Τιρολέζικο καπέλο

Τιρολέζικο καπέλο με κονκάρδες

Τιρολέζικα καπέλα ως μέρος παραδοσιακής φορεσιάς

Τιρολέζικο καπέλο με εντυπωσιακό λοφίο τύπου «βούρτσα»

Το τιρολέζικο καπέλο (γερμανικά: Tirolerhut‎‎, ιταλικά: cappello alpino‎‎), γνωστό επίσης και ως βαυαρέζικο καπέλο ή καπέλο των Άλπεων, είναι ένα είδος καπέλου το οποίο προήλθε αρχικά από το Τιρόλο στις Άλπεις, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή η οποία σήμερα είναι μέρος που μοιράζονται τα κράτη της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ελβετίας. Το τιρολέζικο καπέλο αποτελεί ουσιαστικό και χαρακτηριστικό στοιχείο της τοπικής παραδοσιακής φορεσιάς.

Ένα τυπικό τιρολέζικο καπέλο είναι φτιαγμένο από τσόχα πράσινου χρώματος, με μια κορυφή η οποία αρχικά λέπταινε σε ένα σημείο και ένα γείσο το οποίο έχει κατά προσέγγιση έχει το ενός χεριού. Αυτή η μορφή είναι ιδιαίτερα κοινή ως επί το πλείστον στην περιοχή του Τσίλερταλ, μιας τιρολέζικης κοιλάδας στην Αυστρία. ^[1]

Εκτός από τις όποιες διαφορές μπορεί να έχουν ως προς το σχήμα και το πλάτος του χείλους, τα τιρολέζικα καπέλα είναι χαρακτηριστικά διακοσμημένα με ένα χρωματιστό, κορδόνι καπέλου και μια γιρλάντα από λουλούδια, φτερά ή «βούρτσα» στο πλάι. Η παραδοσιακή «βούρτσα», γνωστή ως gamsbart, είναι φτιαγμένη από το γένι τράγου του είδους σαμουά. Ένα μεγάλο και εντυπωσιακό gamsbart μπορεί να περιέχει χιλιάδες τρίχες και να κοστίζει ανάμεσα σε 2.500 και 3.000 δολάρια. ^[2] Επίσης, το gamsbart μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, συχνά ενδέχεται να συνδυαστεί με φτερά. ^[3]

Κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα, οι τιρολέζικες φορεσιές ανέπτυξαν έναν ορισμένο βαθμό ομοιομορφίας ως προς την εμφάνισή τους. Στις τοπικές στολές των χωριών του Τιρόλου, τα διάφορα στιλ του τιρολέζικου καπέλου χρονολογούνται από την εποχή της δεκαετίας του 1830-1840, αν και είναι παρόμοια με εκείνα της σύγχρονης μόδας. Αυτές οι πρώτες μορφές καπέλων ποικίλλουν, από τα ψηλά καπέλα με σχετικά στενό γείσο του Βόρειου Τιρόλου, τα οποία ήταν βαθουλωμένα στην κορυφή, έως τα μικρά, πλατύγυρα καπέλα της οινοπαραγωγικής περιοχής του Νοτίου Τιρόλου.

Αργότερα, το τιρολέζικο καπέλο έγινε ο εκπρόσωπος της «τιρολέζικης κουλτούρας» ως τουριστικό σύμβολο και παραμένει πολύ δημοφιλές σε λαϊκές συγκεντρώσεις και φεστιβάλ μπίρας, όπως το Οκτόμπερφεστ του Μονάχου, με επιρροές από συγκροτήματα λαϊκής μουσικής. Σήμερα, αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά σουβενίρ που έχει την ευκαιρία να αγοράσει ένας τουρίστας ο οποίος θέλει να αγοράσει κάτι χαρακτηριστικό της περιοχής του Τιρόλου. ^[4] Ο μουσικός Μπίλι Μο έγραψε ένα τραγούδι το 1962 με τίτλο "I Prefer to Buy a Tyrolean Hat", το οποίο ενίσχυσε τη σύνδεση μεταξύ του συγκεκριμένου είδους καπέλου και της παραδοσιακής λαϊκής μουσικής των Άλπεων (που παίζεται με χάλκινα πνευστά). Το 1965, εμφανίστηκε μια μουσική κωμωδία με τον ίδιο τίτλο. ^[5]

Το τιρολέζικο καπέλο έγινε ακόμη πιο γνωστό χάρη στον Εδουάρδος Η΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος, μετά την παραίτησή του, έμενε συχνά στην αυστριακή Στυρία και συχνά φορούσε καπέλο τιρολέζικου στιλ, αν και δεν προερχόταν από εκεί. ^[6] Λέγεται ότι το τιρολέζικο καπέλο ήταν η έμπνευση για το χόμπουργκ ^[7] ένα στιλ που διαδόθηκε πέρα από την πατρίδα του παππού του μονάρχη, του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου. ^[8]

Εικόνες

• 
  Αγόρι με τιρολέζικο καπέλο και μαϊμού (Knabe mit Tirolerhut und Äffchen). Λάδι σε καμβά, περίπου 1834
• 
  Ο Αντρέας Χόφερ, φορώντας το τυπικό, πλατύγυρο επίπεδο καπέλο τύπου Νοτίου Τιρόλου (μεταθανάτιο πορτρέτο, μέσα του 19ου αιώνα)
• 
  Αυτοπροσωπογραφία με τιρολέζικο καπέλο (Selbstporträt mit Tiroler Hut), Λόβις Κορίντ
• 
  Απλή εκδοχή του τιρολέζικου καπέλου
• 
  Γκρίζα παραλλαγή του τιρολέζικου καπέλου
• 
  Καρλ Αλεξάντερ Σάιμον, αυτοπροσωπογραφία με τιρολέζικο καπέλο
• 
  Νέος με τιρολέζικη φορεσιά, Φραντς Ντεφρέγκερ (1835-1921)
• 
  Εσωτερικό τιρολέζικου καπέλου
• 
  Οι Τιρολέζοι τραγουδιστές αδελφοί Ράινερ με παραδοσιακές φορεσιές και καπέλα, 1827

Παραπομπές

1. "[T]he pointed, green, felt hat with a hand-wide brim, which came from South Tyrol, especially from the Ziller valley, earned such a reputation that it was referred to as a Tyrolean hat." Heinrich Heine: Reisebilder II: 1828-1831: Kommentar, Volume 6. Akademie Verlag, 2003, p. 232 (N.B.: the Ziller valley lies in North Tyrol)
2. [1] Genuine Gamsbart $2,790.00, Ernst Licht Imports, May 27, 2021
3. Kilgour, Ruth Edwards (1958). A Pageant of Hats Ancient and Modern. R. M. McBride Company.
4. «Πόσα χρήματα χρειάζεται για να ταξιδέψετε στη Βιέννη | Χρηματοδότηση 2022». Periodical finance. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2022. 
5. Ich kauf mir lieber einen Tirolerhut. Moviepilot.de
6. Lexikon der Herrenmode, Musterschmidt, 1960
7. Grunwald, Torsten (2014). Den Velkædte Mand. Forlaget Vandkunsten. σελ. 147. ISBN 978-87-76-95362-1. 
8. Chico, Beverly (3 Οκτωβρίου 2013). Hats and Headwear around the World: A Cultural Encyclopedia. ABC-CLIO. σελ. 245. ISBN 978-1-61069-063-8.