Ο Χέρμαν Αλεξάντερ Ντίλς (γερμανικά: Hermann Alexander Diels, 18 Μαϊου, 1848 – 4 Ιουνίου, 1922) ήταν Γερμανός κλασικός φιλόλογος και μελετητής.
Σπούδασε στα πανεπιστήμια της Βόννης και του Βερολίνου και το 1886 έγινε τακτικός καθηγητής της κλασικής φιλολογίας στο τελευταίο.
Είναι διάσημος για την καταγραφή φράσεων και αναφορών περί των Προσωκρατικών φιλοσόφων.[a] Το έργο αυτό, που φέρει τον τίτλο Die Fragmente der Vorsokratiker (Οι Προσωκρατικοί - Οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα, στην ελληνική έκδοση), χρησιμοποιείται ακόμα ευρέως από τους φιλολόγους. Αρχικά εκδόθηκε το 1903 και αργότερα αναθεωρήθηκε και επεκτάθηκε τρεις φορές από τον Ντιλς. Τελικά αναθεωρήθηκε στην 5η έκδοση (1934–7) από τον Βάλτερ Κραντς και ξανά στην 6η έκδοση (1952). Αποτελείται από τρεις τόμους που περιέχουν, για κάθε έναν από τους Προσωκρατικούς, αποσπάσματα από τα έργα τους (τα περισσότερα χαμένα μέχρι τις μέρες μας) σωσμένα από νεότερους συγγραφείς, και υλικό από δευτερεύουσες πηγές, γνωστό ως δοξογραφίες. Οι δοξογραφίες είναι σχολιασμοί στα έργα των Προσωκρατικών, παρουσίαση της ζωής τους και της φιλοσοφικής τους σκέψης από μεταγενέστερους σχολιαστές, τους δοξογράφους.
Με βάση την απαρίθμηση των αποσπασμάτων που έκανε ο Ντίλς, οι δοξογραφίες στη συλλογή του, είναι γνωστές ως "Α-αποσπάσματα", ενώ οι φράσεις ως "Β-αποσπάσματα". Η μέθοδος τιτλοφόρησης των αποσπασμάτων από τον Ντιλς, αποτελεί πρότυπο τρόπο αναφοράς στα έργα των Προσωκρατικών.
Για παράδειγμα, αυτό που θεωρείται ότι είναι η εισαγωγή του ποιήματος του Παρμενίδη, "Οδοί της Αλήθειας και της Γνώμης", και παρατέθηκε από τον Σέξτο τον Εμπειρικό και τον Σιμπλίκιο, στο έργο των Ντιλς και Κραντς τιτλοφορήθηκε ως απόσπασμα 28B1 - δηλαδή κεφάλαιο 28, τμήμα B, απόσπασμα 1. Το "28" αντιστοιχεί στον Παρμενίδη (στον οποίο οι Ντιλς και Κραντς αφιερώνουν το κεφάλαιο 28 στην απαρίθμηση της τρέχουσας έκδοσης), το "B" υποδηλώνει ότι αυτό είναι μια φράση, και το "1" σημαίνει ότι αυτή είναι η πρώτη φράση στον Ντιλς, στην κατάταξη των φράσεων του Παρμενίδη. Από την άλλη πλευρά, στην αρχή του κειμένου του Πλάτωνα (στο έργο του, Παρμενίδης 127ff.) σε μια υποτιθέμενη επίσκεψη του Παρμενίδη και του Ζήνωνα στην Αθήνα, τιτλοφορείται από τον Ντιλς ως απόσπασμα 29A11. Το "29" αντιστοιχεί στον Ζήνωνα (τον επόμενο Προσωκρατικό μετά τον Παρμενίδη στη συλλογή του Ντιλς), αφού αυτό το εδάφιο στον Πλάτωνα έχει να κάνει περισσότερο με τον Ζήνων παρά με τον Παρμενίδη. Το "A" υποδηλώνει ότι είναι δοξογραφία, μια ιστορία για τον εν λόγω φιλόσοφο ή φιλοσόφους και όχι μια φράση και το "11" σημαίνει ότι αυτή είναι η 11η δοξογραφία για τον Ζήνωνα. Η κατάταξη των προσωκρατικών είναι περίπου χρονολογική (από τον Ορφέα έως τον συγγραφέα των δισσών λόγων). Η απαρίθμηση των αποσπασμάτων σε κάθε κεφάλαιο, καθορίστηκε γενικά με βάση την αλφαβητική σειρά των ονομάτων των πηγών. Ο συνήθης τρόπος παράθεσής τους βασίζεται στην επισύναψη των λέξεων "Ντιλς-Κραντζ" ή των γραμμάτων "ΝΚ" στον αριθμό των αποσπασμάτων. Έτσι για παράδειγμα έχουμε "28B1 Ντιλς-Κραντζ" ή "28B1 ΝΚ" ( "28B1 Diels-Kranz" ή "28B1 DK" στο πρωτότυπο).
Συχνά, ένας σχολιαστής μπορεί να αναφερθεί σε ένα απόσπασμα των Ντιλς-Κραντς, με έναν συντομότερο τρόπο. Για παράδειγμα, αντί να αναφέρει 28Β1, να πει απλώς "Παρμενίδης, απόσπασμα 1".
Παρόλο τον σεβασμό στο μνημειώδες έργο του Ντιλς, υπάρχει μια συνεχής αμφισβήτηση μεταξύ των φιλολόγων, όσον αφορά τις λεπτομέρειες της κατάταξης των αποσπασμάτων. Για παράδειγμα, κάποια αποσπάσματα που κατηγοριοποιήθηκαν από τον Ντιλς ως φράσεις, θεωρούνται από κάποιους φιλολόγους ως παραφράσεις ή επεξηγήσεις των εν λόγω Προσωκρατικών έργων. Επίσης, οι Ντιλς-Κραντς δεν συμπεριέλαβαν βέβαια αποσπάσματα που ανακαλύφθηκαν μετά την έκδοσή τους, όπως αποσπάσματα από τους παπύρους του Στρασβούργου, που εκδόθηκαν το 1998, τα οποία διέσωσαν τμήματα της ποίησης του Εμπεδοκλή που δεν ήταν γνωστά μέχρι εκείνη την εποχή. (Ό,τι διεσώθη από τους Παπύρους του Στρασβούργου φαίνεται να είναι μια συνέχεια του "Περί Φύσεως", έργου του Εμπεδοκλή, το οποίο έχει τίτλο 31B17 DK.)
Μια αγγλική μετάφραση ή παράφραση καθενός από τα Β-αποσπάσματα των Ντιλς-Κραντς, μπορεί να βρεθεί στο έργο της Kathleen Freeman Ancilla to the Pre-Socratic Philosophers (Oxford, 1948; Harvard University Press, 1957), αν και βασίζεται στην πέμπτη έκδοση των Ντιλς-Κραντς, της οποίας η απαρίθμηση των αποσπασμάτων είναι κάπως διαφορετική σε σχέση με επόμενες εκδόσεις.