Σχέσεις Ρωσίας - ΝΑΤΟ

Οι σχέσεις μεταξύ της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας δημιουργήθηκαν το 1991, στο πλαίσιο του Συμβουλίου Βορειοατλαντικής Συνεργασίας.[1][2] Το 1994, η Ρωσία εντάχθηκε στο πρόγραμμα Συνεργασία για την Ειρήνη και από τότε, το ΝΑΤΟ και η Ρωσία έχουν υπογράψει αρκετές συμφωνίες συνεργασίας[3], αλλά οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν διαταραχθεί από τις 24 Φεβρουαρίου του 2022, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ίδρυση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Συμβούλιο Ρωσίας – ΝΑΤΟ ιδρύθηκε το 2002, για τη διαχείριση θεμάτων ασφάλειας και κοινών προγραμμάτων.[4] Η συνεργασία μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ αναπτύσσεται σήμερα σε πολλούς βασικούς τομείς, όπως: καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στρατιωτική συνεργασία, συνεργασία στο Αφγανιστάν (συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς από τη Ρωσία μη στρατιωτικών φορτίων της Διεθνούς Δύναμης Βοήθειας για την Ασφάλεια και την καταπολέμηση της τοπικής παραγωγής ναρκωτικών), τη βιομηχανική συνεργασία και τη μη διάδοση όπλων.[5]

Την 1η Απριλίου 2014, το ΝΑΤΟ αποφάσισε ομόφωνα να αναστείλει κάθε πρακτική συνεργασία με τη Ρωσική Ομοσπονδία, ως απάντηση στην προσάρτηση της Κριμαίας, αλλά το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας δεν ανεστάλη.[6] Στις 18 Φεβρουαρίου 2017, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ότι υποστήριξε την επανέναρξη της στρατιωτικής συνεργασίας με τη συμμαχία του ΝΑΤΟ.[7] Στα τέλη Μαρτίου 2017, το Συμβούλιο συνεδρίασε πριν από τη διάσκεψη των Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.[8] Τον Οκτώβριο του 2021, μετά από ένα περιστατικό στο οποίο το ΝΑΤΟ απέλασε οκτώ Ρώσους αξιωματούχους από την έδρα του στις Βρυξέλλες, η Ρωσία ανέστειλε την αποστολή της στο ΝΑΤΟ και διέταξε το κλείσιμο του γραφείου του ΝΑΤΟ στη Μόσχα.[9][10]

Μεταψυχροπολεμική συνεργασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εθνόσημο της Μόνιμης Αποστολής της Ρωσίας στο ΝΑΤΟ.

Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου στη Γερμανία, το ΝΑΤΟ και η Σοβιετική Ένωση άρχισαν να συμμετέχουν σε συνομιλίες σε πολλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών ελέγχου των όπλων, όπως η Συνθήκη για τις Συμβατικές Ένοπλες Δυνάμεις στην Ευρώπη. Ο Σοβιετικός υπουργός Εξωτερικών Έντγκαρ Σεβαρντνάτζε πραγματοποίησε μια πρώτη επίσκεψη στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις 19 Δεκεμβρίου 1989, και ακολούθησαν άτυπες συνομιλίες το 1990 μεταξύ του ΝΑΤΟ και των σοβιετικών στρατιωτικών ηγετών.[11] Τον Ιούνιο του 1990 έχει περιγραφεί ως «το πρώτο βήμα στην εξέλιξη των [σύγχρονων] σχέσεων ΝΑΤΟ-Ρωσίας».[12] Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μάνφρεντ Βόρνερ, θα επισκεπτόταν τη Μόσχα τον Ιούλιο του 1990, για να συζητήσουν τη μελλοντική συνεργασία και για πρώτη φορά για τις σχέσεις ΝΑΤΟ – Ρωσίας.[13] Οι επίσημες επαφές και η συνεργασία μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν το 1991, στο πλαίσιο του Βορειοατλαντικού Συμβουλίου Συνεργασίας (αργότερα μετονομάστηκε σε Συμβούλιο Ευρωατλαντικής Εταιρικής Σχέσης), και εμβαθύνθηκαν καθώς η Ρωσία προσχώρησε στο πρόγραμμα Σύμπραξη για την Ειρήνη στις 22 Ιουνίου 1994.[14]

Ιδρυτική διακήρυξη για τις αμοιβαίες σχέσεις, τη συνεργασία και την ασφάλεια, 1997

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 27 Μαΐου 1997, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Παρίσι, η Γαλλία, το ΝΑΤΟ και η Ρωσία υπέγραψαν την Ιδρυτική Πράξη για τις Αμοιβαίες Σχέσεις, τη Συνεργασία και την Ασφάλεια, έναν οδικό χάρτη για την επίδοξη συνεργασία ΝΑΤΟ-Ρωσίας.[15][16][17] Τότε δημιουργήθηκε ένα νέο φόρουμ: το «Μόνιμο Μικτό Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ρωσίας» ως τόπος διαβουλεύσεων, συνεργασίας και οικοδόμησης συναίνεσης. Δεν υπήρχε διάταξη που να παραχωρεί στο ΝΑΤΟ ή στη Ρωσία καμία εξουσία αρνησικυρίας στις ενέργειες του άλλου. Το ΝΑΤΟ ανέφερε ότι δεν σχεδιάζει να τοποθετήσει πυρηνικά όπλα στα νέα κράτη μέλη ή να στείλει νέες μόνιμες στρατιωτικές δυνάμεις. Τα δύο μέρη δήλωσαν ότι δεν βλέπουν το ένα το άλλο ως αντίπαλο και, "με βάση μια διαρκή πολιτική δέσμευση που έχει αναληφθεί στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, θα οικοδομήσουν μαζί μια διαρκή και χωρίς αποκλεισμούς ειρήνη στον ευρωατλαντικό χώρο με βάση τις αρχές της δημοκρατίας και της συνεργατικής ασφάλειας ".[18]

Συνεργασία 2009–2014

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Δεκέμβριο του 2009, το ΝΑΤΟ προσέγγισε τη Ρωσία για βοήθεια στο Αφγανιστάν, ζητώντας άδεια για να μεταφέρει φορτίο (συμπεριλαμβανομένων πιθανώς στρατιωτικών) πάνω από το ρωσικό έδαφος προς το Αφγανιστάν και να παράσχει περισσότερα ελικόπτερα για τις αφγανικές ένοπλες δυνάμεις.[19] Ωστόσο, η Ρωσία επέτρεψε μόνο τη διέλευση μη στρατιωτικών προμηθειών μέσω της επικράτειάς της.[20]

Στις 6 Ιουνίου 2011, το ΝΑΤΟ και η Ρωσία συμμετείχαν στην πρώτη τους κοινή άσκηση μαχητικών αεροσκαφών, με την ονομασία "Vigilant Skies 2011". Από τον Ψυχρό Πόλεμο, αυτή είναι μόνο η δεύτερη κοινή στρατιωτική επιχείρηση μεταξύ της συμμαχίας και της Ρωσίας, με την πρώτη να είναι μια κοινή άσκηση υποβρυχίων που ξεκίνησε στις 30 Μαΐου 2011.[21] Τον Απρίλιο του 2012, υπήρξαν πολλές διαμαρτυρίες στη Ρωσία για την εμπλοκή της χώρας τους στο ΝΑΤΟ, που διεξήχθησαν από την αριστερή συμμαχία ακτιβιστών Αριστερό Μέτωπο.[22]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «NATO's Relations With Russia». NATO Public Diplomacy Division, Belgium. 6 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  2. ↑ «NATO Strategic Concept for the Defence and Security of the Members of the North Atlantic Treaty Organization» (PDF). NATO Public Diplomacy Division, Belgium. 20 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  3. ↑ «NATO PfP Signatures by Date». NATO Public Diplomacy Division, Belgium. 10 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2016. 
  4. ↑ «NATO–Russia Council Statement 28 May 2002» (PDF). NATO. 28 Μαΐου 2002. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2022. 
  5. ↑ Cook, Lorne (25 Μαΐου 2017). «NATO: The World's Largest Military Alliance Explained». www.MilitaryTimes.com. The Associated Press, US. Ανακτήθηκε στις 26 Μαΐου 2017. 
  6. ↑ «NATO-Russia Relations: The Background» (PDF). NATO. Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  7. ↑ «Lavrov Says Russia Wants Military Cooperation With NATO, 'Pragmatic' U.S. Ties». Radio Free Europe/Radio Liberty. 18 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  8. ↑ Barnes, Julian E., "Russian, NATO Diplomats Discuss Military Deployments in Baltic Sea Region", The Wall Street Journal, US, 30 March 2017. Retrieved 2017-03-30.
  9. ↑ «Russia suspends its mission at NATO, shuts alliance's office». AP NEWS (στα Αγγλικά). 18 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2021. 
  10. ↑ Anna Chernova and Kara Fox. «Russia suspending mission to NATO in response to staff expulsions». CNN. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2021. 
  11. ↑ «NATO Declassified - Old adversaries become new partners». 
  12. ↑ Iulian, Raluca Iulia (2017-08-23). «A Quarter Century of Nato-Russia Relations» (στα αγγλικά). CBU International Conference Proceedings 5: 633–638. doi:10.12955/cbup.v5.998. ISSN 1805-9961. https://ojs.journals.cz/index.php/CBUIC/article/view/998. 
  13. ↑ «NATO Declassified - First NATO Secretary General in Russia». 
  14. ↑ «The NATO-Russia Archive - Formal NATO-Russia Relations». Berlin Information-Center For Translantic Security (BITS), Germany. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2016. 
  15. ↑ Ronald D. Azmus, Opening NATO's Door (2002) p. 210.
  16. ↑ Strobe Talbott, The Russia Hand: A Memoir of Presidential Diplomacy (2002) p. 246.
  17. ↑ Fergus Carr and Paul Flenley, "NATO and the Russian Federation in the new Europe: the Founding Act on Mutual Relations." Journal of Communist Studies and Transition Politics 15.2 (1999): 88-110.
  18. ↑ NATO. «NATO - Official text: Founding Act on Mutual Relations, Cooperation and Security between NATO and the Russian Federation signed in Paris, France, 27-May.-1997». NATO. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2016. 
  19. ↑ NATO chief asks for Russian help in Afghanistan Reuters Retrieved on 9 March 2010
  20. ↑ Angela Stent, The Limits of Partnership: U.S.-Russian Relations in the Twenty-First Century (2014) pp 230–232.
  21. ↑ «Russian and Nato jets to hold first ever joint exercise»Απαιτείται συνδρομή επί πληρωμή. Telegraph.co.uk. 1 Ιουνίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2016. 
  22. ↑ Kramer, Andrew E. (21 April 2012). «Russians Protest Plan for NATO Site in Ulyanovsk». The New York Times. https://www.nytimes.com/2012/04/22/world/europe/russians-protest-plan-for-nato-site-in-ulyanovsk.html. 

Περαιτέρω ανάγνωση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Asmus, Ronald. Opening NATO's Door: How the Alliance Remade Itself for a New Era (2002) excerpt
  • Asmus, Ronald D., Richard L. Kugler, and F. Stephen Larrabee. "Building a new NATO." Foreign Affairs (1993): 28-40 online.
  • Asmus, Ronald D. "Europe's eastern promise: Rethinking NATO and EU enlargement." Foreign Affairs (2008): 95-106. online
  • Asmus, Ronald, Stefan Czmur, Chris Donnelly, Aivis Ronis, Tomas Valasek, and Klaus Wittmann. NATO, new allies and reassurance (London: Centre for European Reform, 2010) online.
  • Baker III, James A. "Russia in NATO?" The Washington Quarterly, (2002) 25:1, 93-103 http://dx.doi.org/10.1162/016366002753358348
  • Bohm, Michael (19 Νοεμβρίου 2010). «5 Reasons Why Russia Will Never Join NATO». The Moscow Times. Independent Media Sanoma Magazines. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2010. 
  • Braun, Aurel, ed. NATO-Russia relations in the twenty-first century (Routledge, 2008).
  • Forsberg, Tuomas, and Graeme Herd. "Russia and NATO: From Windows of Opportunities to Closed Doors." Journal of Contemporary European Studies 23#1 (2015): 41-57.
  • Goldgeier, James, and Joshua R. Itzkowitz Shifrinson. "Evaluating NATO enlargement: scholarly debates, policy implications, and roads not taken." International Politics 57 (2020): 291-321.
  • Goldgeier, James M. Not Whether But When: The U.S. Decision to Enlarge NATO (1999) excerpt
  • Hanson, Marianne. "Russia and NATO expansion: The uneasy basis of the founding act." European Security 7.2 (1998): 13-29. online
  • Holas, Lukáš. "Prospects for Russia-NATO relations: The SWOT analysis." Communist and Post-Communist Studies 51.2 (2018): 151-160.
  • Kropatcheva, Elena. "NATO–Russia relations and the Chinese factor: An ignored variable." Politics 34.2 (2014): 149-160.
  • Kupchan, Charles A. "NATO's Final Frontier: Why Russia Should Join the Atlantic Alliance" Foreign Affairs 89#3 (2010), pp. 100–112 online
  • Marten, Kimberly. "NATO enlargement: evaluating its consequences in Russia." International Politics 57 (2020): 401-426.
  • Ozkan, Ozgur. "NATO-Russia Relations in the Twenty-First Century: Obstacles and Opportunities for Strategic Partnership". (Naval Postgraduate School Dept Of National Security Affairs, 2012) online.
  • Pouliot, Vincent. International security in practice: the politics of NATO-Russia diplomacy (Cambridge UP, 2010).
  • RAND, Russia’s Hostile Measures: Combating Russian Gray Zone Aggression Against NATO in the Contact, Blunt, and Surge Layers of Competition (2020) online Covers Moldova/Transnistria (1992–2016); Georgia (2004–2012); Estonia (2006–2007); Ukraine (2014–2016); and Turkey (2015–2016)
  • Ratti, Luca. "Back to the future? International relations theory and NATO-Russia relations since the end of the Cold War." International Journal 64.2 (2009): 399-422.
  • Stent, Angela (2014). The Limits of Partnership: U.S.-Russian Relations in the Twenty-First Century. ISBN 9781400848454. ; online review
  • Sushentsov, Andrey A., and William C. Wohlforth. "The tragedy of US–Russian relations: NATO centrality and the revisionists’ spiral." International Politics 57 (2020): 427-450.
  • Talbott, Strobe. The Russia Hand: A memoir of Presidential Diplomacy (2002) online
  • Tsygankov, Andrei P. "The sources of Russia's fear of NATO." Communist and Post-Communist Studies 51.2 (2018): 101-111. online
  • Tsygankov, Andrei P. "NATO, Russia, and regional security in Europe and Eurasia. Introduction to the issue." Communist and Post-Communist Studies 51.2 (2018): 89-90. online
  • Unverdi, Gurbet Behram. "To what extent is the gradual deterioration in NATO-Russia relations between 1991-2014 causally related to NATO's eastward expansion in Eastern-Europe?." (MA thesis, Leiden University 2015). online
  • Vancouver, C. A. S. I. S. "NATO and Canadian Responses to Russia since its Annexation of Crimea in 2014." Journal of Intelligence, Conflict and Warfare 1.1 (2018). online Αρχειοθετήθηκε 2022-10-04 στο Wayback Machine.
  • Wohlforth, William, and Vladislav Zubok. "An abiding antagonism: realism, idealism and the mirage of Western-Russian partnership after the Cold War." International Politics (2017) 54#4 pp 405–419.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]