Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η τυρόπιτα είναι πίτα από ζύμη (π.χ. ζύμη σφολιάτας) ή φύλλο και γέμιση με τυρί. Το τυρί που περιέχει της δίνει αλμυρή γεύση, η οποία πολλές φορές συνοδεύεται από πικάντικη σε συνδυασμό με διάφορα μπαχαρικά (π.χ. πιπέρι).
Στην Ελλάδα η γέμισή της έχει συνήθως σαν βάση τυρί φέτα και αυγό και αποτελεί πολύ δημοφιλές πρόχειρο φαγητό. Τυρόπιτες παρασκευάζουν και συνοικιακοί φούρνοι, αν και κυρίως πωλούνται σε μικροκατάστημα το οποίο προσφέρει και άλλα είδη ή κομμάτια πίτας στο χέρι (π.χ πεϊνιρλί, σπανακόπιτα και μπουγάτσα), το λεγόμενο τυροπιτάδικο, μαζί με διάφορα είδη καφέ και αναψυκτικά.
Υπάρχουν διάφορα είδη ανάλογα με το φύλλο που χρησιμοποιείται, το σχήμα και τον τρόπο παρασκευής της.
Φτιάχνεται σε ταψί, κατόπιν κόβεται σε κομμάτια και ψήνεται σε παραδοσιακό ή ηλεκτρικό φούρνο. Στην παραδοσιακή τυρόπιτα χρησιμοποιούνται λεπτά φύλλα ζύμης που γίνονται με την βοήθεια του πλάστη, ή με τα χέρια, πράγμα που απαιτεί αρκετή δεξιοτεχνία και πείρα. Η παρασκευή της απαιτεί αρκετό χρόνο προετοιμασίας, ενώ στο ελληνικό τραπέζι, ιδιαίτερα σε σπίτια της υπαίθρου, η τυρόπιτα (όπως και άλλου είδους πίτες) μπορεί να αποτελεί και το κυρίως γεύμα.
Έχει ως γέμιση σπανάκι, ενδεχομένως χόρτα και τυρί φέτα.
Η γέμισή της περιέχει κασέρι αντί για φέτα.
Άλλες δημοφιλείς παραλλαγές της τυρόπιτας, ανάλογα με τη γέμιση, αποτελούν η ζαμπονοτυρόπιτα (με τυρί και ζαμπόν) και η ζαμπονοκασερόπιτα (με κασέρι και ζαμπόν). Σε φούρνους και τυροπιτάδικα πωλούνται διάφορες παραλλαγές, κυρίως ως προς το σχήμα:
Είναι και το πιο συνηθισμένο είδος και συνήθως έχει φύλλο σφολιάτας. Παραλλαγή της αποτελεί η τυρόπιτα κουρού, η οποία έχει πιο χοντρό φύλλο.
Άλλα ονόματα: σκοπελίτικη, γιαννιώτικη. Συναντάται συχνά στις Βόρειες Σποράδες. Είναι τυρόπιτα σε φύλλο που έχει τυλιχτεί σπειροειδώς και στη συνέχεια τηγανιστεί. Στη Μακεδονία η μικρή στριφτή τυρόπιτα είναι γνωστή ως κοζανίτικο "κιχί" και ψήνεται στον φούρνο.[1] Το μεγαλύτερο κιχί στον κόσμο παρασκευάστηκε στην Ελλάδα με βάρος 862 κιλά.[2]
Φτιάχνεται επίσης σε ταψί, έχει όμως μικρότερο συνήθως μέγεθος. Πουλιέται στα τυροπιτάδικα και οπτικά μοιάζει με μπουγάτσα με τυρί.
Στην Τουρκία, η τυρόπιτα λέγεται πεϊνίρ μπουρέκ, αλλά και πογάτσα πεϊνίρ, σε αναλογία της μπουγάτσα με τυρί, όπως αποκαλείται ένα είδος τυρόπιτας, η τυρόπιτα ταψιού στη Βόρειο Ελλάδα. Η τυρόπιτα απαντάται και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων, όπως στη Βουλγαρία και στη Σερβία.
Ελληνικά χορταστικά ρεκόρ, Τα Νέα Δευτέρα 21 Ιουνίου 2010, έντυπη έκδοση.