Συνθήκη του Άμστερνταμ
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 | |
| Τύπος | Μεταρρυθμιστική προηγούμενων συνθηκών |
|---|---|
| Προσχέδιο | 16 και 17 Ιουνίου 1997 |
| Υπογραφή | 2 Οκτωβρίου 1997 |
| Σε ισχύ | 1 Μαΐου 1999 |
| Υπογράφοντες | Κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Η Συνθήκη του Άμστερνταμ είναι το αποτέλεσμα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης που ξεκίνησε στις 29 Μαρτίου 1996 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τορίνο. Εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Άμστερνταμ στις 16 και 17 Ιουνίου του 1997 και στη συνέχεια υπεγράφη στις 2 Οκτωβρίου του 1997 από τους υπουργούς Εξωτερικών των τότε 15 κρατών μελών. Τέθηκε σε ισχύ την 1 Μαΐου του 1999. Η συνθήκη του Άμστερνταμ τροποποίησε ορισμένες διατάξεις της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, διατάξεις για την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ορισμένες συναφείς πράξεις. Στόχος των τροποποιήσεων αυτών ήταν η ενίσχυση των οικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών, η ανάπτυξη Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ) και η βελτίωση της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων.
Περιεχόμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Με αυτή την συνθήκη η Ένωση έβαλε στόχο την δημιουργία αρχών και ευθυνών στα πεδία της κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, με την προσοχή της να επικεντρώνεται περισσότερο στην παρουσίαση των αξιών της Ένωση στον έξω κόσμο, στο να διασφαλίζει τα συμφέροντα της Ένωσης και στο να μεταρρυθμίζει τις πράξεις της.
Η συνθήκη σύστησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση έναν ύπατο εκπρόσωπο για εξωτερικά θέματα της Ένωσης, ο οποίος μαζί με τους προέδρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, έδωσαν ένα καινούριο "πρόσωπο" στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα στα εξωτερικά ζητήματα. Με την συνθήκη του Άμστερνταμ οι αρμοδιότητες και οι ευθύνες των κοινοτικών οργάνων αυξήθηκαν. Επίσης με την υπογραφή της συνθήκης κατοχυρώνεται και η Συμφωνία Σένγκεν και εντάσσεται στο νομικό σύστημα της Ένωσης (το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδία παρέμειναν εκτός της συμφωνίας). Η Ευρωπαϊκή Ένωση με αυτή τη συνθήκη μπορεί να χειρίζεται την μετανάστευση καθώς και να τροποποιεί πολλές νομοθεσίες. Η συνθήκη επίσης βοηθάει στην περαιτέρω συνεργασία των κρατών μελών σε θέματα δικαστικά και αστυνομικά.
Προβλήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η συνθήκη του Άμστερνταμ άφησε σε εκκρεμότητα θέματα όπως η προσαρμογή των θεσμικών οργάνων, η διεύρυνση και ορισμένες πτυχές της εξωτερικής πολιτικής. Αυτά τα θέματα ωστόσο επρόκειτο να επιλυθούν με την επικύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Συνθήκη του Άμστερνταμ Αρχειοθετήθηκε 2009-01-20 στο Wayback Machine.
- Europa Γλωσσάριο
- Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος
Από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίαρχα ευρωπαϊκά κράτη έχουν συνάψει συνθήκες και ως εκ τούτου συνεργάστηκαν και εναρμόνισαν πολιτικές (ή συνέδεσαν την κυριαρχία) σε έναν αυξανόμενο αριθμό τομέων, στο έργο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή στην οικοδόμηση της Ευρώπης (γαλλικά: la construction européenne). Το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα περιγράφει τη νομική έναρξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) - το κύριο πλαίσιο για αυτήν την ενοποίηση. Η ΕΕ κληρονόμησε πολλές από τις σημερινές της ευθύνες από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες (ΕΚ), οι οποίες ιδρύθηκαν τη δεκαετία του 1950 στο πνεύμα της Διακήρυξης Σουμάν.
| Υπόμνημα: Υ: υπογραφή Ι: θέση σε ισχύ Τ: τερματισμός Λ: λήξη de facto αντικατάσταση Σχετ. με πλαίσιο ΕΚ/ΕΕ: de facto εντός εκτός |
 Ευρωπαϊκη Ενωση (ΕΕ)
|
[Συν.] | ||||||||||||||
| Ευρωπαϊκες Κοινοτητες (ΕΚ)
|
(1ος πυλώνας) | |||||||||||||||
| Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΚΑΕ ή Ευρατόμ) | [Συν.] | |||||||||||||||
 /  /  /  Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ)
|
||||||||||||||||
| Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) | ||||||||||||||||
| Κανόνες Σένγκεν | Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ) | |||||||||||||||
| 'TREVI' | Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις (ΔΕΥ, 2ος πυλώνας) | |||||||||||||||
 /  Βορειοατλαντική Συμμαχία (NATO)
|
[Συν.] | Αστυνομική και Δικαστική Συνεργασία σε Ποινικές Υποθέσεις (ΑΔΣΠΥ, 2ος π.) | ||||||||||||||
  Αγγλογαλλική συμμαχία |
[Αμυντικά πέρασε στο NATO] | Ευρωπαϊκή Πολιτική Συνεργασία (ΕΠΣ) | Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας (ΚΕΠΠΑ, 3ος πυλώνας) | |||||||||||||
 Δυτική Ένωση (ΔΕ)
|
 /  Δυτική Ευρωπαϊκή Ένωση (WEU)
|
[Καθήκοντα που καθορίστηκαν μετά την επανενεργοποίηση της ΔΕΕ το 1984 και πέρασαν στην ΕΕ] | ||||||||||||||
| [Κοινωνικοπολιτικά πέρασε στο ΣτΕ] | [Συν.] | |||||||||||||||
| Συμβούλιο της Ευρώπης (ΣτΕ)
| ||||||||||||||||
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Αν και δεν είναι per se οι συνθήκες της ΕΕ, αυτές οι συνθήκες επηρέασαν την ανάπτυξη του αμυντικού σκέλους της ΕΕ, κύριο μέρος της ΚΕΠΠΑ. Η γαλλοβρετανική συμμαχία που ιδρύθηκε με τη Συνθήκη της Δουνκέρκης αντικαταστάθηκε de facto από την ΔΕ. Ο πυλώνας ΚΕΠΠΑ ενισχύθηκε από ορισμένες από τις δομές ασφαλείας που είχαν δημιουργηθεί στο πλαίσιο της αρμοδιότητας της Τροποποιημένης Συνθήκης των Βρυξελλών (ΤΣΒ) του 1955. Η Συνθήκη των Βρυξελλών τερματίστηκε το 2011, διαλύοντας κατά συνέπεια τη ΔΕΕ, καθώς η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας που προέβλεπε η Συνθήκη της Λισαβόνας για την ΕΕ θεωρήθηκε ότι καθιστά τη ΔΕΕ περιττή. Έτσι, η ΕΕ αντικατέστησε de facto τη ΔΕΕ.
- ↑ Τα σχέδια για την ίδρυση μιας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (ΕΠΚ) σταμάτησαν μετά την αποτυχία της Γαλλίας να επικυρώσει τη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας (ΕΑΚ). Η ΕΠΚ θα συνδύαζε την ΕΚΑΧ και την ΕΑΚ.
- ↑ Οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες απέκτησαν κοινούς θεσμούς και κοινή νομική προσωπικότητα (δηλαδή δυνατότητα, π.χ. να υπογράφουν συνθήκες από μόνες τους).
- ↑ Οι Συνθήκες του Μάαστριχτ και της Ρώμης αποτελούν τη νομική βάση της ΕΕ και αναφέρονται επίσης ως Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), αντίστοιχα. Τροποποιούνται από δευτερεύουσες συνθήκες.
- ↑ Από την ίδρυση της ΕΕ το 1993 και την εδραίωση το 2009, η ένωση αποτελούνταν από τρεις πυλώνες, ο πρώτος από τους οποίους ήταν οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Οι άλλοι δύο πυλώνες αποτελούνταν από πρόσθετους τομείς συνεργασίας που είχαν προστεθεί στην αποστολή της ΕΕ.
- ↑ Η ενοποίηση σήμαινε ότι η ΕΕ κληρονόμησε τη νομική προσωπικότητα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ότι το σύστημα πυλώνων καταργήθηκε, με αποτέλεσμα το πλαίσιο της ΕΕ να καλύπτει όλους τους τομείς πολιτικής. Αντίθετα, η εκτελεστική/νομοθετική εξουσία σε κάθε τομέα καθορίστηκε από την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των κρατών μελών. Αυτή η κατανομή, καθώς και οι διατάξεις της Συνθήκης για τομείς πολιτικής στους οποίους απαιτείται ομοφωνία και είναι δυνατή η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία, αντικατοπτρίζει το βάθος της ολοκλήρωσης της ΕΕ καθώς και τον εν μέρει υπερεθνικό και εν μέρει διακυβερνητικό χαρακτήρα της ΕΕ.