Το Σύστημα Παραγωγής της Toyota (Toyota Production System / TPS) είναι ένα ολοκληρωμένο κοινωνικο-τεχνικό σύστημα, το οποίο αναπτύχθηκε από την Toyota και περιλαμβάνει τη φιλοσοφία και τις πρακτικές της όσον αφορά τη διοίκηση (management). Το TPS οργανώνει την κατασκευή και τον εφοδιασμό για τον κατασκευαστή αυτοκινήτων, συμπεριλαμβανομένης της αλληλεπίδρασης με προμηθευτές και πελάτες. Το σύστημα αποτελεί σημαντικό πρόδρομο της γενικότερης "βελτιστοποιημένης παραγωγής". Οι Ταϊτσί Όνο και Eiji Toyoda, Ιάπωνες μηχανικοί της βιομηχανικής παραγωγής, ανέπτυξαν το σύστημα αυτό μεταξύ του 1948 και του 1975.[1]
Αποκαλούμενη αρχικά παραγωγή "πάνω στην ώρα", στηρίζεται στην προσέγγιση του ιδρυτή της Toyota, Sakichi Toyoda, του γιου του Kiichiro Toyoda, και του μηχανικού Ταϊτσί Όνο. Οι αρχές που υφέρπουν του TPS είναι ενσωματωμένες στη Φιλοσοφία της Toyota (The Toyota Way).
Οι κύριοι στόχοι του TPS περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση του υπερβολικού φόρτου εργασίας (αγγλ. overburden, ιαπων. muri) και την ασυνέπεια (mura), καθώς και η εξάλειψη των αποβλήτων (muda). Οι σημαντικότερες επιδράσεις στην παροχή αξίας ως προς τη διαδικασία επιτυγχάνονται με τον σχεδιασμό μιας διαδικασίας ικανής να παρέχει ομαλά τα απαιτούμενα αποτελέσματα, μέσω της αντιμετώπισης του "mura" (ασυνέπεια). Είναι επίσης ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι η διαδικασία είναι όσο ευέλικτη χρειάζεται, χωρίς να υπάρχει άγχος ή "muri" (υπερβολικός φόρτος εργασίας), καθώς αυτό δημιουργεί "muda" (απόβλητα). Τέλος, οι τακτικές βελτιώσεις στη μείωση των αποβλήτων ή στην εξάλειψη των muda είναι πολύτιμες. Υπάρχουν οκτώ είδη muda που απευθύνονται στο TPS: [2]
Η εξάλειψη των αποβλήτων έχει κυριαρχήσει στη σκέψη πολλών όταν εξετάζουν τη λειτουργία του TPS, επειδή αποτελεί την πλέον εφαρμόσιμη πτυχή του. Στο TPS πολλές πρωτοβουλίες προκαλούνται από μείωση της ασυνέπειας ή της υπέρβασης δαπανών, η οποία με τη σειρά της μειώνει το σύνολο των αποβλήτων γενικά.
Η Toyota Motor Corporation δημοσίευσε μια πρώτη επίσημη περιγραφή του TPS το 1992. Αυτό το φυλλάδιο αναθεωρήθηκε το 1998.[3] Στον πρόλογο αναφέρεται ότι: «Το TPS είναι ένα πλαίσιο για τη διατήρηση των πόρων με παράλληλη εξάλειψη των αποβλήτων. Τα άτομα που συμμετέχουν στο σύστημα μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις δαπάνες πρώτων υλών, τον κόπο και τον χρόνο που δεν δημιουργούν αξία για τους πελάτες και, επιπλέον, έχουμε αποφύγει μια προσέγγιση συγκεκριμένων βημάτων. Το φυλλάδιο δεν είναι εγχειρίδιο. Πρόκειται μάλλον για μια σύνοψη των εννοιών που πλαισιώνουν το σύστημα παραγωγής μας. Είναι εδώ για να μας υπενθυμίζει ότι είναι εφικτή η διαρκής αύξηση της παραγωγικότητας και η βελτίωση της ποιότητας, όταν και όπου η διοίκηση και οι εργαζόμενοι ενώνονται και δεσμεύονται για μια θετική αλλαγή». Το TPS βασίζεται σε δύο βασικούς εννοιολογικούς πυλώνες:
Η Toyota Motor Corporation έχει αναπτύξει διάφορα εργαλεία για την εφαρμογή αυτών των εννοιών, με σκοπό την κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών και την προσαρμογή στις συνθήκες της επιχείρησης.