Ταρτησσός

Η θέση του αρχαίου Βασιλείου της Ταρτησσού.

Η Ταρτησσός ήταν αρχαία παράλια πόλη-λιμένας στη νότια Ιβηρική στην Κόστα ντε λα Λουθ της Ανδαλουσίας και συγκεκριμένα στη περιοχή της Σεβίλης παρά τις εκβολές του ποταμού Γουαδαλκιβίρ.[1][2] Το Σύστημα γραφής που χαρακτηρίζεται ως "Ταρτησσιανό" περιείχε 97 επιγραφές στην Ταρτησσιανή γλώσσα. Στις ιστορικές καταγραφές εμφανίζεται την 1η χιλιετία π.Χ., ο Ηρόδοτος περιγράφει την πόλη δίπλα από τις Ηράκλειες Στήλες (σημερινό Γιβραλτάρ).[3] Οι Ρωμαίοι συγγραφείς και οι Έλληνες στα τέλη της 1ης χιλιετίας π.Χ. την παραμελούν, φαίνεται σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες ότι είχε καταστραφεί από πλημμύρες (γύρω στο 530 π.Χ.).[4] Η Ταρτησσός ήταν πολύ πλούσια σε μέταλλα, τον 4ο αιώνα π.Χ. ο ιστορικός Έφορος την περιγράφει "μια πολύ πλούσια αγορά που είχε το όνομα Ταρτησσός, μετέφερε κασσίτερο όπως επίσης χρυσό και χαλκό από τους Κέλτες".[4] Το εμπόριο του κασσίτερου είχε πολλά κέρδη στην Εποχή του Χαλκού επειδή ήταν απαραίτητο συστατικό για την παρασκευή του Μπρούντζου που ήταν σπάνιος. Ο υπέργηρος βασιλιάς Αργανθώνιος καταγράφεται από τον Ηρόδοτο, φέρεται να βασίλεψε 80 έτη, από το 625 π.Χ. μέχρι το 545 π.Χ., όπου και πέθανε σε ηλικία 120 ετών.

Αναφορές συγγραφέων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Παυσανίας έγραψε ότι ο τύραννος της Σικυώνας Μύρων δημιούργησε ένα θησαυροφυλάκιο για να αποθανατίσει την νίκη του στους Ολυμπιακούς Αγώνες σε αρματοδρομία. Το θησαυροφυλάκιο περιείχε δύο θαλάμους κατασκευασμένους από Μπρούτζο, έναν σε Δωρικό και έναν σε Ιωνικό ρυθμό. Οι Ηλείοι έλεγαν ότι ο μπρούτζος μεταφερόταν από την Ταρτησσό.[5][6] Οι κάτοικοι της Ταρτησσού είχαν στενές επαφές με τους Φοίνικες, η παρουσία τους στην Ιβηρία τοποθετείται από τον 8ο αιώνα π.Χ. όπου ίδρυσαν τα Γάδειρα, σημερινό Κάδιθ. Ο Αριστοτέλης αναφέρει ότι η Ταρτησσός ήταν ποταμός, πηγάζει από τα Πυρηναία και χύνεται στην θάλασσα έξω από τις στήλες του Ηρακλή, το σημερινό Στενό του Γιβραλτάρ.[4] Δεν υπάρχει ωστόσο κανένας ποταμός που διασχίζει την Ιβηρική χερσόνησο με αυτό το όνομα. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ο Γεωγράφος Πυθέας ο Μασσαλιώτης ανέφερε ότι στην περιοχή της νοτιοδυτικής Ισπανίας, στις εκβολές του ποταμού Γουαδαλκιβίρ κατοικούσαν οι Τουρδούλοι, την πληροφορία μετέφερε ο Στράβων τον 1ο αιώνα μ.Χ.[7][8] Ο Παυσανίας τον 2ο αιώνα μ.Χ. ταυτοποίησε τον ποταμό και έδωσε λεπτομέρειες σχετικά με την τοποθεσία της πόλης :

"Ταρτήσσιον δὲ εἶναι ποταμὸν ἐν χώρᾳ τῇ Ἰβήρων λέγουσι στόμασιν ἐς θάλασσαν κατερχόμενον δυσὶ καὶ ὁμώνυμον αὐτῷ πόλιν ἐν μέσῳ τοῦ ποταμοῦ τῶν ἐκβολῶν κειμένην: τὸν δὲ ποταμὸν μέγιστόν τε ὄντα τῶν ἐν Ἰβηρίᾳ καὶ ἄμπωτιν παρεχόμενον Βαῖτιν ὠνόμασαν οἱ ὕστερον, εἰσὶ δ᾽ οἳ Καρπίαν Ἰβήρων πόλιν καλεῖσθαι νομίζουσι τὰ ἀρχαιότερα Ταρτησσόν.".[9]

O Παυσανίας αναφέρεται σ΄ αυτήν ως πλέον μη υπάρχουσα μετά από καταστροφή που υπέστη από υπερχείλιση του ομώνυμου ποταμού ή ποταμού "Βαίτην" (όπως λεγόταν τότε ο Γουαδαλκιβίρ) της οποίας τη θέση πήρε η παρακείμενη πόλη Καρπία. Έγινε περισσότερο γνωστή στους Έλληνες από τους Σαμίους που φθάνοντας με τα πλοία τους στη πόλη αυτή φόρτωναν πρωτοφανή σε πλούτο φορτία με τα οποία και επέστρεφαν αναπτύσσοντας μεγάλο εμπόριο. Από το γεγονός αυτό κρίνεται αφενός μεν ότι ο λιμένας της Ταρτησσού ήταν μεγάλο εμπορικό κέντρο της αρχαιότητας, αφετέρου και ότι οι κάτοικοί της οι Ταρτησσίοι ανέπτυξαν σπουδαίο πολιτισμό και τέχνες, ιδιαίτερα μεταλλευτικές.
Οι δε αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την πόλη αυτή ως το πέρας του κόσμου για την οποία πιθανώς εκ του φόβου του απέραντου ωκεανού είχαν αναπτύξει διάφορες μυθικές δοξασίες περί της εκεί κατοικίας γιγάντων, γοργονών και άλλων θαλασσίων τεράτων, όπως η λεγόμενη Ταρτησσία μύραινα, αποδίδοντας έτσι τα μεγάλα μεγέθη φυσικών φαινομένων, όπως των ωκεάνιων κυματισμών, της έντασης των θαλασσίων ανέμων, το άγριο ξέσπασμα της θάλασσας στη ξηρά κ.λπ. Κατά τις αρχαιολογικές έρευνες στη περιοχή που είχαν αρχίσει προπολεμικά και συνεχίστηκαν εντονότερα αργότερα, αποκαλύφθηκαν σπουδαία τεχνουργήματα της πόλης αυτής όπου και επιβεβαιώνουν με τις διάφορες παραστάσεις τους τις αρχαίες ελληνικές εκείνες δοξασίες.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ https://construyendotarteso.com/en
  2. ↑ Brandherm, Dirk (1 September 2016). "6: Stelae, Funerary Practice, and Group Identities in the Bronze and Iron Ages of SW Iberia: A Moyenne Durée Perspective". In Koch, John T.; Barry Cunliffe (eds.). Celtic from the West 3, Atlantic Europe in the Metal Ages: questions of shared language. Oxbow Books. σ. 179
  3. ↑ Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, i. 163; iv.152
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Freeman, Phillip M. (2010). "Ancient references to Tartessos", chapter 10. IN: Cunliffe, Barry and John T. Koch (eds.), Celtic from the West: Alternative Perspectives From Archaeology, Genetics, Language And Literature
  5. ↑ http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0525.tlg001.perseus-grc1:6.19.1
  6. ↑ http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=urn:cts:greekLit:tlg0525.tlg001.perseus-grc1:6.19.2
  7. ↑ Freeman, Phillip M. (2010). Celtic from the West Chapter 10 - Ancillary Study: Ancient References to Tartessos. Oxbow Books, Oxford, UK. σ. 322
  8. ↑ Στράβων, Γεωγραφικά, σσ. Βιβλίο III Κεφ. 2 Έκδοση 11
  9. ↑ Παυσανίας, "Περιγραφή της Ελλάδας" 6.XIX.3

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ.ΙΒ΄, σελ.814.
  • "Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου", τομ.17ος, σελ.592.
  • "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica", τομ.56ος, σελ.369

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tartessos στο Wikimedia Commons