Φραγκίσκος Γ΄ Κρίσπος
| Φραγκίσκος Γ΄ | |
|---|---|
 Οικόσημο των Κρίσπων | |
| Περίοδος | 1500 - 1511 |
| Προκάτοχος | Ιωάννης Γ΄ Κρίσπος |
| Διάδοχος | Ιωάννης Δ΄ Κρίσπος |
| Θάνατος | 1494 |
| Σύζυγος | Κατερίνα Λορεντάνο |
| Επίγονοι | Ιωάννης Δ΄ Κρίσπος Κατερίνα |
| Οίκος | Οίκος των Κρίσπων |
| Πατέρας | Ιωάννης Γ΄ Κρίσπος |
| Μητέρα | Μοροζίνι |
| Θρησκεία | Καθολικός Χριστιανός |
| δεδομένα () | |
Ο Φραγκίσκος Γ΄ Κρίσπος (Ιταλικά : Francesco III Crispo, 1469 - 1511) μέλος του Οίκου των Κρίσπι και Δούκας του Αρχιπελάγους (1500 - 1511) ήταν νόθος γιος και διάδοχος του Ιωάννη Γ΄ Κρίσπου. Διαδέχτηκε τον πατέρα του μετά από ένα διάστημα μεσοβασιλείας έξι ετών (1494 - 1500) στο οποίο κυβέρνησε η Δημοκρατία της Βενετίας. Τον διαδέχτηκε ο γιος του Ιωάννης Δ΄ Κρίσπος ο οποίος κυβέρνησε επίσης μια εξαετία μεσοβασιλεία (1511 - 1517) υπό την κηδεμονία της Δημοκρατίας της Βενετίας μέχρι τη δική του ενηλικίωση (1517). Ο Φραγκίσκος Γ΄ ήταν γνωστός για τη σχιζοφρένεια του που του έδωσε το προσωνύμιο "ο τρελός δούκας".[1] Βασανιζόταν από την παράνοιά του, που τον έκανε φονέα της γυναίκας του, ενώ αποπειράθηκε να σκοτώσει και τον γιο του.
Καταγωγή και πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ήταν νόθος γιος του Ιωάννη Γ΄ Κρίσπου και η μητέρα του ήταν από την οικογένεια Μοροζίνι. Όταν ο πατέρας του απεβίωσε το 1494, ο Φραγκίσκος ήταν ανήλικος και ως νόθος δεν εδικαιούτο τη διαδοχή. Η Βενετία βρήκε αφορμή να κάνει υποτελές το δουκάτο: οι κάτοικοι, που μάλλον παροτρύνθηκαν από το ναύαρχο της Βενετίας που βρισκόταν με στόλο 6 γαλερών στη Νάξο, έστειλαν αντιπροσώπους τους στη Γαληνότατη που αποδέχθηκε το αίτημα τους για προστασία και έστειλε προσωρινό διοικητή τον Πιέτρο Κονταρίνι. Όταν ενηλικιώθηκε ο Φραγκίσκος το 1500 η Βενετία του παραχώρησε το δουκάτο.
Β΄ Βενετοτουρκικός πόλεμος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα χρόνο πριν είχε ξεσπάσει ο Β΄ Βενετοτουρκικός πόλεμος, που εξέθεσε τη Νάξο σε επιθέσεις: η κάτω πόλη της Νάξου λεηλατήθηκε και πολλοί Ναξιώτες αιχμαλωτίσθηκαν. Οι κάτοικοι είχαν υποφέρει τόσο από την ωμή συμπεριφορά, ώστε όταν ένας διάσημος Τούρκος πειρατής εξώκειλε στη Μήλο, οι κάτοικοι εκδικήθηκαν με το να τον σκοτώσουν ψήνοντας τον για δυο ώρες. Η ειρήνη του 1503 περιέλαβε το δουκάτο, ως συνήθως, μαζί με τις κτήσεις της Βενετίας. Οι Αυθέντες των νησιών ήταν τυραννικοί όσο οι Τούρκοι· ο Φραγκίσκος Σομμαρίπα της Άνδρου αντιδικούσε με τον Σομμαρίπα της Πάρου και οι κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν στη Βενετία για τα δεινά τους και πως θέλει να καλέσει σύμμαχό του τους Τούρκους. Η Γαληνότατη τον ανακάλεσε και κυβέρνησε την Άνδρο με διοικητή (1507-14).
Ο παρανοϊκός δούκας γίνεται συζυγοκτόνος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι πηγές τον περιγράφουν τόσο σκληρό και βίαιο απέναντι στους στρατιώτες του που ήταν έτοιμοι να υπηρετήσουν τους Τούρκους και να τους βοηθήσουν να κατακτήσουν τα νησιά του δουκάτο. Ο Βενετοί από τον φόβο τους ότι με την τακτική του θα πέσει όλο το Αιγαίο Πέλαγος στα χέρια των Οθωμανών συνέλαβε τον Φραγκίσκο Γ΄ και τον φυλάκισε στην εκκλησία του Σαιν Μισέλ στο νησί Μουράνο (1509).[1] Την επόμενη χρονιά ο Φραγκίσκος Γ΄ δραπέτευσε και επέστρεψε στη Νάξο, επιτέθηκε να σκοτώσει τη σύζυγο του Κατερίνα Λορεντάνο αλλά εκείνη δραπέτευσε στο σπίτι της θείας της Λουκρεζίας Λορεντάνο (15 Αυγούστου 1510). Την επόμενη μέρα ο Φραγκίσκος Γ΄ τη βρήκε στο σπίτι της θείας της, έσπασε την πόρτα και τη χτύπησε με το ξίφος στα χέρια και στο στομάχι και τη θανάτωσε.[1] Οι πολίτες του δουκάτου, εξεγέρθηκαν, τον κυνήγησαν στο μέγαρο και αποφάσισαν την καθαίρεσή του και την αντικατάσταση του με τον 11χρονο γιο του Ιωάννης Δ΄ Κρίσπο που θα βρισκόταν μέχρι την ενηλικίωση του υπό την κηδεμονία της Βενετίας.[1] Οι Βενετοί συμφώνησαν, αναγνώρισαν τον μικρό Ιωάννη νέο δούκα και τοποθέτησαν κηδεμόνα του τον θείο του Αντώνιο Λορεντάνο αδελφό της σκοτωμένης δούκισσας Κατερίνας. Μετά την ανακοίνωση της απόφασης ο Φραγκίσκος Γ΄ επιτέθηκε να σκοτώσει και τον γιο του αλλά ο μικρός ξέφυγε από το μπαλκόνι. Οι Βενετοί μετέφεραν τον έκπτωτο δούκα στην Κρήτη που πέθανε αμέσως μετά από πυρετό (1511).[1]
Η Βενετική διοίκηση κράτησε 5 έτη. Η ζωή του διοικητή, αν δεν υπήρχε επιδρομή πειρατών ή λοιμός, περνούσε ευχάριστα, με διασκεδάσεις και χορούς. Αλλά και οι κάτοικοι γιόρταζαν συχνά κάποιον άγιο σε εξωκλήσια. Τέλος το 1517 αποφασίσθηκε ότι νόμιμος κύριος της Άνδρου είναι ο Αλμπέρτο Σομμαρίπα και η Βενετία τον περιέβαλε με την κόκκινη στολή του αυθέντη της νήσου, επίσης ενηλικιώθηκε ο Ιωάννης Δ΄ και ανέλαβε δούκας της Νάξου.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Νυμφεύτηκε την Κατερίνα Λορεντάνο και είχε τέκνα:
- Ιωάννης Δ΄ Κρίσπος, δούκας της Νάξου, νυμφεύτηκε την Αντριάνα Γκοζαντίνι
- Κατερίνα, σύζυγος του Τζαν-Λουίτζι Πιζάνι αυθέντη της Χίου.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Miller, William. The Latins in the Levant: A History of Frankish Greece (1204–1566). London: 1908.
- W. Miller Η Φραγκοκρατία στην Ελλάδα 1204-1566, Γ΄ έκδοση 1997
