριάρχησε στη Σερβία και ο Μιλόσεβιτς, ως πρόεδρος του ΣΚΣ, μπορούσε να ασκεί σημαντική εξουσία και επιρροή στην κυβέρνηση και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα^[15]. Ο Μιλόσεβιτς ήρθε στην εξουσία υποσχόμενος την ενίσχυση της σερβικής επιρροής στη Γιουγκοσλαβία, περιορίζοντας την αυτονομία των επαρχιών του Κοσσυφοπεδίου και της Βοϊβοντίνας εντός της Σερβίας^[16][17] και είχε απαιτήσει ένα σύστημα ενός-μέλους-μιας-ψήφου για την Ένωση Γιουγκοσλάβων Κομμουνιστών, που θα έδινε αριθμητική πλειοψηφία στους Σέρβους. Αυτό αποτέλεσε παράγοντα διάσπασης του Γιουγκοσλαβικού Κομμουνιστικού Κόμματος και προκάλεσε τη συμμετοχή της Σερβικής κομμουνιστικής ελίτ στη δημιουργία του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Σερβίας.

Το πολιτικό πρόγραμμα του ΣΚΣ έχει διακηρύξει την πρόθεσή του να αναπτύξει τη "Σερβία ως σοσιαλιστική δημοκρατία, βασισμένη στο νόμο και την κοινωνική δικαιοσύνη"^[18]. Το κόμμα έκανε οικονομικές μεταρρυθμίσεις εκτός της μαρξιστικής ιδεολογίας, όπως η αναγνώριση όλων των μορφών ιδιοκτησίας και στόχευε στην προώθηση μια οικονομία της αγοράς, συνηγορώντας συγχρόνως υπέρ κάποιων ρυθμίσεων για τους σκοπούς της "αλληλεγγύης, της ισότητας και της κοινωνικής ασφάλειας"^[18]. Ωστόσο, στην εξουσία, το κόμμα θέσπισε πολιτικές που ήταν αρνητικές για τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως ο τερματισμός των κομμουνιστικών προγραμμάτων συμμετοχής των εργαζομένων. Ξεκινώντας από το πολιτικό του πρόγραμμα το 1992 το ΣΚΣ υποστήριξε μια μικτή οικονομία, δηλώνοντας ότι «το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας υποστηρίζει μια σύγχρονη, μικτή οικονομία που αντιπροσωπεύει μια σύνθεση εκείνων των στοιχείων των φιλελεύθερων και σοσιαλιστικών μοντέλων που μέχρι τώρα αποδείχτηκαν επιτυχημένα την ιστορία της σύγχρονης κοινωνίας και στη δική μας ανάπτυξη».^[19] Το ΣΚΣ υποστήριξε τη μετάβαση από μια σχεδιασμένη σε μια μικτή οικονομία, τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα^[20]. Παρ 'όλα αυτά πολλοί κατηγόρησαν το Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς για τη δημιουργία κλεπτοκρατίας, μεταφέροντας την ιδιοκτησία μεγάλου μέρους του βιομηχανικού τομέα στους πολιτικούς συμμάχους και χρηματοδότες του.

Το κόμμα υποστήριξε την αρχή της πλήρους ισότητας όλων των Γιουγκοσλαβικών λαών και εθνοτικών μειονοτήτων^[18].

Εθνικιστική δραστηριότητα

Από το 1990 έως το 1993 το κόμμα ενέκρινε την υποστήριξη των Σέρβων στη Βοσνία & Ερζεγοβίνη και την Κροατία, που επιθυμούσαν να παραμείνουν στη Γιουγκοσλαβία^[21]. Καθώς η Κροατία και η Βοσνία κήρυξαν την ανεξαρτησία τους η συμμετοχή του ΣΚΣ ως κυβερνώντος κόμματος στο Βελιγράδι είχε γίνει πιο αφοσιωμένη στην παροχή βοήθειας στους εκτός Σερβίας Σέρβους να διαχειρίζονται τις δικές τους ανεξάρτητες οντότητες. Το ΣΚΣ συμμετείχε τότε σε συνασπισμό με το εθνικιστικό Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα ^[21]. Ο Μιλόσεβιτς απάντησε στα ερωτήματα του Τύπου, εάν η σερβική κυβέρνηση ενέκρινε τους Σερβοβόσνιους, υποστηρίζοντας ότι η Σερβική κυβέρνηση δεν υποστήριζε άμεσα τη Σερβική κυβέρνηση ή τις Σερβικές στρατιωτικές δυνάμεις της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στον πόλεμο τους, αλλά ισχυρίστηκε ότι οι Σέρβοι είχαν το δικαίωμα αυτοδιάθεσης. Το μέλος του ΣΚΣ και κυβερνητικός αξιωματούχος Μπόρισαβ Γιόβιτς - στο ντοκιμαντέρ του BBC του 1995 «Ο Θάνατος της Γιουγκοσλαβίας» - το αρνήθηκε και ισχυρίστηκε ότι ο Μιλόσεβιτς πράγματι ενέκρινε τη μεταφορά των Σερβοβοσνιακών στρατιωτικών δυνάμεων στο Βοσνιακό Σερβικό Στρατό το 1992, για να βοηθήσει στην επίτευξη της ανεξαρτησίας των Σέρβων από την Κυβέρνηση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης του Αλίγια Ιζετμπέγκοβιτς.

Μετά την απόσχιση της Βόρειας Μακεδονίας το 1991 η κυβέρνηση Μιλόσεβιτς χαρακτήρισε τους Σλαβομακεδόνες ως «τεχνητό έθνος» και η Σερβία συμμάχησε με την Ελλάδα κατά της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, προτείνοντας μάλιστα το διαμελισμό της μεταξύ της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας.^[22] . Οι επακόλουθες συνεντεύξεις με κυβερνητικούς αξιωματούχους που συμμετείχαν σε αυτές τις διαδικασίες αποκάλυψαν ότι ο Μιλόσεβιτς σχεδίαζε να συλλάβει την πολιτική ηγεσία της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και να την αντικαταστήσει με πολιτικούς πιστούς στη Σερβία. Ο Μιλόσεβιτς ζήτησε την αυτοδιάθεση των Σέρβων της Δημοκρατίας της Μακεδονίας .^[22] .

Το 1998, πέντε χρόνια μετά από ένα σχίσμα μεταξύ ΣΚΣ και Ριζοσπαστών, το κόμμα επέστρεψε στον πιο επιτυχημένο συνασπισμό του με το Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, καθώς η αυτονόμηση των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου ήταν σε άνοδο^[21].

Τέσσερα μέλη του ΣΚΣ, οι Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, Νίκολα Σαΐνοβιτς και Βλάικο Στοϊλίκοβιτς, κατηγορήθηκαν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, όπως φόνους, αναγκαστικές Μετακινήσεις πληθυσμών, απελάσεις και "διώξεις για πολιτικούς, φυλετικούς ή θρησκευτικούς λόγους "σε σχέση με τους πολέμους στη Βοσνία, την Κροατία και το Κοσσυφοπέδιο^[23]. Ο Στοϊλίκοβιτς αυτοκτόνησε και ο Μιλόσεβιτς πέθανε φυλακισμένος του ICTY πριν καταδικαστεί. Το ICTY ανέφερε σε άλλες αποφάσεις του ότι δεν υπήρχαν επαρκείς αποδείξεις ότι ο Μιλόσεβιτς είχε υποστηρίξει τα σχέδια για την απέλαση μη Σέρβων από περιοχές που επλήγησαν από τον πόλεμο.^[24][25] .

Το ICTY καταδίκασε το Σαΐνοβιτς σε 22 χρόνια φυλάκισης μετά από καταδίκη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των απελάσεων και των βίαιων μεταγωγών, των δολοφονιών και άλλων διώξεων των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου^[26][27]. Ο Μιλουτίνοβιτς κρίθηκε αθώος για όλες τις κατηγορίες στις 26 Φεβρουαρίου 2009.^[28]

Μετά το Μιλόσεβιτς

Η Επιτροπή του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Σερβία ανέφερε ότι, αντιδρώντας στη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου το 2008, ο ηγέτης του ΣΚΣ Ίβιτσα Ντάσιτς δήλωσε ότι θα ζητήσει την απαγόρευση όλων των πολιτικών κομμάτων και των ΜΚΟ της Σερβίας, που θα αναγνώριζαν την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου^[29].

Απόκλιση από τον εθνικισμό

Ο Ίβιτσα Ντάσιτς ηγείται του Σοσιαλιστικού Κόμματος από το 2006

Το ΣΚΣ είναι άμεσος διάδοχος των Σέρβων κομμουνιστών, οπότε η ιδιότητα του μέλους του κόμματος δεν ήταν ποτέ αποκλειστική των Σέρβων. Συνεπώς το ΣΚΣ περιλάμβανε προσωπικότητες μη Σέρβους, όπως ο Ραχμάν Μορίνα (Αλβανός) και οι Ούγγροι Βέρονα Ανταμ Μπόκρος και Μίχαλι Κέρτες.^[30] Επιπλέον το κόμμα συμμετείχε σε συζητήσεις με τους Κροάτες και τους Βόσνιους ηγέτες, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα στάδια των Γιουγκοσλαβικών Πολέμων. Το ΣΚΣ, σε αντίθεση με το δεξιό εθνικιστικό Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, συμμετείχε επίσης με άλλα κόμματα σε διαπραγματεύσεις με Αλβανούς πολιτικούς του Κοσσυφοπεδίου για την επίλυση των εκκρεμών διαφορών και τη διακοπή του Πολέμου του Κοσσυφοπεδίου^[31]. Ωστόσο το ΣΚΣ δεν συμφωνούσε με την απόσπαση οποιουδήποτε εδάφους από την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας που δημιουργήθηκε το 1992.

Σε αντίθεση με το δεξιό εθνικιστικό αίσθημα και αντίθετα με τις επιθυμίες των πρώιμων εθνικιστών θιασωτών του ΣΚΣ, το κόμμα δεν ακολούθησε πολιτική απορρόφησης του Μαυροβούνιου, όπως το Βασίλειο της Σερβίας είχε κάνει με το Βασίλειο του Μαυροβουνίου το 1918. Το σχέδιο για το Μαυροβούνιο ήταν να συνεχίσει να λειτουργεί μαζί με τη Σερβία, με εσωτερική διακυβέρνηση για όλες τις τοπικές υποθέσεις. Επιπλέον στις αντιγραφειοκρατικές επαναστάσεις που έγιναν ενώ η ΣΟΔ Γιουγκοσλαβία ήταν ακόμη εν ζωή, οι διαδηλώσεις στο Κοσσυφοπέδιο και στη Βοϊβοντίνα (όπως και στο Μαυροβούνιο) δεν ζητούσαν την κατάργηση των αντίστοιχων οντοτήτων τους, αλλά επικεντρώθηκαν στην εκδίωξη των αρχών τους για να αντικατασταθούν από πιστούς στο ΣΚΣ. Οι δεξιοί Σέρβοι εθνικιστές με τη σειρά τους δεν είχαν κατά νου κανένα τέτοιο Σερβικό κράτος, στο οποίο οι εσωτερικές οντότητες θα διέθεταν αυτοδιοίκηση.

Παρά την πικρία προς το Σλαβομακεδόνες που απέρριπταν τη Σερβική εθνικότητα, το ΣΚΣ που κυβερνούσε τη Γιουγκοσλαβία αναγνώρισε την πΓΔΜ το 1996. Ήδη όμως τέσσερα χρόνια πριν από αυτό τα στρατεύματα και τα υπολείμματα της κεντρικής κυβέρνησης του Βελιγραδίου έφυγαν ειρηνικά και οικειοθελώς από την πΓΔΜ .^[32]

Αυτές οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν από το ΣΚΣ δημιούργησαν μια κακή σχέση με τους Ριζοσπάστες, χαρακτηριστικό που κορυφώθηκε μεταξύ του 1993 και του 1998, όταν τα δύο κόμματα είχαν πλήρως χωρίσει και ο ηγέτης του ΣΡΚ Βόισλαβ Σέσελι ακόμη και φυλακίστηκε για κάποιο χρονικό διάστημα. Σε αυτή την κρίσιμη περίοδο το ΣΚΣ αποχώρησε από το συνασπισμό με τους Ριζοσπάστες και επίσημα εναντιώθηκε στη Σερβοβοσνιακή κυβέρνηση του Ράντοβαν Κάρατζιτς, ψηφίζοντας οικονομικές κυρώσεις εναντίον του, καθώς ο Κάρατζιτς ήταν αντίθετος στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες και το κόμμα επέκρινε τον εθνικισμό που έκανε διακρίσεις στη διοίκηση του Κάρατζιτς.^[21] Το 1995 ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς υπέγραψε τη Συμφωνία του Ντέιτον εξ ονόματος των Σέρβων της Βοσνίας για να τερματίσει τον Πόλεμο της Βοσνίας και αυτό εξόργισε τους εθνικιστές του ΣΚΣ και της Σερβίας - οι σχέσεις μεταξύ του Μιλόσεβιτς και του Ραντοβάν Κάρατζιτς και άλλων Σερβοβόσνιων πολιτικών είχαν ήδη ψυχρανθεί τότε. Για την υπογραφή της Συμφωνίας του Ντέιτον ο Σέσελι χαρακτήρισε τον Μιλόσεβιτς ως το "χειρότερο προδότη στη Σερβική ιστορία"^[33].

Εν τω μεταξύ η ίδια η συνεργασία μεταξύ των Ριζοσπαστών και του ΣΚΣ αποτέλεσε αντικείμενο αντιπαράθεσης μεταξύ των Σέρβων εθνικιστών. Ο διοικητής των Τσέτνικ κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο Μόμτσιλο Ντούγιτς ^[34], που απένειμε τον τίτλο του Βοεβόδα (Δούκα) στο Σέσελι το 1989, έφτασε στο σημείο να ανακαλέσει τον τιμητικό τίτλο του ηγέτη των Ριζοσπαστών λόγω της συνεργασίας του με το Μιλόσεβιτς. Ο πρώην πρεσβευτής των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γιουγκοσλαβία, Γουόρεν Τσίμερμαν αναγνώρισε ότι ο Μιλόσεβιτς δεν ήταν πραγματικός εθνικιστής, αλλά ισχυρίστηκε ότι ήταν «οπορτουνιστής»^[35].

Πρόεδροι του Κόμματος

#	Πρόεδρος		Γέννηση-Θάνατος	Έναρξη προεδρίας	Λήξη προεδρίας
1	Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς		1941–2006	16 Ιουλίου 1990	24 Μαίου 1991
2	Μπόρισαβ Γιόβιτς		1928–	24 Μαίου 1991	24 Oκτωβρίου 1992
3	Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς[nb 1]		1941–2006	24 Oκτωβρίου 1992	11 Mαρτίου 2006 (θάνατος)	4	Ίβιτσα Ντάσιτς		1966–	3 Δεκεμβρίου 2006	Κάτοχος

Πολιτικοί που τελούσαν χρέη προέδρου του κόμματος, το διάστημα που ο Μιλόσεβιτς βρισκόταν φυλακισμένος μέχρι το θάνατό του (2001–2006)^[36]

#	Όνομα		Γέννηση-Θάνατος	Έναρξη προεδρίας	Λήξη προεδρίας
1	Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς		1938–	7 Απριλίου 2001	24 Δεκεμβρίου 2001
2	Μίρκο Μαριάνοβιτς		1937–2006	24 Δεκεμβρίου 2001	23 Αυγούστου 2002
3	Μπογκολιούμπ Μπιέλιτσα		1956–2013	23 Αυγούστου 2002	18 Ιανουαρίου 2003
4	Ίβιτσα Ντάσιτς		1966–	18 Ιανουαρίου 2003	11 Μαρτίου 2006

Εκλογικά αποτελέσματα

Κοινοβουλευτικές εκλογές

Έτος	Αριθμός ψήφων	% επί των ψήφων	Εδρες	Μεταβολή εδρών	Συνασπισμοί	Κυβέρνηση
1990	2.320.587	46,09%	194 / 250	194		κυβέρνηση
1992	1.359.086	28,77%	101 / 250	93		κυβέρνηση
1993	1.576.287	36,65%	123 / 250	22		κυβέρνηση
1997	1.418.036	34,26%	85 / 250	38	Συμμαχία με ΓΑ-ΦΣ	κυβέρνηση
2000	515.845	13,76%	37 / 250	48		αντιπολίτευση
2003	291.341	7,62%	22 / 250	15		παροχή υποστήριξης
2007	227.580	5,64%	16 / 250	6		αντιπολίτευση
2008	313.896	7,58%	12 / 250	4	Συμμαχία με ΚΕΣΣ-ΕΣ	κυβέρνηση
2012	567.689	14,51%	25 / 250	13	Συμμαχία με ΚΕΣΣ-ΕΣ	κυβέρνηση
2014	484.607	13,49%	25 / 250		Συμμαχία με ΚΕΣΣ-ΕΣ	κυβέρνηση
2016			0 / 250		Συμμαχία με ΕΣ-ΠΣ

Ομοσπονδιακές εκλογές

Ετος	Αριθμός ψήφων (στη Σερβία)	% επί των ψήφων	# Εδρες	Μεταβολή Εδρών	Συνασπισμοί	Κυβέρνηση
Μάιος 1992	1,655,485	48.9%	73 / 136	73		κυβέρνηση
1992–93	1,478,918	33.3%	47 / 138	26		κυβέρνηση
1996	1,848,669	45.3%	52 / 138	5	Αριστερός Συνασπισμός	κυβέρνηση
2000	1,532,841 (Τμήμα Πολιτών) 1,479,583 (Τμήμα Δημοκρατιών)	33.8% (Τμήμα Πολιτών) 32.6% (Τμήμα Δημοκρατιών)	44 / 138 (Chamber of Citizens) έδρες συνασπισμού 7 / 40 (Τμήμα Δημοκρατιών) έδρες συνασπισμού	20 (Τμήμα Πολιτών)	Αριστερός Συνασπισμός	αντιπολίτευση

Ετη στην κυβέρνηση (1990– )

Προεδρικές εκλογές

Πρόεδρος της Σερβίας

Eτος εκλογών	#	Υποψήφιος	ψήφοι 1ου γύρου	%	ψήφοι 2ου γύρου	%	Παρατηρήσεις
1990	1ος	Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς	3,285,799	65.34%	—	—
1992	1ος	Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς	2,515,047	53.24%	—	—
Σεπ. 1997	2ος	Ζόραν Λίλιτς	1,474,924	37.70%	1,691,354	47.90%	Ακυρώθηκαν λόγω χαμηλής συμμετοχής
Δεκ. 1997	1ος	Μίλαν Μιλουτίνοβιτς	1,665,822	43.70%	2,181,808	59.23%
Σεπ. - Οκτ. 2002	6ος	Βέλιμιρ Ζιβογίνοβιτς	119,052	3.34%	—	—	Ακυρώθηκαν λόγω χαμηλής συμμετοχής
Δεκ. 2002	2ος	Βόισλαβ Σέσελι	1,063,296	36.1%	—	—	Ακυρώθηκαν λόγω χαμηλής συμμετοχής
2003	Μποϊκοτάζ
2004	5ος	Ίβιτσα Ντάσιτς	125,952	4.04%	—	—
2008	4ος	Μίλουτιν Μρκόνιτς	245,889	5.97%	—	—
2012	3ος	Ίβιτσα Ντάσιτς	556,013	14.23%	—	—
2017	1ος	Αλεξάνταρ Βούτσιτς	2,012,788	55.05%	—	—	Κυβέρνηση συνασπισμού

Πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας

Eτος εκλογών	#	Υποψήφιος	ψήφοι 1ου γύρου	%	ψήφοι 2ου γύρου	%
2000	2ος	Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς	1,826,799	37.15%	—	—

Κατηγορίες για παράνομες δραστηριότητες

Οι επικριτές του κατηγόρησαν το ΣΚΣ για εμπλοκή στο οργανωμένο έγκλημα, εκβιασμούς, πολιτικές δολοφονίες (κυρίως του Προέδρου της Σερβίας Ιβάν Στάμπολιτς), υποστήριξη παραστρατιωτικών σχηματισμών κατά τη διάρκεια των Γιουγκοσλαβικών Πολέμων και αισχροκέρδεια από το εμπόριο ναρκωτικών και πετρελαίου^[37].

Σχέσεις με άλλα κόμματα

Μέχρι την τελική διάλυση του απομείναντος ομοσπονδιακού Γιουγκοσλαβικού κράτους το 2006 το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβίας διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Γιουγκοσλαβική Αριστερά, ένα συνασπισμό αριστερών και κομμουνιστικών φορέων με επικεφαλής τη σύζυγο του Μιλόσεβιτς. Το ΣΚΣ είχε στενούς δεσμούς με τα διάφορα πολιτικά κόμματα υπό την ηγεσία του Μόμιρ Μπουλάτοβιτς, που είχε εγκατασταθεί πρόεδρος του Μαυροβουνίου με τη βοήθεια του Μιλόσεβιτς, το υποστηριζόμενο από το ΣΚΣ Δημοκρατικό Κόμμα Σοσιαλιστών του Μαυροβουνίου μέχρι την αποβολή του Μπουλάτοβιτς το 1998, το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα του Μαυροβουνίου υπό το Μπουλάτοβιτς από το 1998 μέχρι την αποβολή του το 2000 και το τελευταίο με επικεφαλής το Μπουλάτοβιτς, το Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Μαυροβουνίου. Το ΣΚΣ διατηρεί δεσμούς με παράρτημα του κόμματος στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Σερβική Δημοκρατίας, που ιδρύθηκε το 1993.^[38] Μετά το Συμφωνία του Ντέιτον σημειώθηκε μεγάλο ρήγμα μεταξύ αυτού του κόμματος και του Σερβικού Δημοκρατικού Κόμματος του Ράντοβαν Κάρατζιτς^[39]. Στο βραχύβιο θύλακα-Σερβικό κράτος της Δημοκρατίας της Σερβικής Κράινα στην Κροατία το ΣΚΣ υποστήριξε το Σερβικό Κόμμα των Σοσιαλιστών και ιδιαίτερα την υποψηφιότητα του Μίλαν Μάρτιτς για την Προεδρία της Σερβικής Κράινα το 1993.

Το ΣΚΣ επιθυμεί την ένταξή του στη Σοσιαλιστική Διεθνή. Το Μάιο του 2008 ο Ιβιτσα Ντάσιτς ταξίδεψε στην Αθήνα για να συναντηθεί με τον Πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γιώργο Παπανδρέου. Κατά τη συνάντηση αυτή ο Παπανδρέου δήλωσε ότι η Σοσιαλιστική Διεθνής ήταν έτοιμη να ξεκινήσει τη διαδικασία για την ένταξη του ΣΚΣ.^[40] Εντούτοις εξακολουθεί να υπάρχει κάποια αντίθεση στη Σοσιαλιστική Διεθνή για την πρόσκληση του ΣΚΣ, κυρίως από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.^[41]. ενώ ο (Σλοβένος) Γέλκο Κάτσιν ισχυρίστηκε ότι ο πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος (Σερβίας) Μπόρις Τάντιτς είπε ψέματα ότι δεν εμπόδισε το ΣΚΣ να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Διεθνή^[42].

Το 2012 το ΣΚΣ συνέχιζε να επιδιώκει στενότερους δεσμούς με τα σοσιαλδημοκρατικά και σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης και έχει υπαινιχθεί ότι θα μπορούσε να ζητήσει συγγνώμη για το ρόλο του στους πολέμους της δεκαετίας του 1990.^[43]

Θέσεις που κατείχε

Σημαντικές θέσεις που κατείχαν μέλη του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Σερβίας:

Πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας	Ετη
Ζόραν Λίλιτς	1993–1997
Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς	1997–2000
Πρόεδρος της Σερβίας	Ετη
Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς	1990–1997
Μίλαν Μιλουτίνοβιτς	1997–2002
Πρωθυπουργός της Σερβίας	Ετη
Ντράγκουτιν Ζελένοβιτς	1991
Ράντομαν Μπόζοβιτς	1991–1993
Νίκολα Σαΐνοβιτς	1993–1994
Μίρκο Μαριάνοβιτς	1994–2000
Μίλομιρ Μίνιτς	2000–2001
Ίβιτσα Ντάσιτς	2012–2014
Πρόεδρος του Τμήματος Πολιτών της Ομοσπονδιακής Συνέλευσης της Γιουγκοσλαβίας	Ετη
Γιούγκοσλαβ Κόστιτς	1992–1993
Ράντομαν Μπόζοβιτς	1993–1996
Μίλομιρ Μίνιτς	1996–2000
Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Σερβίας	Ετη
Σλόμπονταν Ούνκοβιτς	1991
Aλεκσάνταρ Μπακότσεβιτς	1991–1993
Ζόραν Λίλιτς	1993
Ζόραν Αραντζέλοβιτς	1993–1994
Ντράγκαν Τόμιτς	1994–2001
Σλάβιτσα Ντούκιτς Ντεγιάνοβιτς	2008–2012
Πρόεδροι του Εκτελεστικού Συμβουλίου της Βοϊβοντίνας	Years
Γιόβαν Ράντιτς	1990–1991 1991–1992
Ράντομαν Μπόζοβιτς	1991
Koβίλικο Λόβρε	1992–1993
Μπόσκο Περόσεβιτς	1993–2000
Ντάμνιαν Ραντένκοβιτς	2000
Πρόεδρος της Συνέλευσης της Βοϊβοντίνα	Ετη
Ντάμνιαν Ραντένκοβιτς	1991–1992
Σβέτισλαβ Κρστιτς	1992–1993
Μίλουτιν Στόικοβιτς	1993–1997
Ζίβοραντ Σμίλιανιτς	1997–2000
Ντάμνιαν Ραντένκοβιτς	2000
Δήμαρχος Βελιγραδίου	Ετη
Μίλοραντ Ούνκοβιτς	1990–1993
Σλομπόντανκα Γκρούντεν	1993–1994
Νεμπόισα Κόβιτς	1994–1997
Αρχηγός της Αποστολής της Γιουγκοσλαβίας στα Ηνωμένα Εθνη	Ετη
Βλάντισλαβ Γιοβάνοβιτς	1995–2000

Παραπομπές

1. Program of Socialist Party of Serbia. http://www.sps.org.rs/documents/PROGRAM%20SPS.pdf
2. Alan John Day, Roger East, Richard Thomas. A political and economic dictionary of Eastern Europe. First Edition. Cambridge International Reference on Current Affairs, Ltd, 2002, p. 544.
3. Thompson, Wayne C. (2013). Nordic, Central, and Southeastern Europe 2013. Rowman & Littlefield. σελ. 444. 
4. Pavlaković, Vjeran (2005). Serbia Transformed? Political Dynamics in the Milošević Era and After. Serbia since 1989. University of Washington Press. σελ. 17. 
5. Prošić-Dvornić, Mirjana (2000). Apocalyptic Thought and Serbian Identity: Mythology, Fundamentalism, Astrology and Soothsaying as Part of Political Propaganda. Ethnologia Balkanica. 4. σελ. 166. 
6. Miller, Nicholas (2005). Serbia and Montenegro. Eastern Europe: An Introduction to the People, Land, and Culture. 3. ABC-CLIO. σελ. 560. 
7. Janusz Bugajski (1995). Ethnic Politics in Eastern Europe: A Guide to Nationality Policies, Organizations, and Parties. M.E. Sharpe. σελ. 466. ISBN 978-0-7656-1911-2. 
8. John Borrell (6 August 1990). «Yugoslavia The Old Demons Arise». Time. http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,970851,00.html. 
9. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 208. 
10. Branković (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 209. 
11. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 210. 
12. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 217. 
13. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 216. 
14. «Hronologija parlamentarnih izbora». B92. 21 January 2007. https://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2007&mm=01&dd=21&nav_category=418&nav_id=228593. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
15. Heike Krieger (2001). The Kosovo Conflict and International Law: An Analytical Documentation 1974-1999. Cambridge University Press. σελ. 522. ISBN 978-0-521-80071-6. 
16. Tove Malloy· Alexander Osipov· Balázs Vizi, επιμ. (2015). Managing Diversity through Non-Territorial Autonomy: Assessing Advantages, Deficiencies, and Risks. OUP Oxford. σελ. 76. ISBN 978-0-19-105832-5. LCCN 2015933280. 
17. Eleftheria Rania Kosmidou (2013). European Civil War Films: Memory, Conflict, and Nostalgia. Routledge/Taylor & Francis. σελ. 94. ISBN 978-0-415-52320-2. 
18. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 206. 
19. Siniša Malešević. Ideology, legitimacy and the new state: Yugoslavia, Serbia and Croatia. London, England, UK; Portland, Oregon, USA: Frank Cass Publishers, 2002, p. 184-185.
20. Siniša Malešević. Ideology, legitimacy and the new state: Yugoslavia, Serbia and Croatia. London, England, UK; Portland, Oregon, USA: Frank Cass Publishers, 2002, p. 184.
21. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελ. 213. 
22. Alice Ackermann. Making peace prevail: preventing violent conflict in Macedonia. Syracuse, New York, USA: Syracuse University Press, 2000, p. 72.
23. «Milosevic charged with Bosnia genocide». BBC. 23 November 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/1672414.stm. Ανακτήθηκε στις 20 June 2011. 
24. «Public Redacted Version of Judgement Issued on 24 March 2016 in Prosecutor vs. Radovan Karadžić, p. 1303» (PDF). ICTY. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουλίου 2016. 
25. «Judgement Summary for Vlastimir Đorđević» (PDF). ICTY. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2018. 
26. «Šainović profile». BBC News. 26 February 2009. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/7911761.stm. Ανακτήθηκε στις 26 February 2009. 
27. «Sainović profile». The Hague Justice Portal. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 2016. 
28. Kosovo trial clears Serbia leader. bbc.co.uk; accessed 17 May 2018.
29. «Revival of hate speech». Helsinki Committee for Human Rights in Serbia. Φεβρουάριος 2008. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2018. 
30. «The Milosevic charge sheet». BBC News. 2 April 2001. http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/monitoring/media_reports/1256551.stm. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
31. «Serb-Albanian Kosovo Roundtable». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2008. 
32. Jenny Engström (2002). The power of perception: The impact of the Macedonian question on inter‐ethnic relations in the republic of Macedonia (PDF). 1. σελίδες 3–17. doi:10.1080/14718800208405102. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. 
33. «Vojislav Seselj: Milosevic's hard-line ally». BBC News. 10 April 1999. http://news.bbc.co.uk/1/hi/special_report/1999/03/99/kosovo_strikes/316198.stm. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
34. International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia Slobodan Milosevic trial transcrips, Page 13852.
35. Zimmermann 1996, σελίδες 25.
36. «Serbian ministries, etc». rulers.org. B. Schemmel. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2015. 
37. Branković, Srbobran (2002). The Yugoslav "Left" Parties. σελίδες 217–218. 
38. Day, Alan J.; East, Roger; Thomas, Richard. 2002. A Political and Economic Dictionary of Eastern Europe. Routledge. P. 544
39. Day, Alan J.; East, Roger; Thomas, Richard. P. 545
40. «Serbian socialist party leader meets head of Socialist International». B92. 23 May 2008. https://www.b92.net/eng/news/politics.php?yyyy=2008&mm=05&dd=23&nav_id=50465. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
41. «Protest against SPS SI membership». B92. 26 June 2008. https://www.b92.net/eng/news/in_focus.php?id=96&start=0&nav_id=51423. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
42. «Kacin: Tadić sanja svoju istinu» (στα Serbian). B92. 27 February 2013. https://www.b92.net/info/vesti/index.php?yyyy=2013&mm=02&dd=27&nav_category=206&nav_id=690698. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. 
43. «Serbia's deputy PM: 'SPS could apologise for problems in the 90s'». European Forum for Democracy and Solidarity. 5 January 2012. http://www.europeanforum.net/news/1315/serbia_rsquo_s_deputy_pm_ldquo_sps_could_apologies_for_problems_in_the_90_rsquo_s_rdqu. Ανακτήθηκε στις 20 November 2018. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

1. Incarcerated at the ICTY from 2001 until his death in 2006

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Socialist Party of Serbia στο Wikimedia Commons