Χέντρικ ντε Κλερκ

Χέντρικ ντε Κλερκ
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Hendrick de Clerck (Ολλανδικά)
ΓέννησηΔεκαετία του 1560 ή 1560[1]
Βρυξέλλες
Θάνατος27  Αυγούστου 1630[2]
Βρυξέλλες
Χώρα πολιτογράφησηςΝότιες Κάτω Χώρες
Ιδιότηταζωγράφος[3][4]
Σημαντικά έργαThe contest between Apollo and Pan και Susanna and the elders
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Χέντρικ ντε Κλερκ (φλαμανδικά: Hendrick de Clerck, 1560[5] ή 1570[6] - 27 Αυγούστου 1630) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στις Βρυξέλλες κατά τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αιώνα. Από άποψη ύφους κατατάσσεται στην ύστερη εποχή του μανιερισμού, δηλ. στους καλλιτέχνες που προηγούνται του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και του φλαμανδικού μπαρόκ, ενώ οι πίνακές του παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με αυτούς του συγχρόνου του Μέρτεν ντε Φος,[7] ο οποίος ίσως να υπήρξε δάσκαλός του στην Αμβέρσα.[6] Η ακριβής ημερομηνία γέννησής του είναι άγνωστη. Πραγματοποίησε ταξίδι στην Ιταλία και, όταν επέστρεψε, διορίστηκε Αυλικός ζωγράφος αρχικά στην Αυλή του Αρχιδούκα Ερνέστου της Αυστρίας (1594),[6] θέση που διατήρησε και όταν Κυβερνήτες στις Κάτω Χώρες ανέλαβαν οι Αρχιδούκες Αλβέρτος της Αυστρίας και Ισαβέλλα Κλάρα Ευγενία της Ισπανίας, ύστερα από τον θάνατο του Ερνέστου το 1595.[8]

Εικόνες για την Αγία Τράπεζα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όπως ο Μέρτεν ντε Φος στην Αμβέρσα, ο ντε Κλερκ ανέλαβε τη δημιουργία νέων εικόνων για την Αγία Τράπεζα για τους ναούς των Βρυξελλών, ύστερα από την Αντιμεταρρύθμιση που ακολούθησε την εικονοκλαστική προτεσταντική μεταρρύθμιση του 1566. Το ύφος που χρησιμοποιεί στις εικόνες αυτές ακολουθεί τις αποφάσεις της Συνόδου του Τρέντο.[7] Παρά το γεγονός ότι συνέχισε να εργάζεται και κατά τις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα, όταν η καλλιτεχνική έκφραση του μπαρόκ ήταν σε πλήρη άνθηση, τα όψιμα έργα του, όπως η Εκθρόνιση για την εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Άντερλεχτ (1628) είναι αναμφισβήτητα μανιεριστικού ύφους.[7] Οι κάπως εκτός μόδας τάσεις του αντανακλώνται επίσης στη συχνή από πλευράς του χρήση της μορφής του τριπτύχου, που ήταν δημοφιλές κατά τον Μεσαίωνα και την περίοδο της Αναγέννησης στον Βορρά.[8]

Μικρότεροι πίνακες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ντε Κλερκ ειδικευόταν στη δημιουργία πινάκων μικρών διαστάσεων (αποκαλούνται, αγγλικά, cabinet paintings, πίνακες για ερμάρια), στους οποίους απεικόνιζε βιβλικές, αλληγορικές και μυθολογικές σκηνές. Οι πίνακες αυτοί αποτελούσαν αντικείμενα συλλογής από τους αριστοκράτες πάτρονες των Βρυξελλών.[9] Συχνά ήταν αυτός που ζωγράφιζε τις μορφές σε πίνακες σε συνεργασία με άλλους καλλιτέχνες, όπως οι Γιαν Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος και Ντένις φαν Άλσλοοτ[9] αλλά και τους Ζακ ντ' Αρτουά (Jacques d’Arthois), Χέντρικ φαν Μπάλεν[10] και Γιόος ντε Μόμπερ (Joos de Momper).[6] Στους "συνεργατικούς" αυτούς πίνακες ήταν ο ζωγράφος που προσέθετε τις μορφές σε τοπία ή άλλες συνθέσεις.

Το Μουσείο Μ του Λέουβεν αλλά και άλλες πηγές[11], χαρακτηρίζουν τον ντε Κλερκ ως "κυβερνητικό εκπρόσωπο" των Αρχιδουκών, καθώς δεν ζωγράφιζε μόνον εκλεπτυσμένα διακοσμητικά έργα για τα βασιλικά ανάκτορά τους: Τα έργα του εμπεριέχουν στοιχεία πολιτικής προπαγάνδας avant-la-lettre. Η οπτική αυτή πολιτική προπαγανδιστική του γλώσσα υπήρξε ιδιαίτερα επιτυχής, καθώς τα έργα του περιλαμβάνουν σχεδόν κάθε θέμα και οπτικό υλικό που θα χρησιμοποιούνταν από απόλυτους μονάρχες τον επόμενο αιώνα. Σύμφωνα πάντα με το "Μουσείο Μ", οι οπτικές αυτές στρατηγικές συνεχίζουν να υφίστανται ως σήμερα.[5]

  1. kmska.be/collection/work/data/ipera4. Ανακτήθηκε στις 2  Μαΐου 2024.
  2. (Αγγλικά) Discogs. 4023388.
  3. (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 9  Ιουλίου 2019. 500115365. Ανακτήθηκε στις 22  Μαΐου 2021.
  4. kmska.be/collection/work/data/ipera4. Ανακτήθηκε στις 2  Μαΐου 2024.
  5. 5,0 5,1 «M-Museum, Λέιντεν». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2016. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 «Musées Midi-Pyrenées». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2016. 
  7. 7,0 7,1 7,2 Vlieghe, p. 15.
  8. 8,0 8,1 Laureyssens.
  9. 9,0 9,1 Vlieghe, pp. 109–111.
  10. «Artfortune.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2016. 
  11. «CODART, international network for curators of art from the Low Countries». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2016. 
  • Willy Laureyssens, "Clerck, Hendrik [Hendrick] de," Grove Art Online. Oxford University Press, [accessed 19 November 2007].
  • Hans Vlieghe (1998). Flemish Art and Architecture, 1585-1700, Pelican history of art. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-07038-1
  • Katharina Van Cauteren, 'Eight Unknown Designs by Hendrick de Clerck for Archduke Albert's Entry into Brussels in 1596', Simiolus, 2010, 1: 18-32.
  • Katharina Van Cauteren, 'Le printemps au milieu de l'hyver. Hendrick De Clerck (1560-1630) en het aartshertogelijke zelfbeeld tussen canon en propaganda', PhD dissertation, Leuven, 2010.