Σύναξη (λειτουργική)

Με τον όρο Σύναξις έχει καθιερωθεί στη δογματική χριστιανική γλώσσα και λειτουργική να καλείται η συνάθροιση των πιστών προκειμένου να τιμήσουν ιδιαίτερα τη μνήμη Αγίου, ή κυρίαρχων προσώπων μεγάλων θρησκευτικών γεγονότων εκτελώντας ιδιαίτερη λειτουργία και με ιδιαίτερη υμνολογία.

Στην εκκλησιαστική ιστορία, οι αρχαιότερες τέτοιες συνάξεις γίνονταν μόνο στα κοιμητήρια των τόπων που μαρτύρησαν οι Άγιοι Μάρτυρες γεγονός που φέρεται να ήταν η κύρια ανάγκη όπου και ανεγέρθηκαν αρχικά υπό μορφή βωμών οι Αγίες Τράπεζες γύρω από τις οποίες τελούνταν οι πρώτες λειτουργίες, ευχαριστίες προς τον Θεό εγκωμιάζοντας παράλληλα τις πράξεις των μαρτύρων. Ακολούθως και κατ΄ αντιγραφή της διαρρύθμισης των αρχαίων ελληνικών ναών ανεγέρθηκαν οι χριστιανικοί ναοί με το ιερό βήμα και την Αγία Τράπεζα στο εσωτερικό, μεταφέροντας την είσοδο από δυτικά. Από δε τα εγκώμια αυτά των μαρτύρων δημιουργήθηκαν τα λεγόμενα Συναξάρια περιλαμβάνοντας τους βίους των Αγίων που διαβάζονταν στις λειτουργίες αυτές και συνέχεια αυτών είναι τα Συναξογράφια σε μορφή ημερολογιακού εορτολογίου. Στο δε Βυζαντινό Εορτολόγιο άρχισαν να θεσπίζονται τέτοιες λειτουργικές συνάξεις πιστών την επομένη των μεγάλων Δεσποτικών, ή Θεομητορικών εορτών.

Το πιθανότερο της καθιέρωσης του όρου είναι να οφείλεται στη σύναξη των Μαθητών και Αποστόλων κατά την Πεντηκοστή όπου λαμβάνοντας την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος εξήλθαν στη συνέχεια στους διάφορους τόπους διδάσκοντας το κήρυγμα του Ιησού στην αληθή πίστη. Τέτοιες εορτές που τελούνται σήμερα κατά ημερολογιακή σειρά είναι οι:

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica τομ.56ος, σελ.71