Φρέντερικ Νορθ (1766-1827)

Ο Εντιμότατος
Φρέντερικ Νορθ
Ο Φρέντερικ Νορθ το 1817
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Frederick North (Αγγλικά)
Γέννηση7  Φεβρουαρίου 1766[1][2][3]
Θάνατος14  Οκτωβρίου 1827[1][2][3]
Λονδίνο[4]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
ΣπουδέςΚράιστ Τσερτς
Κολέγιο Ήτον[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[6]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΟυίγοι
Οικογένεια
ΓονείςΛόρδος Νορθ και Anne Speke[7]
ΑδέλφιαGeorge North, 3rd Earl of Guilford
Francis North, 4th Earl of Guilford
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαμέλος του Βρετανικού κοινοβουλίου (1792–1794)
Governor of British Ceylon (1798–1805)[8]
μέλος της Βουλής των Λόρδων του Ηνωμένου Βασιλείου (έως άγνωστη τιμή)
μέλος της 17ης βουλευτικής περιόδου της Μεγάλης Βρετανίας
ΒραβεύσειςΜεγαλόσταυρος του Ιππότη του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Φρέντερικ Νορθ (αγγλικά: Frederic North, 5th Earl of Guildford, 7 Φεβρουαρίου 1766 – 14 Οκτωβρίου 1827), γνωστός και ως Φρειδερίκος Νορθ ή και Γκύλφορδ στην ελληνική γλώσσα, ήταν Βρετανός ευγενής, πολιτικός, αποικιακός διοικητής και φιλέλληνας. Ο ίδιος δήλωνε «Έλλην και όχι Φιλέλλην»[9]. Υπήρξε διοικητής στη βρετανική αποικία της Κεϋλάνης -σημερινή Σρι Λάνκα- ενώ ίδρυσε και την Ιόνιο Ακαδημία στην Κέρκυρα το 1824, η οποία αποτέλεσε και το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο της νεότερης εποχής.

Βιογραφικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρώμα χρόνια και σπουδές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 1766 στην Αγγλία. Ήταν γιος του Βρετανού λόρδου Φρέντερικ Νορθ και πρωθυπουργού της Αγγλίας από το 1770 ως το 1782. Ανατράφηκε αριστοκρατικά και γράφτηκε σε ηλικία εννιά ετών στο περίφημο Eton College, όπου μαθήτευσε από το 1775 ως το το 1782. Έδειξε ιδιαίτερο ταλέντο στο γλώσσες και έμαθε γρήγορα πολλές. Όταν ενηλικιώθηκε, αποφάσισε να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Νομικά, λατινικά κι ελληνικά[10]. Και τα δύο εκπαιδευτικά ιδρύματα θεωρούνταν κέντρα του Διαφωτισμού της εποχής και του εμφύτευσαν το ζήλο για την Παιδεία, την Ελευθερία και τον Ανθρωπισμό. Λόγω ενός προβλήματος υγείας, οι γιατροί του σύστησαν να περνά περισσότερο χρόνο σε πιο θερμό, νότιο κλίμα και γι' αυτό ταξίδευε συχνά στη Μεσόγειο[10]. Ξεκίνησε τα ταξίδια του από την Ισπανία, και έπειτα μετέβη στην Ιταλία, με στόχο να καταλήξει στην Ελλάδα. Επισκέφθηκε διάφορες χώρες και μέρη της Μεσογείου, ανάμεσά τους,  τις ανατολικές ακτές της Αδριατικής και τα νησιά του Ιονίου, όπως την Κέρκυρα, πριν συνεχίσει προς την κεντρική Ελλάδα. Στο Ντουμπρόβνικ της Δαλματίας περί το 1789 γνώρισε τον Ιταλό λόγιο και φιλόλογο Φραντσέσκο Απεντίνι, που του έδειξε γραφές της σλαβικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Οι γραφές αυτές τον βοήθησαν να αντιληφθεί και να μπορέσει στη συνέχεια να κατανοήσει τις διαφορές μεταξύ της Καθολικής και Ορθοδόξου Εκκλησίας από πρώτο χέρι[10]. Μελέτησε την Παλαιά και Καινή Διαθήκη στο ελληνικό πρωτότυπο[10].

Ένας χριστιανός ορθόδοξος Άγγλος λόρδος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1791 ασπάστηκε τον ορθόδοξο χριστιανισμό, του οποίου έγινε ένθερμος υποστηρικτής[11]. Παρουσιάστηκε στη Βενετία, που τότε είχε μεγάλη ελληνική παροικία, στις 22 Ιανουαρίου στον ιερέα της ενορίας του Αγ.Γεωργίου Δημήτριο Πετρεττίνη και με ανάδοχο τον 88χρονο τότε νομικό Γεώργιο Προσαλέντη[10] που τον κατήχησε, βαφτίστηκε στην Κέρκυρα με το όνομα Δημήτριος[12]. Όταν ο έκπληκτος κληρικός τον ρώτησε, τι παρακίνησε έναν Άγγλο λόρδο στην απόφαση αυτή, απάντησε σε σπαστά, αλλά κατανοητά ελληνικά, η "σωτηρία της ψυχής μου"[10], ενώ κατύ τον πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Μεταλληνό απάντησε στα αγγλικά "to be full greek"(=για να γίνω πλήρης Έλληνας, θεωρώντας την ορθοδοξία αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνισμού). Ζήτησε μόνο η βάπτιση αυτή να γίνει κρυφά και να μείνει μυστική, γιατί αν μαθαινόταν στην Αγγλία, θα έχανε κάθε προνόμιο και πολιτικό δικαίωμα[10]. Έπειτα ταξίδεψε στη Λευκάδα, στη μονή του Αγ. Ιωάννου, όπου έμεινε και νήστεψε με ξηροφαγία όλη τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή και ευχαριστιόταν να ακούει βυζαντινή μουσική στη λειτουργία[10]. Από τότε άρχισε να σκέφτεται την ίδρυση ενός ελληνόφωνου πανεπιστημίου στα Ιόνια νησιά, όπως αποδεικνύεται από επιστολή του Γεωργίου Προσαλέντη με ημερομηνία 18 Μαρτίου 1792[10].

Βουλευτής στη Μ.Βρετανία και διοικητής στην Κεϋλάνη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έγινε μέλος του βρετανικού κοινοβουλίου στη Βουλή των Λόρδων από το 1792 έως το 1794,[13] το 1794 ελεγκτής των τελωνείων του Λονδίνου[14], το 1795-1797 γραμματέας του αντιβασιλιά της Κορσικής και από το 1798 έως το 1805 υπηρέτησε ως ο πρώτος Βρετανός διοικητής στην αποικία της Κεϋλάνης. Κατά τη θητεία του αυτή, αντικατέστησε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία με φόρο, τον οποίο θα έπρεπε να πληρώνουν οι παραγωγοί αγρότες από τα κέρδη τους, ελευθερώνοντάς τους ουσιαστικά από καταναγκαστική εργασία. Παράλληλα ασχολήθηκε και με την ανάπτυξη του εμπορίου μαργαριταριών.[15]

Καγκελάριος Παιδείας και ιδρυτής της Ιονίου Ακαδημίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ταξίδεψε εκτεταμένα στη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο από το 1810 ως το 1813, αφήνοντας εξαιρετικές περιηγητικές σελίδες[14] και το 1814 έγινε πρόεδρος της Φιλομούσου Εταιρείας με έδρα την Αθήνα[14] με καταγεγραμμένο σκοπό οι Έλληνες "νά ίδωσι τάς επιστήμας να επιστρέψωσι πάλιν εις το Λύκειον και την αρχαίαν Ακαδημίαν των». Το 1819 απέκτησε το αξίωμα του καγκελάριου στην Κέρκυρα, η οποία βρισκόταν υπό τη βρετανική διοίκηση ως μέρος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων. Την περίοδο εκείνη αρμοστής ήταν ο Τόμας Μαίτλαντ και ο Νορθ, πιστεύοντας στην Παιδεία ως κλειδί για την αφύπνιση των Ελλήνων, εργάστηκε αμισθί με ζήλο για την οργάνωση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης.[16] Συνέχισε την εργασία του αυτή ταξιδεύοντας συχνά με ατμόπλοιο στα νησιά του Ιονίου, ώσπου το 1824 -με προσωπικά του έξοδα- ίδρυσε την Ιόνιο Ακαδημία στην πόλη της Κέρκυρας, ένα ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, το οποίο αποτέλεσε και το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο στη νεότερη εποχή[17], στο οποίο δίδαξαν δάσκαλοι του Γένους όπως ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Νικόλαος Πίκκολος, ο Πέτρος Βράιλας Αρμένης και ο Θεόκλητος Φαρμακίδης. Η διδασκαλία γινόταν στη νέα ελληνική γλώσσα και υπήρχαν τέσσερεις σχολές: Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Φιλοσοφίας. Γραμματέας του Νορθ ήταν ο νεαρός τότε Σπυρίδων Τρικούπης[18]. Με έξοδά του έστειλε αρκετά ελληνόπουλα να σπουδάσουν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού[18], όπως ο Κωνσταντίνος Ασώπιος και ο Χριστόφορος Φιλητάς, που επίσης δίδαξαν στην Ακαδημία. Το κτήριο της Ακαδημίας δεν λειτουργεί πλέον, ωστόσο υπάρχει ένας αδριάντας του στην περιοχή, ενώ προς τιμή του έχει ονομαστεί η οδός Γκύλφορδ. Η ονομασία Γκύλφορδ ή Γκίλφορντ είναι παραφθορά του τίτλου ευγενείας που κατείχε ο Νορθ από το 1817, όταν σε μεγάλη ηλικία απέκτησε τον τίτλο του 5ου Κόμη του Γκίλφορντ, πίσω στο Γκίλντφορντ της Μεγάλης Βρετανίας.[13]

Η βιβλιοθήκη του

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Είχε αποκτήσει από τα ταξίδια του μια πλούσια προσωπική συλλογή βιβλίων, εντύπων και χειρογράφων. Αυτά τα κατέθεσε στην Ακαδημία, ώστε με δωρεές Ελλήνων και φιλελλήνων και την -υπάρχουσα στην Κέρκυρα από την περίοδο της Επτανήσου Πολιτείας- «Βιβλιοθήκη του Γένους» να δημιουργηθεί μία μεγάλη Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη. Υπεύθυνο για την καταλογογράφηση και την έκδοση των χειρογράφων όρισε τον Ανδρέα Κάλβο[19]. Μετά το τέλος του, η βιβλιοθήκη, χάρις στον αρμοστή σερ Φρέντερικ Άνταμ (Lt. General sir Frederick Adam), που δεν τήρησε τις διατάξεις της διαθήκης του Γκίλφορντ, παραδόθηκε στους αντιπροσώπους του κληρονόμου του «άρχοντα» (ανεψιού του από την αδελφή του) κόμη Σέφιλντ (George Holroyd, 2nd Earl of Sheffield), ο οποίος την πώλησε στο Λονδίνο σε επτά δημοπρασίες μεταξύ των ετών 1828 και 1835. Ένα μεγάλο μέρος από αυτά, ευτυχώς, αγόρασε το Βρετανικό Μουσείο και σήμερα είναι στη διάθεση των ερευνητών[9].

Η σχέση του με τον Σολωμό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διατηρούσε φιλία και αλληλογραφία με τον ποιητή Διονύσιο Σολωμό από το 1821 και συνεργάζονταν για εκπαιδευτικά και άλλα θέματα, που αφορούσαν έμμεσα την Επανάσταση, που μόλις είχε ξεκινήσει στην Πελοπόννησο. Έξι γράμματα του Σολωμού στα ιταλικά ανακαλύφθηκαν από Έλληνα μεταπτυχιακό φοιτητή στο Κεντ το 1975[18]. Αποδεικνύουν ότι γνωρίστηκαν σε επίσκεψη του Γκίλφορντ στη Ζάκυνθο περί το 1821 και συνδέθηκαν με αλληλοσεβασμό και βαθιά εκτίμηση.

Τέλος

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέθανε μετά από μακροχρόνια ασθένεια στο Λονδίνο, χωρίς απογόνους, στις 14 Οκτωβρίου του 1827, έξι μέρες πριν τη ναυμαχία του Ναυαρίνου, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απελευθέρωση της Ελλάδας. Η προτομή του φιλοτεχνήθηκε από τον Κερκυραίο γλύπτη του 19ου αιώνα Ιωάννη-Βαπτιστή Καλοσγούρο και εκτίθεται στο κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης στην Αθήνα.[20]

Φωτογραφικό υλικό

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Αναμνηστική πινακίδα για τον Νορθ στο κτήριο της Ιονίου Ακαδημίας
    Αναμνηστική πινακίδα για τον Νορθ στο κτήριο της Ιονίου Ακαδημίας
  • Η πινακίδα της οδού στην πόλη της Κέρκυρας
    Η πινακίδα της οδού στην πόλη της Κέρκυρας
  • Όψη της οδού Γκύλφορδ
    Όψη της οδού Γκύλφορδ

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6xw4pzh. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage. p30044.htm#i300439. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 16621555b.
  4. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 27  Μαρτίου 2015. 500323313. Ανακτήθηκε στις 6  Ιουλίου 2019.
  5. ↑ www.historyofparliamentonline.org/volume/1790-1820/member/north-hon-frederick-1766-1827.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 30  Μαρτίου 2015.
  7. ↑ 7,0 7,1 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  8. ↑ www.worldstatesmen.org/Sri_Lanka.html.
  9. ↑ 9,0 9,1 Δ.φ, Νίκος Κ Κουρκουμέλης (3 Φεβρουαρίου 2012). «ΕΞΑΛΑΠΑΞΑΣ: ΕΓΚΩΜΙΟΝ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑ Φρειδερίκος Νόρθ , 5ος κόμης του Γκίλφορντ ( Frederick North, 5th Earl of Guilford )». ΕΞΑΛΑΠΑΞΑΣ. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 10,7 10,8 Giannis, Petsalis. «Ο Λόρδος Γκίλφορντ και η κρυφή βάπτισή του στην Κέρκυρα». www.corfu-museum.gr (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  11. ↑ joh.cam.ac.uk
  12. ↑ «Γκίλφορδ Φρέντερικ Νορθ». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. 
  13. ↑ 13,0 13,1 «Mr Frederick North (Hansard)». hansard.millbanksystems.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 «Γκίλφορδ Φρέντερικ Νορθ – Frederick North Guilford (1766-1827)». ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ. 14 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  15. ↑ san.beck.org
  16. ↑ «Η Εκπαίδευση στην Κέρκυρα κατά την Περίοδο της Αγγλοκρατίας (1814-1864)». CorfuHistory. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. 
  17. ↑ «ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ - Ιστορικό Πανεπιστημίου». www.ionio.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 «ΕΞΙ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΟΡΔΟ ΓΚΙΛΦΟΡΝΤ - Καθ. Πάνος Καραγιώργος». Καθ. Πάνος Καραγιώργος. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  19. ↑ Δ.φ, Νίκος Κ Κουρκουμέλης (3 Φεβρουαρίου 2012). «ΕΞΑΛΑΠΑΞΑΣ: ΕΓΚΩΜΙΟΝ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΦΙΛΕΛΛΗΝΑ Φρειδερίκος Νόρθ , 5ος κόμης του Γκίλφορντ ( Frederick North, 5th Earl of Guilford )». ΕΞΑΛΑΠΑΞΑΣ. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2019. 
  20. ↑ «National gallery». www.nationalgallery.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]

Σχετική βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στα ελληνικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Π. Καραγιώργος, «Τρία γράμματα τού γραμματέως της 'Ιονίου 'Ακα­δημίας Ιακώβου Λουξινιάν προς τον Πρύτανίν της Λόρδο Γκίλ­φορντ», Δελτίον Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας 12 (1975),σ. 75-82
  • Α. Ε. Καραθανάσης, «"Αγνωστες προσπάθειες του Γκίλφορντ για τη σύ­σταση της 'Ιονίου Ακαδημίας», Ό Ερανιστής 13 (1975), σ. 7-16
  • Γ,Δ.Μεταλληνός, «Ό κόμης Φρειδ.-Δημήτριος Γκίλφορντ καί ή Ιδεολογική θεμε­λίωση των θεολογικών σπουδών της Ιονίου Ακαδημίας», Επι­στημονική Έπετηρίς Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, τομ. 27 (1986), ανάτυπο, σ. 3-30.
  • Βασιλική Μπόμπου Σταματη, Η βιβλιοθήκη του λὀρδου Guilford στην Κερκυρα (1824-1830), Αθήνα 2008. ΕΙΕ Τετράδιο εργσίας 31.

Ξενόγλωσση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Miller, W., The Ottoman Empire and its Successors: 1801–1927 (London, 1966), p. 123
  • Kidd, Charles, Williamson, David (editors). Debrett's Peerage and Baronetage (1990 edition). New York: St Martin's Press, 1990.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]