Το φαινυλαιθανονιτρίλιο ή κυανομεθυλοβενζένιο ή βενζυλοκυανίδιο είναι ένα αρωματικό νιτρίλιο , με σύντομο συντακτικό τύπο PhCH2 CN. Είναι ένα άχρωμο ελαιώδες αρωματικό υγρό.
Με αμινοξείδωση αιθυλοβενζολίου παράγεται φαινυλοαιθανονιτρίλιο:
2
P
h
C
H
2
C
H
3
+
2
N
H
3
+
3
O
2
→
2
P
h
C
H
2
C
N
+
6
H
2
O
{\displaystyle \mathrm {2PhCH_{2}CH_{3}+2NH_{3}+3O_{2}{\xrightarrow {}}2PhCH_{2}CN+6H_{2}O} }
Με επίδραση κυανιούχου καλίου σε βενζυλογονίδιο (PhCH2 X), παράγεται φαινυλαιθανονιτρίλιο[ 1] :
P
h
C
H
2
X
+
K
C
N
→
P
h
C
H
2
C
N
+
K
X
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}X+KCN{\xrightarrow {}}PhCH_{2}CN+KX} }
Με επίδραση αφυδατικών μέσων, όπως πεντοξείδιο του φωσφόρου (P2 O5 ) ή πενταχλωριούχο φωσφόρο (PCl5 ) ή θειονυλοχλωρίδιο (SOCl2 ), σε φαινυλαιθαναμίδιο παράγεται φαινυλαιθανονιτρίλιο[ 2] :
P
h
C
H
2
C
O
N
H
2
→
P
2
O
5
η
´
P
C
l
5
η
´
S
O
C
l
2
P
h
C
H
2
C
N
+
H
2
O
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CONH_{2}{\xrightarrow {P_{2}O_{5}\;{\acute {\eta }}\;PCl_{5}\;{\acute {\eta }}\;SOCl_{2}}}PhCH_{2}CN+H_{2}O} }
Με επίδραση αφυδατικών μέσων, όπως πεντοξείδιο του φωσφόρου (P2 O5 ) ή αιθανικού ανυδρίτη [(CH3 CO)2 O] σε φαινυλαιθανυδροξυλιμίνη (PhCH2 CH=NOH), παράγεται φαινυλαιθανονιτρίλιο[ 3] :
P
h
C
H
2
C
H
=
N
O
H
→
P
2
O
5
η
´
(
C
H
3
C
O
)
2
O
P
h
C
H
2
C
N
+
H
2
O
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CH=NOH{\xrightarrow {P_{2}O_{5}\;{\acute {\eta }}\;(CH_{3}CO)_{2}O}}PhCH_{2}CN+H_{2}O} }
Με επίδραση βενζυλομαγνησιαλογονίδιου σε χλωροκυάνιο (ClCN) παράγεται φαινυλαιθανονιτρίλιο[ 4] :
N
a
C
N
+
C
l
2
→
N
a
C
l
+
C
l
C
N
{\displaystyle \mathrm {NaCN+Cl_{2}{\xrightarrow {}}NaCl+ClCN} }
P
h
C
H
2
X
+
M
g
→
|
E
t
2
O
|
P
h
C
H
2
M
g
X
→
+
C
l
C
N
P
h
C
H
2
C
N
+
M
g
X
C
l
↓
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}X+Mg{\xrightarrow {|Et_{2}O|}}PhCH_{2}MgX{\xrightarrow {+ClCN}}PhCH_{2}CN+MgXCl\downarrow } }
1. Με μερική υδρόλυση φαινυλαιθανονιτριλίου, παράγεται φαινυλαιθαναμίδιο [ 5] :
P
h
C
H
2
C
N
+
H
2
O
→
P
h
C
H
2
C
O
N
H
2
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CN+H_{2}O{\xrightarrow {}}PhCH_{2}CONH_{2}} }
2. Με πλήρη υδρόλυση φαινυλαιθανονιτριλίου, παράγεται φαινυλαιθανκό οξύ :
P
h
C
H
2
C
N
+
2
H
2
O
→
P
h
C
H
2
C
O
O
H
+
N
H
3
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CN+2H_{2}O{\xrightarrow {}}PhCH_{2}COOH+NH_{3}} }
Με επίδραση οργανομαγνησιακής ένωσης (RMgX) και έπειτα υδρόλυση , παράγεται βενζυλοκετόνη
P
h
C
H
2
C
N
+
R
M
g
X
→
R
C
(
C
H
2
P
h
)
=
N
M
g
X
→
+
2
H
2
O
P
h
C
H
2
C
O
R
+
M
g
(
O
H
)
X
↓
+
N
H
3
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CN+RMgX{\xrightarrow {}}RC(CH_{2}Ph)=NMgX{\xrightarrow {+2H_{2}O}}PhCH_{2}COR+Mg(OH)X\downarrow +NH_{3}} }
1. Με καταλυτική υδρογόνωση παράγεται 2-φαινυλαιθαναμίνη :
P
h
C
H
2
C
N
+
2
H
2
→
N
i
P
h
C
H
2
C
H
2
N
H
2
{\displaystyle \mathrm {PhCH_{2}CN+2H_{2}{\xrightarrow {Ni}}PhCH_{2}CH_{2}NH_{2}} }
2. Με επίδραση λιθιοαργιλιοϋδρίδιου παράγεται 2-φαινυλαιθαναμίνη :
2
P
h
C
H
2
C
N
+
L
i
A
l
H
4
+
2
H
2
O
→
N
i
2
P
h
C
H
2
C
H
2
N
H
2
+
L
i
A
l
O
2
{\displaystyle \mathrm {2PhCH_{2}CN+LiAlH_{4}+2H_{2}O{\xrightarrow {Ni}}2PhCH_{2}CH_{2}NH_{2}+LiAlO_{2}} }
Παράγει εύκολα διάφορες ενώσεις συναρμογής . Π.χ. με επίδραση χλωριούχου παλλάδιου παράγεται δι(βενζυλοκυανο)διχλωροπαλλάδιο :
P
d
C
l
2
+
2
P
h
C
H
2
C
N
→
[
P
d
C
l
2
(
P
h
C
H
2
C
N
)
2
]
{\displaystyle \mathrm {PdCl_{2}+2PhCH_{2}CN{\xrightarrow {}}[PdCl_{2}(PhCH_{2}CN)_{2}]} }
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 297, §13.2.Δ1.
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 302, §13.6.2. και σελ. 297, §13.2.Δ2
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 297, §13.2.Δ3
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 297, §13.2.Δ4
↑ Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 304, §13.7.1
Γ. Βάρβογλη, Ν. Αλεξάνδρου: Οργανική Χημεία , Αθήνα 1972
Α. Βάρβογλη, Χημεία Οργανικών Ενώσεων , παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ , Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
Ν.Α. Πετάση: Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας , 1982
Δημήτριου Ν. Νικολαΐδη: Ειδικά μαθήματα Οργανικής Χημείας , Θεσσαλονίκη 1983.
Αλκανονιτρίλια Αρωματικά νιτρίλια