Τσέτινα
Συντεταγμένες: 43°58′36″N 16°25′47″E / 43.97667°N 16.42972°E
| Τσέτινα | |
|---|---|
 | |
| Πηγές | Ντίναρα |
| Εκβολές | Αδριατική θάλασσα |
| Χώρες Λεκάνης | Κροατία |
| Χώρα | Κροατία |
| Μήκος | 101 χιλιόμετρα |
| Μέση εκροή | 105 κυβικά μέτρα το δευτερόλεπτο |
| Λεκάνη απορροής | 1,463 km2 (565 sq mi) |
| wikidata () | |
Ο Τσέτινα (προφέρεται tsětina , Cetina) είναι ποταμός στη νότια Κροατία. Έχει μήκος 101 χιλιόμετρα (63 μίλια) και η λεκάνη του καλύπτει έκταση 1.463 τετραγωνικά χιλιόμετρα.[1] Από την πηγή του, ο Τσέτινα κατεβαίνει από υψόμετρο 385 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας έως την Αδριατική Θάλασσα. [2]Είναι το πιο πλούσιο σε νερό ποτάμι της Δαλματίας. [3]
Γεωγραφία και γεωλογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Τσέτινα έχει την πηγή του στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Ντίναρα. Αναδύεται από μια πηγή στο Μιλάσεβο κοντά σε ένα μικρό χωριό, που ονομάζεται Τσέτινα , 7 χιλιόμετρα βόρεια της Βρλίκας, ρέει 101 χιλιόμετρα προς την Αδριατική Θάλασσα.[4][5][6] Μια μεγάλη τεχνητή λίμνη ξεκινά κοντά στη Βρλίκα, τη λίμνη Περούτσα, η οποία δημιουργήθηκε από ένα φράγμα περίπου 25 χιλιομέτρων. Στη συνέχεια, ο Τσέτινα περνά στο κατώτερο τμήμα του καρστικού πεδίου Σίνι, μέσω της πόλης Σίνι. Μετά από αυτό κυλάει προς τα ανατολικά, μέσω της πόλης Τρίλι και στη συνέχεια πίσω προς τα δυτικά γύρω από το όρος Μοσόρ, πριν εκβάλει στην Αδριατική στην πόλη Όμις.
Εκτός από την ορατή λεκάνη του, ο Τσέτινα δέχεται πολύ νερό και από το καρστικό πεδίο της δυτικής Βοσνίας μέσω υπόγειων διαδρομών. Η κάτω διαδρομή του ξεκινά από τους καταρράκτες Γκουμπαβίτσα, στα 49 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, κοντά στο χωριό Ζαντβαρίε, 20 χιλιόμετρα από το Όμις. Εδώ αφήνει το φαράγγι του και χύνεται σε μια κοιλάδα, που ωστόσο έχει διατηρήσει κάτι από την όψη φαραγγιού.[3]
Το τελευταίο τμήμα του Τσέτινα και η σχετικά μεγάλη πτώση του σε υψόμετρο χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή αρκετών σημαντικών υδροηλεκτρικών σταθμών. Το νερό του επίσης εμφιαλώνεται με την επωνυμία Cetina.
Η συνολική επιφάνεια αποστράγγισης της λεκάνης απορροής είναι περίπου 12.000 km 2, και η ετήσια απορροή είναι περίπου 105 m 3 s −1 ως συνέπεια μιας μέσης ετήσιας βροχόπτωσης 1380 mm. [5]
Οριοθετείται στα ανατολικά από τις Διναρικές Άλπεις, οι οποίες υψώνονται σε υψόμετρο 2.000 μέτρων, και στα βορειοδυτικά από το βουνό Σβιλάγια. Η πλειονότητα της λεκάνης απορροής αποστραγγίζει ασβεστολιθικά πετρώματα κρητιδικής περιόδου, κυρίως ασβεστόλιθους. Βράχοι Τριαδικής και Ιουρασικής εποχής εμφανίζονται επίσης στη λεκάνη απορροής και περιλαμβάνουν δολομιτικό ασβεστόλιθο και φλύσχη. Η υποκείμενη καρστική γεωλογία ελέγχει το ανάγλυφο με μια σειρά από δομικά ευθυγραμμισμένες λεκάνες, που χωρίζονται από ψηλές κορυφογραμμές. [5]
Ιστορία και αρχαιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η κοιλάδα του Τσέτινα και το στενό πέρασμα στο Κλις λειτουργούσαν πάντα ως κύριος εμπορικός δρόμος μεταξύ της κροατικής ακτής και της ενδοχώρας. Στρατηγικά, ήταν καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξη, όχι μόνο των Βαλκανίων, αλλά και σημαντικών τμημάτων της Ευρώπης. [5] Οι αρχαιότερες ενδείξεις για γεωργική δραστηριότητα είναι από την Πρώιμη Νεολιθική στο πάνω μέρος της κοιλάδας. Στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, ο πολιτισμός Τσέτινα, μια γεωγραφικά διάχυτη ομάδα με επαφές σε όλη τη λεκάνη της Αδριατικής, έγινε κυρίαρχος. Εκτεταμένα λιβάδια έχουν καταγραφεί στις χαμηλότερες πλαγιές της κοιλάδας σε διάφορες τοποθεσίες γύρω από την Τσέτινα, τη Βρλίκα και το Μπάγιαγκιτς. [5] Όπως και σε άλλα μέρη της Ευρώπης, ο ποταμός φαίνεται να ήταν το επίκεντρο της σκόπιμης εναπόθεσης αντικειμένων σε όλη την προϊστορία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη συμβολή των ποταμών Τσέτινα και Ρούντα στο Τρίλι. [5]
Η περιοχή συνδέεται στενά με την ενδοχώρα της Δαλματίας και η στρατηγική σημασία της περιοχής τονίζεται από την ύπαρξη του φρουρίου των λεγεωνάριων στο Τιλούριουμ (Γκαρντούν), ακριβώς πάνω από τη σημερινή πόλη Τρίλι, που φρουρεί την είσοδο της κοιλάδας από το νότο και την προσέγγιση στην πρωτεύουσα της επαρχίας στα Σάλωνα.[5]
Κατά την πρώιμη μεσαιωνική περίοδο, τοπωνυμικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η κοιλάδα Τσέτινα και ίσως ο ίδιος ο ποταμός έγιναν σύνορα μεταξύ της σλαβικής και της ύστερης ρωμαϊκής εξουσίας. Η περιοχή γύρω από το Σίνι αναδείχθηκε τελικά ως κέντρο της σλαβικής δύναμης και τελικά καθιερώθηκε ως η καρδιά του Πρώιμου Κροατικού Κράτους,[5] ειδικά στις περιοχές της ανώτερης ροής του.
Κατά τη διάρκεια των μεταγενέστερων περιόδων η περιοχή ήταν έντονα αμφισβητούμενη και πέρασε μεταξύ ορισμένων περιφερειακών και τοπικών δυνάμεων πριν την κατάκτηση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 16ου αιώνα. Μετά από αυτό διατήρησε έναν συνοριακό ρόλο μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Δημοκρατίας της Βενετίας μέχρι την ανακατάληψη της περιοχής 150 χρόνια αργότερα. [5]
Σήμερα το φαράγγι του ποταμού Τσέτινα είναι πολύ δημοφιλές μεταξύ των τουριστών, που αναζητούν δραστηριότητες περιπέτειας όπως ράφτινγκ, κανιονίνγκ, zip-line, αναρρίχηση βράχου, καγιάκ και άλλες υπαίθριες δραστηριότητες.[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Statistical Yearbook of the Republic of Croatia 2017 (PDF) (in Croatian and English). Zagreb: Croatian Bureau of Statistics. December 2017. p. 47. ISSN 1333-3305. Retrieved 23 May 2018.
- ↑ 2,0 2,1 «River Cetina». Split Adventure (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2022.
- ↑ 3,0 3,1 Naklada Naprijed, The Croatian Adriatic Tourist Guide, pg. 258, Zagreb (1999), (ISBN 953-178-097-8)
- ↑ Ilya (5 Δεκεμβρίου 2017). «The source of the Cetina river in Croatia». Unusual Places (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2022.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Smith, D., Gaffney, V., Grossman, D., Howard, A.J., Milošević, A., Ostir, K., Podobnikar, T., Smith, W., Tetlow, E., Tingle, M., and Tinsley, H. (2006). «Assessing the later prehistoric environmental archaeology and landscape development of the Cetina Valley, Croatia». Environmental Archaeology 11 (2): 171–186. doi:.
- ↑ «MyBestPlace - The Eye of the Earth, Croatia's Cetina River Source». mybestplace.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2022.