Συντεταγμένες: 36°58′N 76°22′W / 36.967°N 76.367°W
Με την ονομασία Χάμπτον Ρόουντς (αγγλικά: Hampton Roads) ορίζεται υδάτινη περιοχή στην Βιρτζίνια και η περιβάλλουσα μητροπολιτική περιοχή στη Νοτιοανατολική Βιρτζίνια και τη Βορειοανατολική Βόρεια Καρολίνα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Το Χάμπτον Ρόουντς είναι γνωστό για την μεγάλη συγκέντρωση στρατού, για τους απαλλαγμένους από πάγο λιμένες του, τα ναυπηγεία, τις αποβάθρες μεταφοράς άνθρακα και τις μεγάλες προκυμαίες και ακτές του. Όλα τα παραπάνω συμβάλουν στην ποικιλία και την σταθερότητα της οικονομίας της περιοχής.
Η υδάτινη περιοχή που είναι γνωστή ως Χάμπτον Ρόουντς είναι ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια στον κόσμο. Εδώ εκβάλλουν οι ποταμοί Ελίζαμπεθ, Νάνσεμοντ και Τζέιμς μαζί με άλλους μικρότερους ενώ τα ύδατα διοχετεύονται προς τον Κόλπο του Τσέζαπικ κοντά στο σημείο που ενώνεται με τον Ατλαντικό Ωκεανό.[1][2]
Στην χερσαία περιοχή[3] περιλαμβάνονται αρκετές πόλεις, κομητείες και κωμοπόλεις της Χερσονήσου της Βιρτζίνια και του Νότιου Χάμπτον Ρόουντς. Η μητροπολιτική περιοχή Βιρτζίνια Μπιτς-Νόρφολκ-Νιούπορτ Νιουζ έχει πληθυσμό πάνω από 1,7 εκατομμύρια κατοίκους και έτσι γίνεται η 37η μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή στις Ηνωμένες Πολιτείες και η μεγαλύτερη στην Ανατολική Ακτή των ΗΠΑ μεταξύ Νέας Υόρκης και Μαϊάμι.[4][5]
Στην περιοχή υπάρχουν εκατοντάδες ιστορικές τοποθεσίες και αξιοθέατα τα οποία προσελκύουν επισκέπτες από όλον τον κόσμο. Το λιμάνι έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του Χάμπτον Ρόουντς, τόσο στις χερσαίες όσο και στις υδάτινες δραστηριότητες. Αν και το λιμάνι μαζί με τους ποταμούς που εκβάλουν σε αυτού ήταν (και είναι) σημαντικοί συγκοινωνιακοί αγωγοί, αποτέλεσαν παράλληλα εμπόδια στο χερσαίο εμπόριο και τις μεταφορές. Έχουν κατασκευαστεί γέφυρες αλλά και σήραγγες που συνέβαλαν στην διευκόλυνση των μεταφορών, τα οποία όμως ήγειραν αντιδράσεις σε κατοίκους της περιοχής, κυρίως για θέματα σχετικά με την χρηματοδότηση τους.
Ο όρος «Χάμπτον Ρόουντς» έχει τις ρίζες του αιώνες πριν όταν η περιοχή βρισκόταν υπό αγγλική κατοχή.
Η λέξη «Χάμπτον» τιμά έναν από τους ιδρυτές της Εταιρείας της Βιρτζίνια στο Λονδίνο, τον Χένρι Ριόθεσλεϋ, 3ο κόμη του Σάουθαμπτον, οποίος ήταν ένθερμος υποστηρικτής της αποίκισης της Βιρτζίνια. Το πρώτο διοικητικό κέντρο της νέας αποικίας ήταν γνωστό ως Ελίζαμπεθ Κίτι, προς τιμήν της πριγκίπισσας Ελισάβετ, κόρης του βασιλιά Τζέιμς Α΄ και επισημοποιήθηκε από την Εταιρεία της Βιρτζίνια το 1619. Η πόλη στο κέντρο του Ελίζαμπεθ Κίτι έγινε γνωστή ως «Χάμπτον», και η πλησίον διώρυγα ονομάστηκε Χάμπτον Κρικ (ή ποταμός Χάμπτον).[6] Ο όρος «Ρόουντς» (συντομογραφία της αγγλικής λέξης roadstead, που σημαίνει αγκυροβόλιο) αναφέρεται στην ασφάλεια του λιμανιού.[7]
Το 1755, η Γενική Συνέλευση της Βιρτζίνια κατέγραψε την ονομασία «Χάμπτον Ρόουντς» για την διώρυγα που συνέδεε τους ποταμούς Τζέιμς, Ελίζαμπεθ και Νάνσεμοντ με τον κόλπο του Τσέζαπικ.[3]
Το Χάμπτον Ρόουντς έγινε γνωστό ως ο μεγαλύτερος φυσικός λιμένας του κόσμου, κυρίως λόγω του γεγονότος πως είναι ένα από τα λιμάνια που το νερό τους δεν παγώνει καθ' όλη την διάρκεια του χρόνου κατά μήκος της Ανατολικής Ακτής των ΗΠΑ. (Εξαίρεση αποτελεί ο εξαιρετικά ψυχρός χειμώνας του 1917, ο οποίος ήταν ο ψυχρότερος χειμώνας σε όλες τις ΗΠΑ).[8]
Στην πορεία του χρόνου, ολόκληρη η περιοχή έγινε γνωστή με το όνομα αυτό. Έτσι το 1983 τα Αμερικανικά Ταχυδρομεία άλλαξαν την ονομασία σε Χάμπτον Ρόουντς από Τάιντγουοτερ Βιρτζίνια (Tidewater Virginia) που μέχρι τότε ήταν γνωστή.[3]
Οι πρώτοι άποικοι έφτασαν το 1607 όταν ο Άγγλος πλοίαρχος Κρίστοφερ Νιούπορτ αποβιβάστηκε στο Ακρωτήριο Χένρυ. Ωστόσο, το άγημα του προχώρησε παραπέρα, αναζητώντας περιοχή από την οποία θα μπορούσε να αμυνθεί καλύτερα γνωρίζοντας πως οι Ισπανοί είχαν κατασκευάσει έναν ανεπιτυχή οικισμό στην Χερσόνησο της Βιρτζίνια με το όνομα Αχακάν Μισιόν.
Μετά την εξερεύνηση του Ποταμού Τζέιμς, ίδρυσαν την πρώτη Αγγλική αποικία στο Νέο Κόσμο στη Νήσο Τζέιμσταουν στις 14 Μαΐου 1607.[9] Αλλά το βαλτώδες περιβάλλον αποδείχθηκε ανθυγιεινό και έτσι οι περισσότεροι άποικοι πέθαναν, πριν την άφιξη του νέου κυβερνήτη Λόρδου Ντε Λα Γουαρ με τον Τζον Ρολφ, ο οποίος ίδρυσε την βιομηχανία καπνού της Βιρτζίνια.[9]
Το λιμάνι και οι ποταμοί του Χάμπτον Ρόουντς αναγνωρίστηκαν άμεσα ως σημαντικές τοποθεσίες πραγματοποίησης εμπορίου, ναυπηγικών δραστηριοτήτων αλλά και εγκατάστασης στρατευμάτων. Η αποφασιστική μάχη της Επανάστασης που έγινε στο Γιόρκταουν το 1871, και η πρώτη ναυτική πράξη του Πολέμου του 1812 έλαβαν χώρα στο Χάμπτον Ρόουντς, όταν σκάφος του Βασιλικού Ναυτικού κατελήφθη από τον κουρσάρο Dash των Αμερικανών. Στη συνέχεια στην είσοδο του Κόλπου του Τσέζαπικ κατασκευάστηκαν νέα οχυρά (Οχυρό Μονρόε και Οχυρό Γουντ), κυρίως υπό την επίβλεψη του νεαρού στρατιωτικού μηχανικού Ρόμπερτ Λη.[10]
Κατά την διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου Πολέμου (1861–1865), η ιστορική Ναυμαχία του Χάμπτον Ρόουντς μεταξύ των πρώτων αμερικανικών θωρακοβαρίδων του USS Monitor και του CSS Virginia, έλαβε χώρα στα ανοιχτά του Σιούελς Πόιντ το 1862. Η ναυμαχία χαρακτηρίστηκε από έλλειψη αποφασιστικότητας, αλλά οι δυνάμεις της Ένωσης απέκτησαν στην συνέχεια τον έλεγχο του Χάμπτον Ρόουντς, του Νόρφολκ και του χαμηλού τμήματος του ποταμού Τζέιμς αν και οι προσπάθειες τους για την κατάκτηση μεγαλύτερου τμήματος αποκρούστηκαν από ισχυρές δυνάμεις των Συνομοσπόνδων στο Ντριούρις Μπλαφ. Επίσης το 1862, το Οχυρό Μονρόε αποτέλεσε στρατόπεδο για τον Στρατηγό της Ένωσης Τζορτζ ΜακΚλέλαν στην εκστρατεία που πραγματοποίησε στην Χερσόνησο της Βιρτζίνια καταφέρνοντας να φτάσει μέχρι την πρωτεύουσα των Συνομοσπόνδων, Ρίτσμοντ προτού αναγκαστεί να επιστρέψει μετά τις Μάχες των Επτά Ημερών. Το 1865, μιας και οι Συνομόσπονδες δυνάμεις ήταν υπό διάλυση, ο πρόεδρος Αβραάμ Λίνκολν συναντήθηκε με τρεις ανώτερους αξιωματούχους των Συνομοσπόνδων στο Χάμπτον Ρόουντς σε μια ανεπιτυχή πρόταση για τη σύναψη συμφωνίας ειρήνης.[11][12] Μερικοί πρώην δούλοι βρισκόταν υπό κράτηση κοντά στο Οχυρό Μονρόε, όπου δηλώθηκαν ως συναλλαγή πολεμικού δουλεμπορίου, αντί να επιστρέψουν στους εργοδότες τους.[13]
Η Εκστρατεία του Τζέιμσταουν για την 300ή επέτειο της ίδρυσης του Τζέιμσταουν το 1607, ξεκίνησε από το Σιούελς Πόιντ το 1907.[14]
Ο πρόεδρος Θεόδωρος Ρούζβελτ έφθασε δια ύδατος στο λιμάνι του Χάμπτον Ρόουντς, μαζί με άλλες γνωστές προσωπικότητες όπως ο Μαρκ Τουαίην και ο Χένρι Χάτλστον Ρότζερς, οι οποίοι κατέφθασαν με την ατμοκίνητη θαλαμηγό Kanawha. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε μεγάλη ναυτική επίδειξη, με την παρουσία του Μεγάλου Λευκού Στόλου των ΗΠΑ.[15]
Ξεκινώντας από το 1917, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήλθαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό την προεδρία του Γούντροου Ουίλσον, η πρώην αγροτική περιοχή του Σιούελς Πόιντ έγινε η θέση όπου ιδρύθηκε η μεγαλύτερη ναυτική βάση στον κόσμο από το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ η οποία σήμερα είναι γνωστή ως Ναύσταθμος του Νόρφολκ.[16]
Δύο φορές κατά τον 20ό αιώνα, κάτοικοι της περιοχής, κυρίως αφροαμερικανικής καταγωγής, αναγκάστηκαν να μετακινηθούν προς την βόρεια πλευρά της Χερσονήσου της Βιρτζίνια λόγω των στρατιωτικών εγκαταστάσεων που χρησιμοποιήθηκαν στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Πολλές κοινότητες χάθηκαν και έγιναν μέρος μεγάλων στρατιωτικών βάσεων. Αν και πολλοί κάτοικοι αποχώρησαν τελείως από την περιοχή, δεν είναι λίγοι αυτοί που μετοίκησαν στο Γκρόουβ, στα νοτιοανατολικά της Κομητείας του Τζέιμς Σίτι. Η πόλη αυτή είχε πληθυσμό 37 οικογενειών το 1895 και μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα είχε αυξηθεί στις 1.100 οικογένειες.
Τα πρώτα δωρεάν δημόσια σχολεία της Αμερικής, τα σχολεία Συμς και Ήτον (μεταγενέστερη Ακαδημία Συμς-Ήτον), ιδρύθηκαν στο Χάμπτον το 1634 και το 1659 αντίστοιχα. Η Ακαδημία Συμς-Ήτον μετονομάστηκε αργότερα σε Ακαδημία Χάμπτον και το 1852 έγινε τμήμα του συστήματος δημόσιας εκπαίδευσης, και έτσι το Λύκειο του Χάμπτον θεωρείται το παλαιότερο δημόσιο σχολείο στις Ηνωμένες Πολιτείες.[17] Το κληροδότημα από τις χορηγίες των Συμς και Ήτον παρέμεινε άθικτο από τον 17ο αιώνα όταν χρησιμοποιήθηκε για την υποστήριξη του συστήματος δημόσιας εκπαίδευσης του Χάμπτον.[18]
Το 1957, η Γέφυρα-Σήραγγα του Χάμπτον Ρόουντς ήταν πρώτη γέφυρα-σήραγγα στον κόσμο. Στη συνέχεια κατασκευάστηκαν ακόμη δύο τέτοιου είδους κατασκευές στην περιοχή. Η επικράτηση τους αντί άλλων ειδών οφείλεται στην ύπαρξη μεγάλου αριθμού ναυπηγείων και ναυτικών βάσεων στην περιοχή.
Η περιοχή αποτελείται από δέκα ανεξάρτητες πόλεις και επτά κομητείες. Κάθε ανεξάρτητη πόλη έχει την εξουσία και τις υποχρεώσεις μιας κομητείες, όπως η συντήρηση των οδικών αρτηριών, των δημοσίων χώρων, των σχολείων αλλά και της δημόσιας ασφάλειας. Μερικές πόλεις μοιράζονται τις υποχρεώσεις με γειτονικές κομητείες. Οι ενσωματωμένες πόλεις που βρίσκονται σε κομητείες της Βιρτζίνια δεν λειτουργούν ανεξάρτητα.
Η υδάτινη περιοχή που είναι γνωστή ως Χάμπτον Ρόουντς είναι μια πλατιά διώρυγα όπου τα ύδατα των ποταμών Τζέιμς, Νάνσεμοντ και Ελίζαμπεθ ρέουν προς τον Κόλπο του Τσέζαπικ και στη συνέχεια τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Το Νόρφολκ και το Χάμπτον Ρόουντς είναι μεταξύ των περιοχών των ΗΠΑ που έχουν πληγεί περισσότερο από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Το επίπεδο της θαλάσσιας στάθμης έχει ανέβει σε σημαντικό βαθμό εν συγκρίσει με άλλες παράκτιες περιοχές των ΗΠΑ.[19][20][21]
Η γεωλογία και η τοπογραφία του Χάμπτον Ρόουντς επηρεάζεται από Κρατήρα Κρούσης του Κόλπου του Τσέζαπικ, ο οποίος είναι ένας από τους τρεις παράγοντες που οδηγούν στην βύθιση του Χάμπτον Ρόουντς με ρυθμό 15 έως 23 εκατοστών κάθε αιώνα.[22]
Η περιοχή περιλαμβάνει εκτεταμένες προστατευόμενες περιοχές, στις οποίες περιλαμβάνονται 42 χιλιόμετρα (26 μίλια) ακτών στον Ατλαντικό Ωκεανό και τον Κόλπο του Τσέζαπικ, γραφικούς ποταμούς, εθνικά πάρκα, καταφύγια άγριας ζωής και βοτανικούς κήπους. Στο εσωτερικό της περιοχής βρίσκεται η Λίμνη Ντράμοντ, μια από τις δύο φυσικές λίμνες της Βιρτζίνια. Η χλωρίδα της περιοχής είναι ανάλογη της ευρύτερης Νοτιοανατολικής περιοχής των ΗΠΑ.
Η χερσαία περιοχή του Χάμπτον Ρόουντς διαφέρει ανάλογα με την προοπτική και τον σκοπό. Το μεγαλύτερο μέρος της χωρίζεται γεωγραφικά σε δύο μικρότερες περιοχές: το ανατολικό τμήμα της Χερσονήσου της Βιρτζίνια και το Νότιο Χάμπτον Ρόουντς, τα οποία χωρίζονται από το λιμάνι.
Σύμφωνα με την Απογραφή του 2010, η συνολική φυλετική σύνθεση του Χάμπτον Ρόουντς ήταν η εξής:[23]
Ακόμη, το 5,4% του πληθυσμού ήταν Ισπανικής ή Νοτιοαμερικανικής καταγωγής (οποιασδήποτε φυλής). Το 57,2% του πληθυσμού ήταν λευκοί χωρίς Ισπανική καταγωγή.