Φλόριαν Γκάσμαν

Φλόριαν Γκάσμαν
Γκραβούρα του Γκάσμαν από τον Γιόχαν Μπάλτσερ (1738-1799), βασισμένη σε πίνακα του ζωγράφου Καρλ Άντον Χίκελ (1745-1798)
Γέννηση3  Μαΐου 1729[1][2][3]
Μοστ[4][5][6]
Θάνατος21  Ιανουαρίου 1774[7][8][9], 20  Ιανουαρίου 1774[1][2][4] και 22  Ιανουαρίου 1774[10]
Βιέννη[11][10][7]
Αιτία θανάτουτροχαίο ατύχημα
Συνθήκες θανάτουθανατηφόρο δυστύχημα
Χώρα πολιτογράφησηςΜοναρχία των Αψβούργων
Ιδιότητασυνθέτης[10][6], διευθυντής ορχήστρας[6] και οργανίστας[12]
ΤέκναTherese Rosenbaum και Maria Anna Gaßmann
ΚίνημαΚλασική εποχή της μουσικής
Είδος τέχνηςόπερα
Καλλιτεχνικά ρεύματαΚλασική εποχή της μουσικής
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Φλόριαν Λέοπολντ Γκάσμαν (Florian Leopold Gassmann, Μοστ 3 Μαΐου 1729 – Βιέννη 21 Ιανουαρίου 1774) ήταν Βοημός συνθέτης της μεταβατικής περιόδου μεταξύ των εποχών μπαρόκ και κλασικής. Έγραψε, κυρίως, όπερες (opera seria, dramma giocoso, opera buffa, commedia) στο πνεύμα των συνθετών που προηγήθηκαν του Μότσαρτ.[13]

Βιογραφικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φλόριαν Γκάσμαν γεννήθηκε στο Μοστ της -σημερινής- ΒΔ Τσεχίας που, εκείνη την εποχή ονομαζόταν Μπρυξ (Brüx) και ανήκε στην ιστορική Βοημία.[14] Κατά πάσα πιθανότητα, εκπαιδεύτηκε από τον Γ. Βόμπορσχιλ (Johann Woborschil), τον τοπικό δάσκαλο χορωδίας. Ο πατέρας του ήταν χρυσοχόος και, ίσως, ήταν αντίθετος στην επιλογή τού γιου του για μουσική σταδιοδρομία. Υπήρξε μαθητής του T. M. Μαρτίνι (Giovanni Battista Martini) στη Μπολόνια.[15] Από το 1757 έως το 1762, έγραφε μία όπερα κάθε χρόνο για την καρναβαλική περίοδο στη Βενετία, ενώ διορίστηκε χοράρχης στο ωδείο θηλέων της ιταλικής πόλης, το 1757. Πολλά από τα λιμπρέτα που μελοποίησε ήταν του φημισμένου βενετσιάνου συγγραφέα, Κάρλο Γκολντόνι.

Το 1763, προσκλήθηκε στη Βιέννη ως αυλικός συνθέτης μπαλέτου, έχοντας την αμέριστη συμπαράσταση του Αυτοκράτορα Ιωσήφ Β '. Το 1764 διορίστηκε συνθέτης δωματίου του αυτοκράτορα και, το 1772, αυλικός αρχιμουσικός.[15] Το 1766, ο Γκάσμαν συνάντησε τον νεαρό Αντόνιο Σαλιέρι στη Βενετία, τον προσκάλεσε να επιστρέψει μαζί του στη Βιέννη και τού δίδαξε αντίστιξη, χρησιμοποιώντας το βιβλίο του Γ. Γ. Φουξ (Johann Joseph Fux), Gradus ad Parnassum. Ο Σαλιέρι παρέμεινε στη Βιέννη και διαδέχθηκε τον Γκάσμαν στο πόστο του συνθέτη δωματίου, μετά τον θάνατό του, το 1774 -ένας άλλος Ιταλός συνθέτης, ο Τ. Μπόνο (Giuseppe Bonno), διαδέχτηκε τον Γκάσμαν ως αυλικός αρχιμουσικός.[16]

Το 1768 νυμφεύτηκε και, τον επόμενο χρόνο, απέκτησε τον μοναδικό του γιο, Φραντς Μίκαελ, ενώ το 1772 απέκτησε και την πρώτη θυγατέρα του, Άννα Μπάρμπαρα. Το 1771, ίδρυσε την Tonkünstler-Societät «Εταιρεία Μουσικών Καλλιτεχνών», η οποία ήταν η πρώτη ομάδα στη Βιέννη που έδινε συναυλίες για το ευρύ κοινό και τα έσοδα πήγαιναν στις χήρες και τα ορφανά των μελών της.[17] Ο Γκάσμαν έγραψε, για τον σκοπό αυτό, το ορατόριο Η Απελευθερωμένη Μπετουλία. Η Εταιρεία μετονομάστηκε, αργότερα, σε «Εταιρεία Χάιντν».[15] Πέθανε στη Βιέννη, το 1774, από τις μακροπρόθεσμες συνέπειες ενός οδικού ατυχήματος που είχε κατά την τελευταία του επίσκεψη στην Ιταλία. Φαίνεται ότι, δυό σπασμένα πλευρά τρύπησαν τον πνεύμονα και του προκάλεσαν πνευμοθώρακα. Οι δύο θυγατέρες του, Άννα Φουκς (Anna Fuchs) και Τ. Ρόζενμπαουμ (Therese Rosenbaum), υπήρξαν πολύ καλές τραγουδίστριες, μαθήτριες του Σαλιέρι. Η Τερέζα, μάλιστα, ήταν γνωστή και ως διερμηνέας του Μότσαρτ.[16]

Ο Άγγλος ιστορικός μουσικής Τ. Μπέρνι (Charles Burney), σε ένα από τα πολλά ταξίδια που έκανε στην Ευρώπη, υπενθυμίζει ότι, σε μια επίσκεψη στην Αυλή του Ιωσήφ Β’, συνάντησε τον Γκάσμαν και τον χαρακτήρισε ως πολλά υποσχόμενο. Μεταξύ των χειρογράφων που τού έδειξε ο συνθέτης, επαίνεσε ιδιαίτερα τα έργα μουσικής δωματίου του. Ο Μπέρνι, είτε δεν είδε είτε δεν μίλησε για την ορχηστρική μουσική του Γκάσμαν.[18] Ο συνθέτης Γιόχαν Βάνχαλ χαρακτηρίστηκε από τον συγγραφέα Ν. Χερτζ, ως προστατευόμενος του Γκάσμαν.[19]

Μουσικολογικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα κωμικά του έργα, ο Γκάσμαν, κατάφερε να συνδυάσει την ιταλική παράδοση με τη γερμανική τεχνική σύνθεσης, δημιουργώντας ένα στιλ που επηρέασε την εξέλιξη του βιεννέζικου singspiel και της γερμανικής κωμικής όπερας. Στη σοβαρή όπερα, ο Γκάσμαν έχει δεχτεί την επίδραση του Γκλουκ.[17]

Κυριότερα έργα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπερες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μερόπη (Βενετία, 1757)
  • Οι Πτηνοθήρες (Βενετία, 1759)
  • Η Φιλοσοφία σε Έρωτα (Βενετία, 1760)
  • Η Ολυμπιάδα (Βιέννη, 1764)
  • Ο Θρίαμβος της Αγάπης (Βιέννη, 1765)
  • Ο Αχιλλέας στη Σκύρο (Βενετία, 1766)
  • Ο Γελοίος Ταξιδιώτης (Βιέννη, 1766)
  • Αγάπη και Ψυχή (Βιέννη, 1767)
  • Η Σοβαρή Όπερα (Βιέννη, 1769)
  • Η Κόρη του Κόντε [«Η Κοντεσσίνα»] (Μέρις-Νόιστατ, 1770)
  • Δον Κιχώτης της Μάντσα (Βιέννη, 1771)
  • Ο Ερωτευμένος Φιλόσοφος (Βιέννη, 1771)
  • Οι (γυναίκες) Αλιείς (Βιέννη, 1771)
  • Οι Κατεστραμμένοι (Βιέννη, 1772)
  • Το Σπίτι στην Εξοχή (Βιέννη, 1773)

[20]

Ορατόρια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Η Απελευθερωμένη Μπετουλία (1772)

Καντάτες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αγάπη και Αισθησιασμός (1768)
  • Η Δειλή Αγάπη

Διάφορα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • 5 Λειτουργίες
  • 32 Συμφωνίες
  • 26 Εισαγωγές
  • 37 Κουαρτέτα εγχόρδων
  • 8 Κουιντέτα εγχόρδων
  • 6 Τρίο για φλάουτο, βιολί και βιόλα
  • 10 Κουιντέτα πνευστών

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 148534886. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ International Music Score Library Project. Category:Gassmann,_Florian_Leopold. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20000601712. Ανακτήθηκε στις 23  Νοεμβρίου 2019.
  5. ↑ Ιστορικό Αρχείο Ρικόρντι. 15912. Ανακτήθηκε στις 3  Δεκεμβρίου 2020.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «Česká divadelní encyklopedie». Česká divadelní encyklopedie. 273. Ανακτήθηκε στις 16  Απριλίου 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Αγγλικά) MusicBrainz. Ίδρυμα MetaBrainz. ee99e304-e349-4db9-b36d-c5c865028a93.
  8. ↑ «MGG Online». (Γερμανικά) Die Musik in Geschichte und Gegenwart Online Version. Bärenreiter. 2016. 51759. Ανακτήθηκε στις 21  Ιανουαρίου 2024.
  9. ↑ Österreichisches Musiklexikon Online. G/Gassmann_Familie. Ανακτήθηκε στις 21  Ιανουαρίου 2024.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 «Gaßmann, Florian Leopold» (Γερμανικά) σελ. 96.
  11. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  12. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. jn20000601712. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  13. ↑ Honneger
  14. ↑ Kennedy, 390
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 ΠΛΜ
  16. ↑ 16,0 16,1 http://michaelorenz.blogspot.gr/2013/03/antonio-salieris-early-years-in-vienna.html
  17. ↑ 17,0 17,1 Bompiani, 140
  18. ↑ Heartz
  19. ↑ Heartz, 411
  20. ↑ Kosman

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
  • Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
  • Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
  • Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (ΠΛΜ), έκδοση 1996, τόμος 17, σ. 447
  • Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
  • Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)
  • Heartz, Daniel (1995). Haydn, Mozart and the Viennese School, 1740-1780 at Google Books (Norton, 411-2). ISBN 0-393-03712-6.
  • Marc Honegger, Dictionnaire de la musique : Tome 1, Les Hommes et leurs œuvres. A-K, Bordas, 1979, 1232 p.(ISBN 2-0401-0721-5), p. 393
  • Kosman, Joshua (1992), 'Gassmann, Florian Leopold' in The New Grove Dictionary of Opera, ed. Stanley Sadie (London) ISBN 0-333-73432-7