Το Τσανγκ'ε 5 (Κινεζικά: 嫦娥五号) είναι μία από τις διαστημικές αποστολές του Κινεζικού Προγράμματος Εξερεύνησης της Σελήνης. Είναι ένα μη επανδρωμένο διαστημικό όχημα που είναι ονομασμένο προς τιμήν της Κινέζας θεάς της Σελήνης Τσανγκ'ε. Η εκτόξευση του διαστημόπλοιου έγινε στις 23 Νοεμβρίου 2020, στις 20.30 Π.Ω., από τη Διαστημική Βάση Γουεντσάνγκ στη Νήσο Χαϊνάν. Το όχημα προσεδαφίστηκε στη Σελήνη την 1η Δεκεμβρίου 2020. Σύλλεξε δείγματα συνολικού βάρους γύρω στα δύο κιλά και επέστρεψε στη Γη στις 16 Δεκεμβρίου 2020, ώρα 17.59 Π.Ω.[2][3] Η συνολική διάρκεια της αποστολής ήταν 23 ημέρες.
Το Κινέζικο Πρόγραμμα Εξερεύνησης της Σελήνης είναι προγραμματισμένο να ολοκληρωθεί σε 4 φάσεις, που εξαρτώνται από τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις:[4]
Η πρώτη φάση ήταν το 2007, όταν το Τσανγκ'ε 1 κατάφερε να φτάσει στην τροχιά της Σελήνης, και το 2010 όταν το Τσανγκ'ε 2 κατάφερε το ίδιο.
Η δεύτερη φάση ήταν το 2013, όταν το Τσανγκ'ε 3 προσγειώθηκε στη Σελήνη εξοπλισμένο με κάμερες και όργανα αναλύσεων, και το 2019 όταν το Τσανγκ'ε 4 προσγειώθηκε στη σκοτεινή πλευρά της Σελήνης.
Το Τσανγκ'ε 5 είναι μέρος της τρίτης φάσης, η οποία περιλαμβάνει προσγείωση στη Σελήνη, συλλογή δείγματος υλικών και επιστροφή του οχήματος στη Γη. Έχουν προγραμματιστεί και άλλες αποστολές γι'αυτήν τη φάση.[5]
Η τέταρτη φάση βρίσκεται σε στάδιο ανάπτυξης. Περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός ρομποτικού ερευνητικού σταθμού κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης.[6][7]
Εκτόξευση: Το όχημα Τσανγκ'ε 5 εκτοξεύτηκε στις 23 Νοεμβρίου από τη Διαστημική Βάση Γουεντσάνγκ, στο Χαϊνάν της Κίνας. Ο πύραυλος ήταν Long March 5 και η μάζα εκτόξευσης ήταν 8.200 χγρ.
Σεληνιακή τροχιά: Στις 28 Νοεμβρίου 2020, στις 12.58 Π.Ω., η μηχανή του οχήματος λειτούργησε για 17 λεπτά ώστε να μπει σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. σε υψόμετρο 400 χλμ.[10] Το πρωί της 30ης Νοεμβρίου 2020 το όχημα προσεδάφισης αποσυνδέθηκε από το τροχιακό όχημα και κατέβηκε στην επιφάνεια της Σελήνης.[11]
Η θέση προσεδάφισης του Τσανγκ'ε, κοντά στο όρος Ρούμκερ στον Ωκεανό των Καταιγίδων.
Προσεδάφιση: Το όχημα προσεδαφίστηκε στη Σελήνη την 1η Δεκεμβρίου, στις 15.11 Π.Ω. Η τοποθεσία προσεδάφισης ήταν το Όρος Ρούμκερ στον Ωκεανό των Καταιγίδων, στη βορειοδυτική κοντινή πλευρά της Σελήνης. Πρόκειται για ένα μεγάλο ηφαιστειογενές οροπέδιο διαμέτρου 70 χλμ. με μέγιστο υψόμετρο τα 1.300 μ. από τις περιβάλλουσες πεδιάδες.[12] Σε αυτήν την τοποθεσία υπάρχουν γεωμορφές που χρονολογούνται άνω των 1,21 δισ. ετών[13] και σεληνιακές θάλασσες από βασαλτικά υλικά.
Συλλογή δειγμάτων: Το όχημα ήταν εξοπλισμένο με κάμερες, φασματόμετρα, όργανα χημικών αναλύσεων, θερμοανιχνευτή, ραντάρ διείσδυσης εδάφους, όργανα για λήψη δειγμάτων αερίων και τρυπάνι για λήψη δειγμάτων από βάθος έως 2 μ.[14]
Πτήση επιστροφής: το όχημα σύλλεξε δείγματα μάζας γύρω στα 2 χγρ. και στις 3 Δεκεμβρίου 2020, στις 15.10 Π.Ω., απογειώθηκε από τη Σελήνη και μετά από πτήση 6 λεπτών μπήκε σε σεληνιακή τροχιά.[10][15] Στις 5 Δεκεμβρίου 2020, στις 21.42 Π.Ω., το όχημα προσδέθηκε στο τροχιακό και στις 22.12 τα δείγματα μεταφέρθηκαν από το χώρο προσωρινής αποθήκευσης στην κάψουλα επιστροφής.[16] Στις 6 Δεκεμβρίου 2020, στις 4.35 Π.Ω., ο προσεδαφιστής του οχήματος είχε ολοκληρώσει την αποστολή του και αποσυνδέθηκε από το τροχιακό.[17] Στις 7 Δεκεμβρίου 2020, στις 22.59 Π.Ω., ο προσεδαφιστής έλαβε εντολή να βγει εκτός σεληνιακής τροχιάς και 31 λεπτά μετά έπεσε και συνετρίβη στην επιφάνεια της Σελήνης, στη θέση (~30°S, 0°E).[18] Στις 13 Δεκεμβρίου 2020, στις 01.51 Π.Ω., το τροχιακό φορτωμένο με τα δείγματα ξεκίνησε από απόσταση 230 χλμ. από την επιφάνεια της Σελήνης και πυροδότησε τέσσερις μηχανές προώθησης για να μπει σε τροχιά επιστροφής Χόχμαν.[19]
Προσγείωση: Στις 16 Δεκεμβρίου 2020, γύρω στις 18.00 Π.Ω., η κάψουλα επιστροφής, μάζας γύρω στα 300 χγρ., ακολούθησε μία τροχιά αναπήδησης πάνω από την Αραβική θάλασσα προτού μπει στην ατμόσφαιρα της Γης. Η κάψουλα προσγειώθηκε στις πεδιάδες της κομητείας Ντόρμποντ του νομού Ουλαντσάμπ, στη νοτιοκεντρική Αυτόνομη περιφέρεια Εσωτερικής Μογγολίας. Εντοπίστηκε και περισυλλέχθηκε από τους επιστήμονες του προγράμματος.[20]