Τίμαιος (διάλογος)

Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 17/07/2015.
Τίμαιος
ΣυγγραφέαςΠλάτων
ΤίτλοςΤίμαιος
Γλώσσααρχαία ελληνικά
Ημερομηνία δημοσίευσης360 π.Χ.
ΣειράΠλατωνικός διάλογος
ΧαρακτήρεςΣωκράτης
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Τίμαιος είναι φιλοσοφικός διάλογος του Πλάτωνα, που εμφανίζεται ως συνέχεια κατά κάποιο τρόπο της Πολιτείας του Πλάτωνα. Ο Σωκράτης ανοίγει τη συζήτηση με αναφορά στα βασικά σημεία που εξέθεσε στην ίδια συντροφιά προσώπων την προηγούμενη ημέρα [17b-19b] και η ανακεφαλαίωση που γίνεται συμπίπτει απολύτως με τα περιεχόμενα των πρώτων πέντε βιβλίων (A-E) της "Πολιτείας". Ο Κικέρων μετέφρασε ή (διασκεύασε) τον Τίμαιο, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του έργου του έχει χαθεί.

Δομή του διαλόγου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το έργο χωρίζεται σε τρία ευδιάκριτα μέρη:
α) την εισαγωγική ανακεφαλαίωση των περιεχομένων των πρώτων πέντε βιβλίων της "Πολιτείας" [172-19b] από τον Σωκράτη με έκφραση της έντονης επιθυμίας υλοποίησης της θεωρίας σε συγκεκριμένα επιτεύγματα [19b-20c].
β) την αφήγηση του Κριτία με τη φημολογούμενη αντίσταση και νίκη της Αθήνας κατά των βασιλέων της Ατλαντίδας (20c-26d) και
γ) την κοσμολογική ομιλία του Τίμαιου χωρίς παρεμβολές προσώπων του ακροατηρίου του εκτός από κάποιες σποραδικές παρεμβολές του Σωκράτη με λόγια συγκατάθεσης [27c-92c].

Προκαταρτικός μύθος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε ένα προκαταρκτικό μύθο, ο Κριτίας αφηγείται την κατάκτηση από τους Αθηναίους της αυτοκρατορίας της Ατλαντίδας, μιας Ηπείρου που, σύμφωνα με τον μύθο, βρισκόταν δυτικά από τις Ηράκλειες στήλες (Γιβραλτάρ) και η οποία βυθίστηκε στη θάλασσα. Ο μύθος συνεχίζεται στο διάλογο Κριτίας.

Η ομιλία του Τίμαιου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στην τοιχογραφία της Σχολής των Αθηνών, ο Ραφαήλ απεικόνισε τον Πλάτωνα να κρατά στο χέρι του το κείμενο του Τίμαιου, που θεωρείται το σημαντικότερο έργο του

Η αφήγηση του Τίμαιου εισάγει δύο αρχές:

Τα αισθητά ανήκουν στον κόσμο της γενέσεως, είναι δημιουργημένα. Επίσης, κάθε δημιουργημένη υπόσταση, κάθε γιγνόμενον, έχει κάποια αιτία. Η αιτία του αισθητού κόσμου είναι δημιουργός, που, όπως κάθε τεχνίτης, εργάζεται με βάση κάποιο υπόδειγμα. Ο δημιουργός, ως άριστος, επέλεξε το υπόδειγμα, το οποίο, επειδή συγκεντρώνει κάθε είδους ωραιότητητα και τελειότητα, είναι ποιοτικώς υπέρτερο και συνεπώς αιώνιο και αμετάβλητο. Δημιουργήθηκε, λοιπόν, ο αισθητός κόσμος ως εικόνα του αιώνιου και άριστου υποδείγματος.[1]

Επιδράσεις στους μεταγενέστερους

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τίμαιος αποτελεί απόπειρα για ερμηνεία της φύσης, υπό την ευρύτερη έννοιά της, με βάση την αριθμητική και τη γεωμετρία. Η επίδρασή του ήταν ισχυρή από την αρχαιότητα και παρέμεινε μέχρι τους νεότερους χρόνους. Οι διατυπώσεις της Πλατωνικής κοσμογονίας, η διερεύνηση των οντολογικών περιοχών σε σχέση με τον αισθητό κόσμο, έργο και εικόνα της θεότητας, η κίνηση της κοσμικής ψυχής, η αναγωγή της φυσικής επιστήμης στα μαθηματικά κλπ., είναι αντικείμενα που άσκησαν σημαντική επίδραση στο έργο των Καρτέσιου, Λάιμπνιτς, Σπινόζα κ.ά.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Πλάτων, Τίμαιος και Κριτίας, σ. 24 έκδ. Κάκτος ISBN 960-352-194-9

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πλούταρχος, Ηθικά, Περί της εν Τιμαίω ψυχογονίας, εκδ. Κάκτος
  • Κ.Δ. Γεωργούλης, Τίμαιος, Κριτίας, άρθρα για τους διαλόγους στο Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν «Ηλίου».
  • Taylor A.E., Πλάτων. Ο άνθρωπος και το έργο του, μετ. Ιορδ. Αρζόγλου, Αθήνα 1990
  • Πλάτων, Τίμαιος ή Περί φύσεως, φυσικός, εκδ. Ζήτρος, 2010 ISBN 978-960-463-086-8