Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς

Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Stanislovas Narutavicius (Λιθουανικά) και Stanisław Narutowicz (Πολωνικά)
Προφορά
Γέννηση2  Σεπτεμβρίου 1862[1]
Τελσιάι[2] ή Brėvikiai
Θάνατος31  Δεκεμβρίου 1932
Κάουνας[2]
Αιτία θανάτουτραύμα από πυροβολισμό
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Λιθουανία
Εκπαίδευση και γλώσσες
ΣπουδέςLiepāja Gymnasium
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
δικηγόρος
δημοσιογράφος
Οικογένεια
ΣύζυγοςΓιοάννα Νατουροβίτσα
ΤέκναKazimierz Narutowicz
ΑδέλφιαΓκάμπριελ Ναρουτόβιτς
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς (Stanisław Narutowicz) ( λιθουανικά: Stanislovas Narutavičius‎‎ pronunciation (βοήθεια·πολυμέσα) pronunciation (βοήθεια·πολυμέσα)) (2 Σεπτεμβρίου 1862, Μπρέβικι, Κυβερνείο Κόβνο – 31 Δεκεμβρίου 1932, Κάουνας, Λιθουανία) ήταν δικηγόρος και πολιτικός, ένας από τους είκοσι υπογράφοντες την Πράξη της Ανεξαρτησίας της Λιθουανίας και αδελφός του πρώτου προέδρου της Πολωνίας Γκάμπριελ Gabriel Ναρουτόβιτς. Ήταν επίσης το μόνο Πολωνο-Λιθουανό μέλος του Ταρίμπα, του προσωρινού λιθουανικού κοινοβουλίου, που σχηματίστηκε στα τελευταία στάδια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οικογένεια Ναρουτόβιτς, η οποία είχε τις ρίζες της στη λιθουανική αριστοκρατία, έλαβε ένα οικόσημο το 1413, αλλάζοντας το όνομά της από Νορουτσιάι (ενικός Νορούτις) σε Ναρουτόβιτς σταδιακά. [3] Ήταν αυτοαποκαλούμενος Σαμογίτης, Λιθουανός και Πολωνός. [4] Οι γονείς του, Γιαν Ναρουτόβιτς και Βικτόρια το γένος Στζεπκόφσκα ήταν ιδιοκτήτες γης και διατηρούσαν ένα αρχοντικό. [4] Ο πατέρας του έλαβε μέρος στην Εξέγερση του Ιανουαρίου του 1863, η οποία ήταν μια εξέγερση, που έλαβε χώρα στην πρώην Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία ενάντια στην τσαρική καταπίεση.

Ενώ σπούδαζε στο Γυμνάσιο Λιπάγια και αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης, συνέλεγε λιθουανική λαογραφία και διένειμε βιβλία στη λιθουανική γλώσσα όποτε επέστρεφε στο σπίτι για τις διακοπές του. [5]

Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Κιέβου. [6] Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Κίεβο, ο Ναρουτόβιτς εντάχθηκε στον πολωνικό κύκλο των φοιτητών και έγινε μέλος του II Προλεταριάτου, ενός παράνομου σοσιαλιστικού-επαναστατικού κόμματος και του προκατόχου του Πολωνικού Σοσιαλιστικού Κόμματος. [6] Ωστόσο, οι πεποιθήσεις του ήταν πολύ λιγότερο ριζοσπαστικές από εκείνες των συναδέλφων του και με τον καιρό οι επαφές του με την άκρα αριστερά εξασθενούσαν.

Πράξη ανεξαρτησίας της Λιθουανίας, η υπογραφή του Στανίσουαφ Ναρουτόβιτς είναι ορατή στη δεξιά στήλη, τρίτη από κάτω

Νωρίς στη ζωή του ο Ναρουτόβιτς παντρεύτηκε την Γιοάννα το γένος Μπίλεβιτς, ιδιοκτήτρια του αρχοντικού Μπρεβικάι και ξάδερφο του Γιούζεφ Πιουσούτσκι. Μετά το 1907, το ζευγάρι δημιούργησε και διατήρησε ένα γυμνάσιο για κορίτσια στο Τελσιάι. Ήταν το πρώτο τέτοιο σχολείο για κορίτσια στη Ρωσική Αυτοκρατορία όπου η διδασκαλία στα λιθουανικά και στα πολωνικά επιτρεπόταν. Την περίοδο που προηγήθηκε του Α' Παγκοσμίου Πολέμου ο Ναρουτόβιτς δημοσίευσε άρθρα σε διάφορες πολωνικές εφημερίδες. Ήταν επίσης ο εκδότης των πρώτων τευχών της εβδομαδιαίας εφημερίδας Tygodnik Powszechny . [7] Το ζευγάρι συμμετείχε επίσης σε πολλά εκπαιδευτικά προγράμματα, στόχος των οποίων ήταν η αύξηση των μαθησιακών δεξιοτήτων μεταξύ των Λιθουανών χωρικών και των παιδιών τους που κατοικούσαν στην περιοχή.

Πολιτικός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως πολιτικός, ο Ναρουτόβιτς ήταν ήπιος σοσιαλιστής ή σοσιαλδημοκράτης.[6] Ήταν υποστηρικτής της ανεξαρτησίας της Λιθουανίας παρά της αποκατάστασης μιας Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας, κυρίως από φόβο ότι η πολύ πιο πυκνοκατοικημένη Πολωνία θα αποκτούσε το πάνω χέρι σε μια τέτοια ένωση. [8] Από την άλλη πλευρά, υποστήριξε μια χαλαρή ένωση μεταξύ των κρατών, η οποία τον έκανε έναν από τους ηγέτες του κινήματος Krajowcy, μιας ομάδας Πολωνών Λιθουανών πιστών στην κληρονομιά του Μεγάλου Δουκάτου της Λιθουανίας και υποστηρίζοντας τη συμφιλίωση των διχασμένων δεσμών των ντόπιων Πολωνών μεταξύ Πολωνίας και Λιθουανίας. [9] Στο όραμά του, η πολωνική μειονότητα στη Λιθουανία θα αποκτούσε ένα καθεστώς παρόμοιο με τους Βαλλώνους στο Βέλγιο: με ξεχωριστή κουλτούρα και γλώσσα, αλλά ενωμένη με τους Λιθουανούς με αυτό που ονόμασε «κρατικός πατριωτισμός». [8] Ταυτόχρονα, υποστήριξε επίσης στενούς δεσμούς μεταξύ των εθνών, που αποτελούσαν παλαιότερα το Μεγάλο Δουκάτο της Λιθουανίας και συμμετείχε σε διάφορες Πολωνο-Λιθουανικές- Λευκορωσικές επιχειρήσεις.

Στο Μεγάλο Σεϊμά του Βίλνιους το 1905, πρότεινε να διαλυθούν όλα τα κτήματα και να διανεμηθεί η γη στους φτωχότερους αγρότες. Ήταν μια αρκετά απρόσμενη πρόταση για τους περισσότερους βουλευτές. [10]

Κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης του Βίλνιους το 1917 δήλωσε τον πρωταρχικό του στόχο ως «Μια ανεξάρτητη Λιθουανία εντός των λιθουανικών εδαφών». [11] Τον Σεπτέμβριο του 1917 ο Ναρουτόβιτς προσχώρησε στο Συμβούλιο της Λιθουανίας (Lietuvos Taryba), ένα λιθουανικό κυβερνητικό όργανο που ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ως μέρος του σχεδίου Mitteleuropa, αλλά σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητο και αγωνιζόμενο για την εγκαθίδρυση της Λιθουανίας ως ανεξάρτητου κράτους. Ως μέλος αυτού του σώματος, ο Ναρουτόβιτς έγινε ένας από τους είκοσι υπογράφοντες την Πράξη της Ανεξαρτησίας της Λιθουανίας . Ωστόσο, μετά τις συγκρούσεις στο εσωτερικό του Ταρίμπα, πήρε μια πιο αντι-γερμανική στάση από τους περισσότερους συναδέλφους του. Αφού το σώμα ζήτησε από την κυβέρνηση της Γερμανίας προστασία και βοήθεια και ορκίστηκε για μια σταθερή και ισχυρή συμμαχία με το γερμανικό Ράιχ, ο Ναρουτόβιτς διαμαρτυρήθηκε. Όταν, στις 26 Ιανουαρίου 1918, 12 από τα μέλη του Ταρίμπα ψήφισαν υπέρ του συμβιβασμού με τη Γερμανία, ο Ναρουτόβιτς και τρεις από τους σοσιαλδημοκράτες συναδέλφους του (Στάπονας Καίρις, Γιόνας Βιλέισις και Μύκολας Μπιρζίσκα) παραιτήθηκαν από τις θέσεις τους. Η Λιθουανία και η Πολωνία ήρθαν σε αυξανόμενες έντονες συγκρούσεις τα επόμενα χρόνια. Ο Ναρουτόβιτς συνέχισε να υποστηρίζει ενεργά μια προσέγγιση, αλλά γνώρισε μικρή επιτυχία.

Θάνατος και κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ναρουτόβιτς αυτοκτόνησε στις 31 Δεκεμβρίου 1932 στο Κάουνας. Ο Πολωνός ιστορικός Κριστόφ Μπουτσόφσκι του Πανεπιστημίου του Μπιαουίστοκ αποδίδει την αυτοκτονία του στην αποξένωση που οφείλεται στη ματαιότητα των προσπαθειών του, που καταγγέλλονται και από τις δύο πλευρές των συνόρων, καθώς και στην ολοένα και πιο εχθρική στάση της λιθουανικής κυβέρνησης έναντι της πολωνικής μειονότητας στη Λιθουανία. [4] Η βιογραφία του που δημοσιεύτηκε από το Εθνικό Μουσείο της Λιθουανίας αποδίδει την αυτοκτονία του σε κατάθλιψη, οικογενειακά ζητήματα και οικονομικές δυσκολίες. [11]

Ο γιος του Ναρουτόβιτς Καζιμιέρζ Ναρουτόβιτς (1904–1987) ήταν επίσης ακτιβιστής στην περίοδο του Μεσοπολέμου, ασχολούμενος με το ζήτημα των Πολωνο-Λιθουανικών σχέσεων. Η χήρα του Ναρουτόβιτς συνέχισε να διευθύνει διάφορα σχολεία στη Λιθουανία, κυρίως το πολωνικό γυμνάσιο στο Κάουνας. Μετά το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου αποσύρθηκε στο αρχοντικό της στο Μπρεβικιάι, αλλά έφυγε από τη Λιθουανία για τη Βαρσοβία, όπου πέθανε το 1948.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. stanislaw-narutowicz.
  2. ↑ 2,0 2,1 psb.19611.10.
  3. ↑ «Stanislovas Narutavičius» (στα Λιθουανικά). Seimas of the Republic of Lithuania. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2009. Stanislovas Narutavičius 1862 m. rugsėjo 2 d. gimė Telšių apskr. Brevikų dvare, kuris nuo senovės laikų priklausė senai Žemaičių bajorų giminei Noručiams (1413 m., Horodlės aktų metu gavę herbą, pavardę pakeitė į Narutowicz).(Translation: He was born in the Telšiai district at Brevikų manor, which had long belonged to his noble Samogitian relatives, the Noručiai (after receiving a coat of arms in 1413, the family changed its name to Narutowicz.)) 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Krzysztof Buchowski (2001). «Stanisław Narutowicz - szkic do portretu idealisty (Stanisław Narutowicz: a sketch for a portrait of an idealist)» (στα pl). Biuletyn Historii Pogranicza (Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne) (2): 41–51. 
  5. ↑ «Stanislovas Narutavičius». Lithuanian Seimas (στα Λιθουανικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2007. Studijuodamas Liepojos gimnazijoje, vėliau – teisę Peterburgo Universitete, Stanislovas kiekvieną vasarą grįždavo gimtinėn, užrašinėdavo tautosaką, platino lietuviškas knygeles 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Gerard Żeberek (1981). Początki ruchu socjaldemokratycznego w Kijowie w latach 1889-1903 (στα Πολωνικά). Wydawnictwo Literackie. σελίδες 34, 160. 
  7. ↑ Kazimierz Kelles-Krauz· Wiesław Bieńkowski (1984). Listy (στα Πολωνικά). Wrocław: Ossolineum, Polish Academy of Sciences. σελ. 77. ISBN 83-04-02014-9. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Juliusz Bardach (1988). O dawnej i niedawnej Litwie (στα Πολωνικά). Poznań: Adam Mickiewicz University. σελ. 268. ISBN 83-232-0118-8. 
  9. ↑ Piotr Wandycz (1974). The Lands of Partitioned Poland, 1795-1918. University of Washington Press. σελ. 349. ISBN 0-295-95358-6. 
  10. ↑ «Stanislovas Narutavičius». Lithuanian Seimas (στα Λιθουανικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2007. 1905 m. dalyvavo revoliucijoje ir Didžiajame Vilniaus Seime; čia S. Narutavičius pasiūlė dvarininkų žemes išdalinti mažažemiams ir bežemiams – toks dvarininko pasiūlymas nustebino Seimo dalyvius 
  11. ↑ 11,0 11,1 «Stanislovas Narutavičius (1862-1932)» (στα Λιθουανικά). National Museum of Lithuania. 7 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2007. „Svarbiausias tikslas – nepriklausoma Lietuva etninėse ribose“.