Φρίστακ

Συντεταγμένες: 49°49′59.9″N 21°37′0.1″E / 49.833306°N 21.616694°E / 49.833306; 21.616694

Φρίστακ

Έμβλημα
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Φρίστακ
49°50′0″N 21°37′0″E
ΧώραΠολωνία
Διοικητική υπαγωγήΓκμίνα Φρίστακ
Πληθυσμός1.102 (31  Μαρτίου 2021)[1]
Ταχ. κωδ.38-130
Ζώνη ώραςUTC+01:00 (επίσημη ώρα)
UTC+02:00 (θερινή ώρα)
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το Φρίστακ (πολωνικά: Frysztak, γίντις: פֿריסטיק , γερμανικά: Freistadt‎‎) είναι χωριό και η έδρα της Γκμίνα Φρίστακ, στο Πόβιατ Στσίζουφ του Βοεβοδάτου Κάτω Καρπαθίων, στην Πολωνία, Βρίσκεται ιστορική Μικρά Πολωνία και 17 χλμ. από το Κρόσνο. Βρίσκεται σε έναν λόφο κοντά στον ποταμό Βίσουοκ, στο δρόμο από το Ζέσουφ προς το Κρόσνο.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Φρίστακ αναφέρθηκε σε ένα έγγραφο του 1259 μ.Χ. ως πόλη με δικαιώματα του Μαγδεμβούργου που δόθηκαν από τον Βασιλιά Μπολέσλαφ Ε΄ τον Αγνό και πήρε το όνομά του από το Γερμανό Freistadt. Για αιώνες, ήταν μια ιδιωτική πόλη, διοικητικά τοποθετημένη στο Βοεβοδάτο Σαντόμιες, στην Επαρχία Ελάσσονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος.[2]

Το 1474, η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς από τον ουγγρικό στρατό του Βασιλιά Ματθία Κορβίνου, μετά τον οποίο το Φρίστακ παρήκμασε. Ο γερμανόφωνος πληθυσμός των Κωφών Γερμανών (Walddeutsche) πολωνοποιήθηκε με την πάροδο του χρόνου.

Ο Χασιδικός ηγέτης Ραβίνος Μέναχεμ Μέντελ (1745–1815) έζησε και εργάστηκε εκεί για πολλά χρόνια. Το 1772, προσαρτήθηκε από την Μοναρχία των Αψβούργων στο πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας και συμπεριλήφθηκε στη νεοσύστατη επαρχία της Γαλικίας. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία και τον έλεγχο της πόλης. Αφαιρέθηκε από το Φρίστακ η ιδιότητα του χάρτη της πόλης λόγω μείωσης του πληθυσμού[3] το 1932. Οι κάτοικοί του προσπάθησαν δύο φορές να αλλάξουν αυτή την απόφαση (το 1952 και το 1975), αλλά χωρίς επιτυχία.

Μετά την κοινή γερμανοσοβιετική εισβολή στην Πολωνία, η οποία ξεκίνησε το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Σεπτέμβριο του 1939, καταλήφθηκε από τη Γερμανία. Ο εβραϊκός πληθυσμός της συγκεντρώθηκε στο Γκέτο του Φρίστακ και τελικά δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος. Ένα διατηρημένο κατάλοιπο της τοπικής εβραϊκής μειονότητας είναι το Παλαιό Εβραϊκό Κοιμητήριο.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ bdl.stat.gov.pl/api/v1/data/localities/by-unit/061813519022-0649090?var-id=1639616&format=jsonapi. Ανακτήθηκε στις 5  Οκτωβρίου 2022.
  2. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku; Cz.1, Mapy, plany (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Wydawnictwo Naukowe PWN. 1993. σελ. 4.