Τέμενος Γενί Βάλιντε

Συντεταγμένες: 41°1′29.24″N 29°0′54.40″E / 41.0247889°N 29.0151111°E / 41.0247889; 29.0151111

Τέμενος Γενί Βάλιντε
Είδος	τζαμί
Αρχιτεκτονική	Οθωμανική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°1′29″N 29°0′54″E
Διοικητική υπαγωγή	Ουσκουντάρ
Χώρα	Τουρκία
Έναρξη κατασκευής	1710
Ολοκλήρωση	1710
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Το Τζαμί Γενί Βαλιντέ (τουρκικά: Yeni Valide Camii‎‎) είναι οθωμανικό τζαμί του 18ου αιώνα στην περιοχή Ουσκουντάρ της Κωνσταντινούπολης στην Τουρκία.^[1]

Ιστορία

Η κατασκευή του τζαμιού Γενί Βάλιντε στο Ουσκουντάρ ξεκίνησε το 1708 και ολοκληρώθηκε το 1710. Χτίστηκε για τον σουλτάνο Αχμέτ Γ' προς τιμήν της μητέρας του Εμετουλάχ Ραμπιά Γκιουλνούς Σουλτάνας. ^[2] Το συγκρότημα αποτελείται από ένα ιμαρέτ (πτωχοκομείο), arasta, δημοτικό σχολείο, τον τάφο της Εμετουλάχ Ραμπιά Γκιουλνούς Σουλτάνας,^[1] μια αυλή με σαντιρβάν (συντριβάνι), έναν μουβακιτχανέ (πύργος του ρολογιού) και γραφεία. Το κτήριο είναι χαρακτηριστικό της Κλασικής Οθωμανικής περιόδου και της «Σχολής Σινάν» της οθωμανικής θρησκευτικής αρχιτεκτονικής. Βρίσκεται στη γειτονιά Ουσκουντάρ της Κωνσταντινούπολης. Το κύριο μέρος του κτηρίου είναι τετράγωνο και καλύπτεται με πεπλατυσμένο κύριο τρούλο και τέσσερις ημιτρούλους. Το τζαμί έχει δύο μιναρέδες με δύο μπαλκόνια ο καθένας. Η καλλιγραφία μέσα στο τζαμί είναι έργο του Χεζαρφέν Μεχμέτ Εφέντι.^[3]

Εξωτερικός χώρος

Το τζαμί είναι περιφραγμένο και χωρίζεται από την περιοχή Ουσκουντάρ. Η είσοδος στο τζαμί γίνεται μέσω μιας μεγάλης πύλης. Στο εσωτερικό των τοίχων η πιο διάσημη πτυχή του τζαμιού που φαίνεται και από έξω είναι ο τάφος, που έχει ένα μοναδικό κλουβί πουλιών ως μοτίβο. Έχει επίσης μια αυλή με ένα αξιόλογο σιντριβάνι στο κέντρο της που το κοινό πηγαίνει για νερό μέχρι σήμερα. Στην αυλή το τζαμί έχει πληθώρα διαφορετικών δέντρων από πλάτανο μέχρι φοίνικα, καθώς και καστανιές. ^[4]

Δημόσιο σιντριβάνι στην αυλή του Τζαμί Γενί Βάλιντε

Εσωτερικά μοτίβα και αραβικό κείμενο του Τζαμιού Γενί Βάλιντε

Το τζαμί έχει οκταγωνική βάση με κεντρικό τρούλο. Η κάτοψή του είναι μια παραλλαγή αυτού του Τζαμιού Ρουστέμ Πασά, αλλά παραλλαγές όπως οι γωνιακοί θόλοι του δίνουν έναν πιο κλασικό χαρακτήρα από το Τζαμί του Ρουστέμ Πασά. Είναι επίσης ένα από τα πρώτα παραδείγματα της τάσης του 18ου αιώνα προς τους θόλους, που ήταν αναλογικά υψηλότεροι και στενότεροι. Ο σταυρικός θόλος πάνω από το κεντρικό άνοιγμα είναι μια καινοτομία, που είδαμε για πρώτη φορά σε αυτό το τζαμί. Αντί για τους πέντε θόλους πάνω από τη στοά της εισόδου – τυπικό για τα οθωμανικά τζαμιά – το Γενί Βάλιντε χρησιμοποιεί ένα σταυροθόλιο πάνω από μία κεντρική εσοχή και θόλους πάνω από τις πλευρικές εσοχές. Η εσωτερική διακόσμηση αποτελείται από πέτρινα γλυπτά, συμπεριλαμβανομένων των μουκάρνας (muqarnas) – περίπλοκων λίθινων γλυπτών με φυτικά μοτίβα – και πλακιδίων με επαναλαμβανόμενα φυτικά μοτίβα.

Εσωτερικός χώρος

Μέσα στην περιοχή προσευχής, μινμπάρ του Τζαμί Γενί Βάλιντε

Στο εσωτερικό του τζαμιού, υπάρχουν φυτικά μοτίβα και σχέδια. ^[5] Στο μπροστινό μέρος υπάρχει ένα μιχράμπ καθώς και ένα μινμπάρ για τον ιμάμη, που χρειάζεται στα τζαμιά, ώστε ο ιμάμης να μπορεί να ιερουργεί και να κατευθύνει τη μουσουλμανική κοινότητα κατά τη διάρκεια της προσευχής. Στο εσωτερικό της θολωτής οροφής πάνω, φαίνεται ότι υπάρχουν γραμμένες διάφορες αραβικές γραφές, ειδικά στην καλλιγραφία του Τούλουτ.

Τα παράθυρα του τζαμιού χρησιμοποιούν τόσο μυτερές όσο και καμπύλες καμάρες. Αυτά που βρίσκονται κάτω από τους θόλους είναι μυτερά, δημιουργώντας το οπτικό αποτέλεσμα της ώθησης των θόλων προς τα πάνω. Τα παράθυρα στους θόλους έχουν στρογγυλεμένες καμάρες, γεγονός, που δημιουργεί το οπτικό αποτέλεσμα ο θόλος να σπρώχνεται προς τα κάτω στην όλη κατασκευή. Τόσο η είσοδος όσο και το οκταγωνικό σιντριβάνι (σαντιρβάν, shadirvan) στην αυλή χρησιμοποιούν πολύ λεπτομερή πέτρινα γλυπτά και ο τάφος της Γκιουλνούς διαθέτει ανοιχτή κορυφή και περίπλοκα μεταλλικά δικτυωτά πλέγματα. Το δημοτικό σχολείο βρίσκεται πάνω από τη βόρεια πύλη προς το συγκρότημα του τζαμιού.

• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε από τον κοντινό δρόμο
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε μπροστά από τον κήπο
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε είσοδος στην αυλή
• 
  Αυλή Τζαμί Γενί Βάλιντε
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε υπαίθριος τάφος της Εμετουλάχ Ραμπιά Γκιουλνούς Σουλτάνας
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (Εσωτερικό)
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (οροφή)
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (Λεπτομέρεια θόλων)
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (λεπτομέρεια από θόλους)
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (σεμπίλ)
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε μέσα σε σεμπίλ
• 
  Τζαμί Γενί Βάλιντε (Σπίτι πουλιών)
• 
  Κεντρική πύλη του Τζαμιού Γενί Βάλιντε

Εσωτερικό του θόλου του Τζαμιού Γενί Βάλιντε

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Τέμενος Γενί Βάλιντε

Παραπομπές

1. «Yeni Valide Mosque» (στα Αγγλικά). 27 Δεκεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2023. 
2. Goodwin 1971, σελ. 365.
3. «Yeni Valide Mosque». www.uskudar.bel.tr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2023. 
4. «Yeni Valide Mosque». The Art of Wayfaring (στα Αγγλικά). 20 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2021. 
5. Huzaifa, Abu (21 Ιουνίου 2014). «Yeni Valide Mosque». IslamicLandmarks.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2021. 

Περαιτέρω ανάγνωση

• Goodwin, Godfrey (1971). A History of Ottoman Architecture. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-27429-0. 
• Hamadeh, Shirine (2002). «Splash and spectacle: the obsession with fountains in eighteenth-century Istanbul». Muqarnas 19: 123–148. doi:10.1163/22118993_01901007.  A scan is available from Archnet Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine..
• Kuran, Aptullah. Sinan: The Grand Old Master of Ottoman Architecture. Washington, D.C.: Institute of Turkish Studies, Inc., 1987. 242.
• Kuban, Dogan. Ottoman Architecture. Woodbridge, Suffolk: Antique Collectors' Club Ltd, 2010. 384–86.