Συμβάν στο Πέρασμα Ντιάτλοφ | |
---|---|
Ο τάφος των μελών της ομάδας | |
Ημερομηνία | 1–2 Φεβρουαρίου 1959 |
Τοποθεσία | Κόλατ Σιάκλ, Ουράλια Όρη, Σοβιετική Ένωση |
Συντεταγμένες | 61°45′17″N 59°27′46″E / 61.75472°N 59.46278°EΣυντεταγμένες: 61°45′17″N 59°27′46″E / 61.75472°N 59.46278°E |
Τύπος | Πολλαπλοί θάνατοι |
Συμμετέχοντες | Φοιτητές πεζοπόροι-σκιέρ |
Έκβαση | Η πρόσβαση στην περιοχή έκλεισε για τρία χρόνια |
To συμβάν στο Πέρασμα Ντιάτλοφ (αγγλικά: Dyatlov Pass incident), ρωσικά: Гибель тургруппы Дятлова) αναφέρεται στους ανεξιχνίαστους θανάτους εννέα πεζοπόρων σκιέρ στα βόρεια Ουράλια Όρη στη Σοβιετική Ένωση (σημερινή Ρωσία) μεταξύ της 1ης και της 2ας Φεβρουαρίου 1959. Η έμπειρη πεζοπόρος ομάδα είχε οργανώσει μια κατασκήνωση στις πλαγιές του όρους Κόλατ Σιάκλ σε μια περιοχή που σήμερα ονομάζεται προς τιμήν του αρχηγού της ομάδας, Ιγκόρ Ντιάτλοφ, και σκοπός ήταν να φθάσουν στο Οτόρτεν, ένα βουνό 10 χιλιόμετρα βόρεια της τοποθεσίας που συνέβη το περιστατικό. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, κάτι τους οδήγησε να σκίσουν τις σκηνές τους και να εγκαταλείψουν τρέχοντας το κάμπινγκ, ενώ ήταν ανεπαρκώς ντυμένοι για την ισχυρή χιονόπτωση και τις θερμοκρασίες υπό του μηδενός που επικρατούσαν.
Μετά την ανακάλυψη των πτωμάτων της ομάδας, μια έρευνα από τις αρχές της Σοβιετικής Ένωσης κατέληξε ότι οι έξι είχαν πεθάνει από υποθερμία, ενώ οι άλλοι τρεις παρουσίαζαν σημάδια τραύματος. Ένα θύμα είχε κάταγμα στο κρανίο και δύο άλλα είχαν σημαντικά κατάγματα στο θώρακα. Επιπλέον, από ένα άλλο μέλος της ομάδας έλειπε η γλώσσα και τα μάτια του. Η έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι μία "άγνωστη πανίσχυρη δύναμη" είχε προκαλέσει το θάνατό τους. Πολλές θεωρίες έχουν προταθεί για να ερμηνεύσουν τους ανεξήγητους θανάτους, συμπεριλαμβανομένων των επιθέσεων από ζώα, της υποθερμίας, της χιονοστιβάδας, του πανικού προκαλούμενου από υπόηχο, της στρατιωτικής εμπλοκής, ή κάποιο συνδυασμό αυτών.
Η πρόσβαση στην περιοχή ήταν κλειστή για αποστολές και πεζοπορία επί τρία χρόνια μετά το περιστατικό.
Το 1959, μια ομάδα σκιέρ μετέβη στα βόρεια Ουράλια για σκι στην περιοχή Σβερντλόφσκ της Σοβιετικής Ένωσης . Ο Ίγκορ Ντιάτλοφ, ένας φοιτητής είκοσι τριών ετών στο Ουράλιο Πολυτεχνείο (Уралски политехнически институт, УПИ), ήταν ο αρχηγός που συγκέντρωσε την ομάδα των εννέα για το ταξίδι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν συμφοιτητές στο πανεπιστήμιο.[1] Κάθε μέλος της ομάδας, που απαρτίζονταν από οκτώ άνδρες και δύο γυναίκες, ήταν έμπειροι στην κατηγορία ΙΙ-σκιέρ με εμπειρία στο σκι και θα λάμβαναν πιστοποίηση βαθμού ΙΙΙ κατά την επιστροφή τους.[2] Την εποχή εκείνη, αυτή ήταν η υψηλότερη πιστοποίηση που διέθετε η Σοβιετική Ένωση και απαιτούσε υποψήφιοι να διασχίσουν 300 χιλιόμετρα.[2] Ο στόχος της αποστολής ήταν να φτάσει στο Ότορτεν (Отортен), ένα βουνό 10 χιλιόμετρα βόρεια του τόπου του συμβάντος. Αυτή η διαδρομή, τον Φεβρουάριο, εκτιμήθηκε ως η κατηγορία III, η πιο δύσκολη.
Τα Μέλη της Αποστολής | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Όνομα (Ελληνικά) | Όνομα στα Ρωσικά (Ακριβής μετάφραση) |
Ημ. Γέννησης | Ηλικία | Φύλο | Σημειώσεις | Παραπομπή |
Ίγκορ Αλεξεγιεβιτς Ντιάτλοφ | Игорь Алексеевич Дятлов | 13 Ιανουαρίου 1936 | 23 | Άνδρας | Υποθερμία, Αρχηγός ομάδας | [3] |
Γιούρι Νικολάγεβιτς Ντοροσένκο | Юрий Николаевич Дорошенко | 29 Ιανουαρίου 1938 | 21 | Άνδρας | Υποθερμία | [3] |
Λουντμίλα Αλεξάντροβνα Δουμπίνινα | Людмила Александровна Дубинина | 12 Μαΐου 1938 | 20 | Γυναίκα | Βαρύ τραύμα στο στήθος, απώλεια οφθαλμών, απώλεια γλώσσας | [3] |
Γιούρι (Γκεόργκι) Αλεξέγεβιτς Κριβονιτσένκο | Юрий (Георгий) Алексеевич Кривонищенко | 7 Φεβρουαρίου 1935 | 23 | Άνδρας | Υποθερμία | [3] |
Αλεξάντερ Σεργκέγιεβιτς Κολεβάτωφ | Александр Сергеевич Колеватов | 16 Νοεμβρίου 1934 | 24 | Άνδρας | Υποθερμία | [3] |
Ζιναΐδα¨Αλεξίβνα Κολμογκόροβα | Зинаида Алексеевна Колмогорова | 12 Ιανουαρίου 1937 | 22 | Γυναίκα | Υποθερμία | [3] |
Ρούστεμ Βλαδίμιροβιτς Σλόμποντιν | Рустем Владимирович Слободин | 11 Ιανουαρίου 1936 | 23 | Άνδρας | Υποθερμία | [3] |
Νικολάι Βλαδίμιροβιτς Θιμπώ-Μπρινιόλ | Николай Владимирович Тибо-Бриньоль | 5 Ιουλίου 1935 | 23 | Άνδρας | Θανατηφόρο τραύμα στο κρανίο | [α] |
Σεμιόν (Αλέξανδρος)[β] Αλεξίβιτς Ζολοτάριωφ | Семён (Александр) Алексеевич Золотарёв | 2 Φεβρουαρίου 1921 | 38 | Άνδρας | Βαρύ τραύμα στο στήθος, απώλεια οφθαλμών | [5] |
Γιούρι Γιεφίμοβιτς Γιούντιν | Юрий Ефимович Юдин | 19 Ιουλίου 1937 | 21 | Άνδρας | Αποχώρησε από την αποστολή λόγω ασθένειας στις 28 Ιανουαρίου. Απεβίωσε στις 27 Απριλίου 2013 σε ηλικία 75 ετών. | [6] |
Η ομάδα έφτασε με τρένο στο Ίβντελ (Ивдель), τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Ιανουαρίου 1959.[7] Στη συνέχεια μετέβησαν με φορτηγό στο Βιζχάι (Вижай) - ο τελευταίος κατοικημένος οικισμός προς τα βόρεια.[8]
Στις 27 Ιανουαρίου, ξεκίνησαν το ταξίδι τους από το Βιζχάι προς το Οτόρτεν. Στις 28 Ιανουαρίου, ένα από τα μέλη της ομάδας, ο Γιούρι Γιουντίν, που υπέφερε από διάφορες ασθένειες αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω λόγω πόνων στο γόνατο και στις αρθρώσεις.[9][10]
Πριν από την αναχώρηση της ομάδας ο Ντιάτλοφ είχε συμφωνήσει να στείλει ένα τηλεγράφημα στον αθλητικό τους όμιλο, μόλις η ομάδα επέστρεφε στο Βιζχάι. Αναμενόταν ότι αυτό δεν θα συνέβαινε αργότερα από τις 12 Φεβρουαρίου αλλά ο Ντιάτλοφ είπε στον Γιουντίν, πριν την αποχώρηση του τελευταίου από την ομάδα, ότι ανέμενε να διαρκέσει περισσότερο. Όταν η 12η Φεβρουαρίου πέρασε και δεν λήφθηκε κανένα μήνυμα δεν υπήρξε άμεση αντίδραση, καθώς οι καθυστερήσεις λίγων ημερών ήταν συνηθισμένες σε τέτοιες αποστολές. Όταν οι συγγενείς των πεζοπόρων απαίτησαν μια επιχείρηση διάσωσης στις 20 Φεβρουαρίου, ξεκίνησαν οι πρώτες ομάδες διάσωσης αποτελούμενες από εθελοντές φοιτητές και καθηγητές των μελών της ομάδας. Αργότερα ενεπλάκησαν και δυνάμεις του στρατού, με αεροπλάνα και ελικόπτερα να συμμετέχουν στην επιχείρηση διάσωσης.
Στις 26 Φεβρουαρίου οι ερευνητές βρήκαν την εγκαταλελειμμένη και κατεστραμμένη σκηνή της ομάδας στο Κόλατ Σιάκλ. Ο χώρος της κατασκήνωσης παραξένεψε τους ερευνητές. Ο Μιχαήλ Σαράβιν, ο φοιτητής που βρήκε τη σκηνή, ανέφερε: "η σκηνή ήταν σκισμένη και καλυμμένη με χιόνι. Ήταν άδεια και όλα τα υπάρχοντα και τα παπούτσια της ομάδας είχαν αφεθεί πίσω." Οι ερευνητές είπαν ότι η σκηνή είχε κοπεί από μέσα.
Οκτώ ή εννέα ζευγάρια ιχνών που άφησαν άνθρωποι που φορούσαν μόνο κάλτσες, ένα μόνο παπούτσι ή ήταν ξυπόλητοι, οδηγούσαν προς την άκρη ενός κοντινού δάσους, απέναντι από το πέρασμα, 500 μέτρα προς τα βορειοανατολικά. Στην άκρη του δάσους, κάτω από ένα μεγάλο κέδρο, οι ερευνητές βρήκαν ορατά απομεινάρια από μια μικρή φωτιά, μαζί με τα δύο πρώτα πτώματα, αυτά των Κριβονισένκο και Ντοροσένκο, ξυπόλητα και ντυμένα μόνο με τα εσώρουχά τους. Τα κλαδιά του δέντρου ήταν σπασμένα έως και πέντε μέτρα ύψος, γεγονός που υποδηλώνει ότι πιθανώς ένας από τους σκιέρ είχε σκαρφαλώσει για να ψάξει για κάτι, ίσως την κατασκήνωση. Μεταξύ των κέδρων και της κατασκήνωσης οι ερευνητές βρήκαν τρία ακόμη πτώματα: των Ντιάτλοφ, Κολμογκόροβα και Σλομπόντιν, που φαινόταν να έχουν πεθάνει σε πόζες που υποδήλωναν ότι προσπαθούσαν να επιστρέψουν στη σκηνή. Βρέθηκαν ξεχωριστά σε αποστάσεις περίπου 300, 500 και 600 μέτρων από το δέντρο.
Η έρευνα για τους υπόλοιπους τέσσερις ταξιδιώτες διήρκεσε περισσότερο από δύο μήνες. Τελικά βρέθηκαν στις 4 Μαΐου κάτω από τέσσερα μέτρα χιόνι σε μια χαράδρα 75 μέτρα από τον κέδρο πιο μέσα στο δάσος. Αυτοί οι τέσσερις ήταν καλύτερα ντυμένοι από τους άλλους, και υπήρχαν σημάδια ότι εκείνοι που είχαν πεθάνει πρώτοι είχαν εμφανώς "παραδώσει" τα ρούχα τους στους υπόλοιπους. Ο Ζολοταριόφ φορούσε το γούνινο παλτό και το καπέλο της Ντουμπινίνα, ενώ το πόδι της Ντουμπινίνα ήταν τυλιγμένο με ένα κομμάτι από το μάλλινο παντελόνι του Κριβονισένκο.
Νομική έρευνα ξεκίνησε αμέσως μετά την εύρεση των πρώτων πέντε πτωμάτων. Μια ιατροδικαστική εξέταση δεν βρήκε τραυματισμούς που θα μπορούσαν να έχουν οδηγήσει στο θάνατό τους και τελικά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλοι είχαν πεθάνει από υποθερμία. Ο Σλομπόντιν είχε μια μικρή ρωγμή στο κρανίο του, αλλά δεν θεωρήθηκε ότι ήταν ένα θανατηφόρο τραύμα.[11]
Μια εξέταση των τεσσάρων πτωμάτων που βρέθηκαν τον Μάιο οδήγησε στο να αλλάξει η αφήγηση σχετικά με το τι είχε συμβεί κατά τη διάρκεια του περιστατικού. Οι τρεις πεζοπόροι σκιέρ είχαν θανατηφόρα τραύματα, σημαντικές βλάβες στο κρανίο και θωρακικά κατάγματα.[12]
Αρχικά είχε υποτεθεί ότι οι αυτόχθονες Μάνσι (Mansi) ίσως είχαν επιτεθεί και δολοφονήσει την ομάδα επειδή καταπάτησε τη γη τους, αλλά η έρευνα έδειξε ότι η φύση του θανάτου τους δεν υποστηρίζει αυτή την υπόθεση: μόνο τα ίχνη των μελών της ομάδας ήταν ορατά, και δεν έφεραν σημάδια σωματικής πάλης χέρι με χέρι.[10]
Αν και η θερμοκρασία ήταν πολύ χαμηλή, γύρω στους -25 με -30 oC με καταιγίδα, τα πτώματα ήταν μόνο εν μέρει ντυμένα.[10] Μερικοί είχαν μόνο ένα παπούτσι, ενώ άλλοι ήταν χωρίς παπούτσια ή φορούσαν μόνο τις κάλτσες.
Δημοσιογράφοι αναφερόμενοι στα διαθέσιμα αρχεία της έρευνας ισχυρίζονται ότι αυτή δηλώνει:[10]
Την περίοδο εκείνη η ετυμηγορία ήταν ότι τα μέλη της ομάδας πέθαναν εξαιτίας μιας πανίσχυρης φυσικής δύναμης.[13] Η έρευνα επίσημα σταμάτησε τον Μάιο του 1959, ως αποτέλεσμα της απουσίας ενόχου. Τα έγγραφα στάλθηκαν σε ένα μυστικό αρχείο και φωτοτυπίες της υπόθεσης έγιναν διαθέσιμες μόνο κατά τη δεκαετία του 1990, αν και ορισμένα κομμάτια έλειπαν.[10]
Η θεωρία ότι μια χιονοστιβάδα προκάλεσε τον θάνατο των πεζοπόρων, ενώ αρχικά δημοφιλής, έχει έκτοτε αμφισβητηθεί. Μελετώντας τις σκανδαλοθηρικές υποθέσεις περί "Γιέτι" (βλ. παρακάτω), ο Αμερικανός σκεπτικιστής συγγραφέας Μπέντζαμιν Ράντφορντ προτείνει ως πιο πιθανό:
"ότι η ομάδα ξύπνησε πανικόβλητη (...) και έφυγαν κόβοντας την σκηνή, είτε επειδή μια χιονοστιβάδα είχε καλύψει την είσοδό της ή επειδή φοβόντουσαν ότι μια χιονοστιβάδα ήταν επικείμενη (...) (καλύτερα μια επανορθώσιμη σχισμή σε μια σκηνή από το να κινδυνέψουν να θαφτούν ζωντανοί σε αυτή κάτω από τόνους χιόνι). Δεν ήταν καλά ντυμένοι επειδή κοιμόντουσαν και έτρεξαν προς την ασφάλεια του κοντινού δάσους, όπου τα δέντρα θα βοηθούσαν να επιβραδυνθεί το επερχόμενο χιόνι. Στο σκοτάδι της νύχτας χωρίστηκαν σε δύο ή τρεις ομάδες: η μία ομάδα άναψε μια φωτιά (εξ ου και τα καμμένα χέρια), ενώ οι υπόλοιποι προσπάθησαν να επιστρέψουν στη σκηνή για να ανακτήσουν τα ρούχα τους, δεδομένου ότι ο κίνδυνος είχε προφανώς περάσει. Αλλά επικρατούσε πολύ κρύο και όλοι πάγωσαν μέχρι θανάτου πριν εντοπίσουν τη σκηνή τους στο σκοτάδι. Σε κάποιο σημείο, κάποια από τα ρούχα μπορεί να ανακτήθηκαν ή να ανταλλάχθηκαν με αυτά των νεκρών, αλλά σε κάθε περίπτωση η ομάδα των τεσσάρων των οποίων τα σώματα υπέστησαν τα πιο σοβαρά τραύματα εγκλωβίστηκαν εν μέσω μιας χιονοστιβάδας και θάφτηκαν κάτω από 4 μέτρα χιόνι (παραπάνω από αρκετό για να δικαιολογήσει τη "πανίσχυρη φυσική δύναμη" που περιγράφει ο ιατροδικαστής). Η γλώσσα της Ντουμπινίνα πιθανά αφαιρέθηκε από πτωματοφάγα ζώα και θηρευτές."[14]
Αποδεικτικά στοιχεία που αντικρούουν την υπόθεση της χιονοστιβάδας περιλαμβάνουν:[15][16]
Ορισμένοι πιστεύουν ότι πρόκειται για ένα στρατιωτικό ατύχημα το οποίο στη συνέχεια συγκαλύφτηκε. Yπάρχουν αρχεία περί δοκιμών ρίψης ναρκών με αλεξίπτωτο από το ρωσικό στρατό στην περιοχή, περίπου την περίοδο που οι πεζοπόροι ήταν εκεί. Οι νάρκες από αλεξίπτωτα πυροδοτούνται ένα ή δύο μέτρα πριν χτυπήσουν το έδαφος και προκαλούν παρόμοια βλάβη με αυτές που παρατηρήθηκαν στους πεζοπόρους: ισχυρή εσωτερική ζημιά με πολύ λίγα εξωτερικά τραύματα. Υπήρχαν, επίσης, αναφορές για λαμπερές σφαίρες στον ουρανό στην γύρω περιοχή, που ενδεχομένως προκλήθηκαν από το εν λόγω πολεμικό υλικό. Η θεωρία αυτή χρησιμοποιεί τα ζώα για να εξηγήσει τα τμήματα που λείπουν από την Ντουμπινίνα.[17] Ορισμένοι πιστεύουν ότι τα πτώματα μετακινήθηκαν. Φωτογραφίες της σκηνής δείχνουν ότι προφανώς δεν στήθηκε σωστά, κάτι που οι έμπειροι πεζοπόροι είναι απίθανο να είχαν κάνει.[18]
Το International Science Times δήλωσε ότι οι θάνατοι των πεζοπόρων προκλήθηκαν από υποθερμία, η οποία μπορεί να προκαλέσει μια συμπεριφορά που είναι γνωστή ως το παράδοξο γδύσιμο στην οποία τα θύματα υποθερμίας αφαιρούν τα ρούχα τους ως απόκριση σε αίσθημα καυτής ζέστης.[19] Το γεγονός ότι έξι από τους εννέα πεζοπόρους πέθαναν από υποθερμία είναι αδιαμφισβήτητο. Ωστόσο, άλλα μέλη της ομάδας φαίνεται να απόκτησαν επιπλέον ρούχα (από αυτούς που είχαν ήδη πεθάνει), το οποίο υποδηλώνει ότι είχαν την συνείδηση να προσπαθήσουν να προσθέσουν στρώματα ρούχων. Επιπλέον, δεν υπάρχει καμία εξήγηση για το πώς αυτή η συμπεριφορά θα μπορούσε να εμφανιστεί και στους εννέα πεζοπόρους, την ίδια στιγμή.
Το ντοκιμαντέρ του 2014 Ρωσικός Yeti: Ο Δολοφόνος Ζει[20] του Discovery Channel διερεύνησε την θεωρία της κρυπτοζωολογίας ότι η ομάδα σκοτώθηκε από ένα Μινκ ή ρωσικό Γιέτι. Το ντοκιμαντέρ ξεκινά με την παραδοχή ότι τα τραύματα των σκιέρ ήταν τέτοια που μόνο ένα πλάσμα με υπεράνθρωπη δύναμη θα μπορούσε να τα προκαλέσει.[21] Η εκπομπή κλείνει με το συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για αυτούς τους ισχυρισμούς.[22]
Ο Ντόνι Έιχαρ (Donnie Eichar) που ερεύνησε και γύρισε ένα ντοκιμαντέρ για το συμβάν, αξιολόγησε διάφορες άλλες θεωρίες που θεωρούνται απίθανες ή έχουν απορριφθεί:[23]