Υπόθεση Τάβορα

Εκτέλεση των Τάβορα (1759)

Η υπόθεση Τάβορα ήταν ένα πολιτικό σκάνδαλο που συνέβη τον 18ο αιώνα στην πορτογαλική αυλή. Τα γεγονότα που ακολούθησαν προέκυψαν από μια απόπειρα δολοφονίας του Ιωσήφ Α' της Πορτογαλίας το 1758 , την οποία ακολούθησε η δημόσια εκτέλεση ολόκληρης της οικογένειας Τάβορα, που κατηγορήθηκε ότι είχε σχεδιάσει το γεγονός. Ορισμένοι ιστορικοί λένε ότι στην πραγματικότητα ήταν μια μηχανορραφία του πρωθυπουργού Sebastião José de Carvalho e Melo για να περιορίσει τη δύναμη των αριστοκρατικών οικογενειών της εποχής.^[1]

Πλαίσιο

Οι Τάβορα ήταν μια από τις οικογένειες με τη μεγαλύτερη επιρροή στην Πορτογαλία. Σχετιζόμενοι με τα σπίτια των Δούκων του Αβέιρο, των Δούκων του Cadaval και των Μαρκησίων της Alorna, ήταν από τους πιο ένθερμους αντιπάλους του πρωθυπουργού Sebastião de Melo.

Η επίθεση στον βασιλιά

Τη νύχτα της 3ης Σεπτεμβρίου 1758 , ο βασιλιάς Ιωσήφ Α', ενώ επέστρεφε στο στρατόπεδο του (μετά τον σεισμό της Λισαβόνας του 1755 ) μετά από μία συνάντηση με την ερωμένη του Μαρκησία Τερέζα Λεονόρ, δέχτηκε επίθεση από τρεις άνδρες. Σοβαρά τραυματισμένος, ο βασιλιάς κατάφερε να σωθεί.^[2]

Ο Σεμπαστιάο ντε Μέλο διέταξε έρευνα που λίγες μέρες αργότερα οδήγησε στη σύλληψη δύο ατόμων. Οι δυο τους ομολόγησαν ότι είχαν ενεργήσει με εντολή της οικογένειας Τάβορα, η οποία ήλπιζε να βάλει τον Δούκα του Aveiro στο θρόνο. Και οι δύο άνδρες απαγχονίστηκαν την επόμενη μέρα, πριν ακόμη δημοσιοποιηθεί η απόπειρα δολοφονίας.

Συλλήψεις, δίκη και εκτελέσεις

Η Μαρκησία Λεονόρ των Τάβορα

Για την απόπειρα δολοφονίας έγιναν περισσότερες από χίλιες συλλήψεις. Τις επόμενες εβδομάδες η μαρκησία Λεονόρ των Τάβορα, ο σύζυγός της ο Κόμης του Alvor και όλοι οι γιοι, οι κόρες και τα εγγόνια τους φυλακίστηκαν. Οι φερόμενοι ως συνωμότες, ο δούκας του Αβέιρο και οι γαμπροί των Τάβορα, ο μαρκήσιος της Αλόρνα και ο κόμης της Ατούγκουια, συνελήφθησαν με τις οικογένειές τους. Οι Ιησουίτες θεωρήθηκαν εμπλεκόμενοι στην επίθεση, και ο Γαβριήλ Μαλαγκρίδα, ο Ιησουίτης εξομολογητής της μαρκησίας Λεονόρ συνελήφθη επίσης.^[3]

Όλοι κατηγορήθηκαν για εσχάτη προδοσία και απόπειρα δολοφονίας. Κατά τη διάρκεια της δίκης ασκήθηκε έντονη βία και βασανιστήρια για την απόκτηση ομολογιών. Αυτό ήταν νόμιμο, αλλά ακόμη και μάρτυρες της κατηγορίας βασανίστηκαν, κάτι που δεν επέτρεπε ο νόμος.  Οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν, ακόμη και πριν από τη δίκη, τα ανάκτορά τους στη Λισαβόνα καταστράφηκαν και το χώμα αλατίστηκε , το όνομά τους διαγράφηκε και το οικόσημό τους τέθηκε εκτός νόμου. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι η όλη διαδικασία ήταν «γεμάτη παραλείψεις, δικαστικές αντιφάσεις και συκοφαντίες».

Ένα ειδικό δικαστήριο — η Junta da Inconfidência — εξουσιοδοτήθηκε να εφεύρει τις ποινές που έπρεπε να επιβληθούν σε όσους καταδικάστηκαν, επειδή κανένα από αυτά που ορίζει ο νόμος δεν τους φαινόταν αρκετά αυστηρό. ^[4] Η αρχική ποινή διέταξε την εκτέλεση ολόκληρων οικογενειών, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών. Μόνο η παρέμβαση της βασίλισσας Μαριάννας Βικτωρίας και της Μαρίας Φραγκίσκας, διαδόχου του θρόνου, έσωσε τους περισσότερους.

Η μαρκησία Λεονόρ όμως δεν γλίτωσε. Αυτή και οι άλλοι κατηγορούμενοι που καταδικάστηκαν σε θάνατο βασανίστηκαν δημόσια και εκτελέστηκαν στις 13 Ιανουαρίου 1759, σε ένα χωράφι κοντά στη Λισαβόνα. Ο βασιλιάς ήταν παρών στις εκτελέσεις με την σαστισμένη αυλή του.

Εκτελέσεις

Πέτρινο μνημείο της ντροπής του Aveiro στη συνοικία Μπελέμ της Λισαβόνας

Στη συνοικία Μπελέμ της Λισαβόνας, κατά τη διάρκεια της νύχτας από τις 12 προς τις 13 Ιανουαρίου 1759, χτίστηκε ένα ικρίωμα. Το πρωί, η μαρκησία Λεονόρ ντε Ταβόρα ανέβηκε τις σκάλες ανάμεσα σε δύο ιερείς. Τρεις δήμιοι της έδειξαν ένα προς ένα τα όργανα της εκτέλεσης και της εξήγησαν πώς θα πέθαιναν ο άντρας της, τα παιδιά της και ο σύζυγος της κόρης της: η βαριοπούλα για να σπάσει τα στήθη και τα κόκαλα, η στραγγάλη για να τους στραγγαλίσει. Τότε ένας δήμιος την έβαλε να καθίσει, με δεμένα τα μάτια και την αποκεφάλισε. ^[5][6]

Στη συνέχεια, οι γιοι της μαρκησίας, Χοσέ Μαρία ντε Ταβόρα και Λουίς Μπερνάρντο, εμφανίστηκαν για την εκτέλεση. Τους έδεσαν σε μια άσπα και την ίδια στιγμή που ο κύριος δήμιος τους σκότωσε με στραγγάλη, οι βοηθοί του έσπασαν τα κόκαλά τους με βαριοπούλες. Ομοίως εκτελέστηκαν ο Jerónimo de Ataíde, κόμης της Atouguia, και οι Manuel Álvares Ferreira, Braz José Romeiro και João Miguel.^[7]

Τέλος, ο μαρκήσιος των Τάβορα και ο Χοσέ Μασκαρένχας, Δούκας του Αβέιρο εκτελέστηκαν αφού τους έδειξαν τα τεμαχισμένα σώματα των συγγενών τους. Δεμένοι στις άσπες , χτυπήθηκαν με μια βαριοπούλα οκτώ κιλών μέχρι να πεθάνουν. Στο τέλος τα υπολείμματα των καμένων σωμάτων και οι στάχτες πετάχτηκαν στον ποταμό Τάγο .

Η εκτέλεση ήταν αδικαιολόγητα βίαιη και εξευτελιστική ακόμη και για τα πρότυπα της εποχής και η ενοχή ή η αθωότητα των Τάβορα συζητείται ακόμη και σήμερα από Πορτογάλους ιστορικούς.

Το έδαφος που έγιναν οι εκτελέσεις αλατίστηκε, για να αποτραπεί η μελλοντική ανάπτυξη της βλάστησης. Μέχρι σήμερα, σε αυτήν την τοποθεσία παραμένει ένα δρομάκι που ονομάζεται Beco do Chão Salgado ("δρομάκι του αλατισμένου εδάφους") στη γωνία του υπάρχει ένα μνημείο ντροπής με μια επιγραφή.

Παραπομπές

1. «Távora Affair». encyclopedia.pub (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024. 
2. «Marquis de Pombal | Biography & Facts | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024. 
3. Saraiva, José Hermano (1986). História concisa de Portugal. Publ. Europa-América. σελ. 250. 
4. O Processo dos Távoras A Revisão - Instauração, depoimentos e sentenças. Πορτογαλία: Caleidoscópio. σελίδες 11,55. ISBN 9789896584443. 
5. Dimri, Bipin (29 Σεπτεμβρίου 2022). «The Tavora Executions: An Entire Noble Family Put to the Sword». Historic Mysteries (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024. 
6. Branco, Camilo Castelo (1882). Perfil do marquês de Pombal. Clavel & Ca. σελ. 17. 
7. «Marquês de Pombal timeline». Timetoast timelines (στα Αγγλικά). 13 Μαΐου 1699. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2024.