Το πηγάδι και το εκκρεμές
 Εικονογράφηση του Άρθουρ Ράκχαμ, 1935 | |
| Συγγραφέας | Έντγκαρ Άλλαν Πόε |
|---|---|
| Τίτλος | The Pit and the Pendulum |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημιουργίας | 1843 |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1842 |
| Μορφή | narration |
| Τόπος | Τολέδο |
| Δημοσιεύθηκε στο | The Saturday Evening Post |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Το πηγάδι και το εκκρεμές (πρωτότυπος τίτλος: The Pit and the Pendulum) είναι διήγημα του Αμερικανού συγγραφέα Έντγκαρ Άλαν Πόε, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1842 στο ετήσιο λογοτεχνικό περιοδικό The Gift: A Christmas and New Year's Present. Η ιστορία αναφέρεται στα βασανιστήρια που υπέστη ένας κρατούμενος της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης, αν και ο Πόε παραποιεί την ιστορική πραγματικότητα.[1]
Ο τίτλος του διηγήματος προέρχεται από ένα πηγάδι που βρίσκεται μέσα στο κελί ενός κρατούμενου, όπου υπάρχει και ένα εκκρεμές με μια λεπίδα που αργά αλλά σταθερά τον πλησιάζει. Ο Πόε επιδεικνύει τη δεξιοτεχνία του στη χρήση της γλώσσας και στην αφηγηματική τεχνική του και κάνει τον αναγνώστη να αισθανθεί σαν άμεσος μάρτυρας των σκέψεων και εμπειριών που υπέστη ο αφηγητής, μεταφέροντας την εγκατάλειψη, τον αποπροσανατολισμό, τη φρίκη, την απελπισία και την επιθανάτια αγωνία ενός ανθρώπου που ξέρει ότι πρόκειται να πεθάνει με φρικτό και επώδυνο τρόπο.[2]Σε αντίθεση με άλλα έργα του Πόε, τελικά ο κρατούμενος σώζεται.[3]
Το διήγημα έχει διασκευαστεί σε κινηματογραφική ταινία αρκετές φορές.[4]
Υπόθεση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο αφηγητής, που δεν κατονομάζεται, παραπέμπεται σε δίκη ενώπιον των ιεροεξεταστών της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης, κατηγορούμενος για αδικήματα που δεν αναφέρονται ποτέ. Καθώς επτά ψηλά λευκά κεριά σε ένα τραπέζι καίγονται αργά, ο αφηγητής νιώθει να μειώνονται οι ελπίδες του για σωτηρία. Καταδικάζεται σε θάνατο, λιποθυμάει και όταν αργότερα συνέρχεται, βρίσκεται σε έναν εντελώς σκοτεινό χώρο. Στην αρχή, νομίζει ότι είναι κλεισμένος σε τάφο, αλλά σύντομα ανακαλύπτει ότι βρίσκεται σε κελί. Αποφασίζει να το εξερευνήσει οριοθετώντας τις διαστάσεις του, αλλά λιποθυμάει πάλι πριν προλάβει να μετρήσει όλη την περίμετρο.[5]
Όταν συνέρχεται, ανακαλύπτει φαγητό και νερό κοντά του. Προσπαθεί να μετρήσει ξανά το κελί και διαπιστώνει ότι η περίμετρος είναι περίπου εκατό βήματα. Καθώς διασχίζει το κελί, σκοντάφτει, πέφτει και προσγειώνεται στην άκρη ενός πηγαδιού. Συνειδητοποιεί ότι αν δεν παραπατούσε, θα είχε πέσει στο πηγάδι.
Αφού χάνει ξανά τις αισθήσεις του, ο αφηγητής βρίσκεται ξαπλωμένος ανάσκελα, δεμένος σε ένα ξύλινο πλαίσιο στην πλάτη του, και μπορεί να κινήσει μόνο το κεφάλι και το αριστερό του χέρι. Ο χώρος είναι ελαφρώς φωτισμένος και συνειδητοποιεί ότι μια μεγάλη, πολύ κοφτερή λεπίδα σαν εκκρεμές αιωρείται από πάνω του και πλησιάζει αργά το στήθος του.
Το εκκρεμές ταλαντεύεται μπρος-πίσω και κατεβαίνει αργά, σχεδιασμένο τελικά να σκοτώσει τον αφηγητή. Ωστόσο, βρίσκει έναν τρόπο να προσελκύσει τους αρουραίους, καλύπτοντας τα σχοινιά που τον δένουν με την τροφή που του έχουν αφήσει να φάει. Οι αρουραίοι ροκανίζουν τα δεσμά του και απελευθερώνεται λίγο πριν από τη μοιραία στιγμή που το εκκρεμές θα έπεφτε στο στήθος του. Αμέσως, το εκκρεμές σταματά και ο άνθρωπος καταλαβαίνει ότι τον παρακολουθούν και ότι ίσως του ετοιμάζουν έναν χειρότερο θάνατο.[6]
Πράγματι, οι μεταλλικοί τοίχοι της φυλακής του, φλεγόμενοι και καυτοί απ' έξω, αρχίζουν να κινούνται και να του περιορίζουν τον χώρο, αναγκάζοντάς τον να κινείται όλο και πιο κοντά στο πηγάδι. Ακριβώς τη στιγμή που πλησιάζει να πέσει στο βαθύ πηγάδι, ακούει ένα θόρυβο από φωνές και τρομπέτες, οι τοίχοι υποχωρούν και ένα χέρι τον τραβάει και τον σώζει. Ήταν το χέρι του στρατηγού Λασάλ, ο Γαλλικός Στρατός μόλις είχε καταλάβει το Τολέδο και η Ιερά Εξέταση έπεσε στα χέρια των εχθρών της.[7]
Ιστορικές ανακρίβειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πόε δεν κάνει καμία προσπάθεια να περιγράψει με ακρίβεια τις μεθόδους της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης και παίρνει σημαντικές αποστάσεις από την ιστορική πραγματικότητα. Τοποθετεί τη δράση της ιστορίας του κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Πολέμου της Ιβηρικής Χερσονήσου (1808-14), αιώνες μετά την κυριαρχία της Ισπανικής Ιεράς Εξέτασης. [8]Ο «από μηχανής Θεός» σωτήρας του είναι ο στρατηγός του Ναπολέοντα Λασάλ (ο οποίος, ωστόσο, ακόμη κι αν πράγματι συμμετείχε στον πόλεμο στην Ισπανία, δεν διοικούσε τα γαλλικά στρατεύματα που κατέλαβαν το Τολέδο). Τα βασανιστήρια που φαντάστηκε ο Πόε δεν καταγράφηκαν ποτέ μεταξύ αυτών που χρησιμοποίησε η Ιερά Εξέταση σε κανέναν αιώνα, πόσο μάλλον τον 19ο, όταν υπό τον Κάρολο Γ' και τον Κάρολο Δ' μόνο τέσσερα άτομα καταδικάστηκαν. Η Ιερά Εξέταση, ωστόσο, καταργήθηκε στην Ισπανία κατά την περίοδο της γαλλικής επέμβασης με τη βασιλεία του Ιωσήφ Βοναπάρτη (1808-12) και επίσημα στις 15 Ιουλίου 1834.[9]
Σχόλιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το διήγημα ακολουθεί την επίδραση που προκαλεί ο τρόμος στον αφηγητή για τον επερχόμενο θάνατο, όπως διαπιστώνεται από την πρώτη παράγραφο, καθώς λιποθυμάει όταν ανακοινώνεται η ποινή του. Ο τρόμος και η αγωνία εντείνεται λόγω της απουσίας υπερφυσικών στοιχείων. Ο Πόε δίνει στην ιστορία του μια ρεαλιστική χροιά δίνοντας έμφαση στις αισθήσεις του αφηγητή: το κελί είναι βυθισμένο στο σκοτάδι και δεν αερίζεται, ο αφηγητής υποφέρει από πείνα και δίψα, οι αρουραίοι τρέχουν πάνω του, οι τοίχοι καίγονται και η αργή αιώρηση του της λεπίδας του εκκρεμούς τονίζεται με λέξεις που προκαλούν τον ήχο του συριγμού.[10]
Μεταφράσεις στα ελληνικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το πηγάδι και το εκκρεμές, μετάφραση: Νικόλαος Σπανδώνης, εκδοτικός οίκος Γεωργίου Φέξη, 1914
- Το πηγάδι και το εκκρεμές, μετάφραση: Δημοσθένης Κούρτοβικ, εκδόσεις Αιγόκερως, 1999.[11]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το πηγάδι και το εκκρεμές - Ηχητικό βιβλίο
- Το πηγάδι και το εκκρεμές, πλήρες κείμενο σε μετάφραση Νικολάου Σπανδώνη.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ . «britannica.com/topic/The-Pit-and-the-Pendulum-story-by-Poe».
- ↑ . «study.com/academy/lesson/the-pit-and-the-pendulum-summary-analysis».
- ↑ . «eelsschools.com/wp-content/uploads/2020/03/The-Pit-and-the-Pendulum.pdf» (PDF).
- ↑ . «senscritique.com/film/le_puits_et_le_pendule/Film de David DeCoteau/2009».
- ↑ . «sparknotes.com/lit/poestories/The Pit and the Pendulum (1843)».
- ↑ . «cliffsnotes.com/literature/p/poes-short-stories/summary-and-analysis/the-pit-and-the-pendulum».
- ↑ . «shmoop.com/study-guides/literature/pit-pendulum/summary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ . «owleyes.org/text/pit-pendulum/analysis/historical-context».
- ↑ . «britannica.com/topic/Spanish-Inquisition».
- ↑ Silverman, Kenneth. Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance. New York: Harper Perennial, 1991. p. 204
- ↑ . «politeianet.gr/books/poe-edgar-allan-aigokeros-to-pigadi-kai-to-ekkremes».