Χαναόκα Σέισου

Χαναόκα Σέισου
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		華岡青洲 (Ιαπωνικά)
Γέννηση30  Νοεμβρίου 1760[1]
Naga district
Θάνατος21  Νοεμβρίου 1835[1]
Ιαπωνία
Χώρα πολιτογράφησηςΙαπωνία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιατρός
χειρουργός
ΕργοδότηςKishū Domain
Επηρεάστηκε απόYoshio Kōsaku
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Χαναόκα Σέισού (ιαπωνικά:華岡 青洲, 23 Οκτωβρίου 1760 - 21 Νοεμβρίου 1835) ήταν Ιάπωνας χειρουργός της περιόδου Έντο[2], ο οποίος διέθετε γνώσεις κινεζικής βοτανοθεραπείας, καθώς και δυτικές χειρουργικές τεχνικές που έμαθε μέσω του Ρανγκάκου (κυριολεκτικά «ολλανδική μαθητεία» και κατ' επέκταση «δυτική μαθητεία»). Ο Χαναόκα λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που πραγματοποίησε χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία.

Η ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χαναόκα σπούδασε ιατρική στο Κιότο και έγινε γιατρός στο νομό Γουακαγιάμα, κοντά στην Οσάκα, όπου γεννήθηκε. Ο Σέισου Χαναόκα έμαθε την παραδοσιακή ιαπωνική ιατρική καθώς και την ευρωπαϊκή χειρουργική που εισήχθη από την Ολλανδία. Λόγω της αυτοεπιβαλλόμενης πολιτικής απομόνωσης του έθνους, Σακόκου [3], ελάχιστα ξένα ιατρικά κείμενα επιτρεπόταν να εισέρχονται στην Ιαπωνία εκείνη την εποχή. Αυτό περιόρισε την έκθεση του Χαναόκα και άλλων Ιαπώνων γιατρών στις εξελίξεις της δυτικής ιατρικής.

Ο Χαναόκα, ίσως ο πιο εξέχων Ιάπωνας χειρουργός της περιόδου Έντο[2], είναι διάσημος για τον συνδυασμό της ολλανδικής και της ιαπωνικής χειρουργικής και για την εισαγωγή σύγχρονων χειρουργικών τεχνικών στην Ιαπωνία.[4] Ο Χαναόκα χειρούργησε με επιτυχία υδροκήλη, πρωκτικό συρίγγιο και πραγματοποίησε ακόμη και ορισμένα είδη πλαστικής χειρουργικής. Ήταν ο πρώτος χειρουργός στον κόσμο που χρησιμοποίησε γενική αναισθησία στη χειρουργική και τόλμησε να χειρουργήσει καρκίνους του μαστού και του στοματοφάρυγγα, να αφαιρέσει νεκρωμένα οστά και να εκτελέσει ακρωτηριασμούς άκρων στην Ιαπωνία[4].

Χουά Τούο και Μαφέισαν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χουά Τούο, Κινέζος χειρουργός, γύρω στο 200 μ.Χ.
Κύριο άρθρο: Χουά Τούο

Ο Χουά Τούο (華佗, περ. 145-220 μ.Χ.) ήταν Κινέζος χειρουργός του 2ου αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με τα Αρχεία των Τριών Βασιλείων (περ. 270 μ.Χ.) και το Βιβλίο των Μεταγενέστερων Χαν (περ. 430 μ.Χ.), ο Χούα Τούο πραγματοποίησε χειρουργική επέμβαση υπό γενική αναισθησία χρησιμοποιώντας μια φόρμουλα που είχε αναπτύξει αναμειγνύοντας κρασί με ένα μείγμα φυτικών εκχυλισμάτων που ονόμαζε Μαφέισαν (麻沸散).[5] Ο Χούα Τούο φέρεται να χρησιμοποίησε το Μαφέισαν για να εκτελέσει ακόμη και μεγάλες επεμβάσεις, όπως η εκτομή γαγγραινώδους εντέρου.[5][6][7] Πριν από την επέμβαση, χορηγούσε από το στόμα αναισθητικό φίλτρο, πιθανότατα διαλυμένο σε κρασί, προκειμένου να προκαλέσει κατάσταση απώλειας συνείδησης και μερικού νευρομυϊκού αποκλεισμού.[5]

Η ακριβής σύνθεση του Μαφέισαν, όπως και όλες οι κλινικές γνώσεις του Χουά Τούο, χάθηκαν όταν έκαψε τα χειρόγραφά του λίγο πριν από το θάνατό του.[8] Η σύνθεση της αναισθητικής σκόνης δεν αναφέρεται ούτε στα Αρχεία των Τριών Βασιλείων ούτε στο Βιβλίο των Μεταγενέστερων Χαν. Επειδή οι διδασκαλίες του Κομφουκιανισμού θεωρούσαν το σώμα ιερό και τη χειρουργική επέμβαση ως μια μορφή ακρωτηριασμού του σώματος, η χειρουργική αποθαρρυνόταν έντονα στην αρχαία Κίνα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, παρά την επιτυχία του Χουά Τούο με τη γενική αναισθησία, η πρακτική της χειρουργικής στην αρχαία Κίνα σταμάτησε με τον θάνατό του[5].

Το όνομα Μαφέισαν συνδυάζει τα μα (麻, που σημαίνει «κάνναβη, χόρτο, μουδιασμένο ή μυρμήγκιασμα»), φέι (沸, που σημαίνει «βρασμός ή φούσκωμα») και σαν (散, που σημαίνει «διαλύω ή σκορπίζω» ή «φάρμακο σε μορφή σκόνης»). Επομένως, η λέξη Μαφέισαν σημαίνει πιθανότατα κάτι σαν «βρασμένη σκόνη κάνναβης». Πολλοί σινολόγοι και μελετητές της παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής έχουν υποθέσει τη σύνθεση της σκόνης Μαφέισαν του Χουά Τούο, αλλά τα ακριβή συστατικά εξακολουθούν να παραμένουν ασαφή. Πιστεύεται ότι η φόρμουλά του περιείχε έναν συνδυασμό από:[5][8][9][10]

  • bai zhi ( Αγγελική η δαχούρειος[11]),
  • cao wu (草烏, Ακόνιτο kusnezoffii, Aconitum kusnezoffii, Kusnezoff's monkshood[12], ή wolfsbane ρίζα),
  • chuān xiōng (Ligusticum wallichii, ή Szechuan lovage),
  • dong quai (Angelica sinensis, ή θηλυκό τζίνσενγκ),
  • wu tou (烏頭, Aconitum carmichaelii, ρίζωμα του Aconitum, ή κινεζική μοναχοπούλα),
  • yang jin hua (洋金花, Flos Daturae metelis (αποξηραμένα άνθη του Datura metel), ή Datura stramonium, jimson weed, devil's trumpet, thorn apple, locoweed, moonflower),
  • ya pu lu (Mandragora officinarum)
  • Ροδοδένδρo λουλούδι, και
  • ρίζα γιασεμιού.

Άλλοι έχουν προτείνει ότι το φίλτρο μπορεί επίσης να περιείχε χασίς,[6] bhang,[7] shang-luh,[13] ή όπιο[14]]. Ο Βίκτορ Χ. Μέιρ έγραψε ότι το Μαφέι «φαίνεται να είναι μεταγραφή κάποιας ινδοευρωπαϊκής λέξης που σχετίζεται με τη “μορφίνη”. [15] Ορισμένοι συγγραφείς πιστεύουν ότι ο Χουά Τούο μπορεί να ανακάλυψε τη χειρουργική αναλγησία μέσω του βελονισμού και ότι το Μαφέισαν είτε δεν είχε καμία σχέση είτε ήταν απλώς ένα συμπλήρωμα της στρατηγικής του για την αναισθησία[16]. πολλοί γιατροί έχουν προσπαθήσει να αναδημιουργήσουν το ίδιο σκεύασμα με βάση ιστορικά αρχεία, αλλά κανένας δεν έχει επιτύχει την ίδια κλινική αποτελεσματικότητα με αυτή του Χουά Τούο. Σε κάθε περίπτωση, η φόρμουλα του Χουά Τούο δεν φαίνεται να ήταν αποτελεσματική για μεγάλες επεμβάσεις[15][17].

Διατύπωση του Τσουσενσάν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Datura stramonium, επίσης γνωστό ως κορεατική πρωινή δόξα, αγκαθωτό μήλο ή Στραμώνιο.)

Ο Χαναόκα έμεινε έκπληκτος όταν έμαθε για το φίλτρο Μαφέισαν του Χουά Τούο. Κατά την περίοδο του 1785, ο Χαναόκα ξεκίνησε μια προσπάθεια να δημιουργήσει εκ νέου μια ουσία που θα είχε φαρμακολογικές ιδιότητες παρόμοιες με το Μαφέισαν του Χουά Τούο.[18] Η σύζυγός του, η οποία συμμετείχε στα πειράματά του ως εθελόντρια, έχασε την όρασή της λόγω των ανεπιθύμητων παρενεργειών. Μετά από χρόνια έρευνας και πειραματισμού, ανέπτυξε τελικά μια φόρμουλα την οποία ονόμασε τσουσενσάν (επίσης γνωστή ως μαφούτσου-σαν). Όπως και αυτή του Χουά Τούο, το σκεύασμα αυτό αποτελούνταν από εκχυλίσματα πολλών διαφορετικών φυτών, μεταξύ των οποίων:[19][20][21]

  • 8 μέρη yang jin hua (Στραμώνιο, Korean morning glory, thorn apple, jimson weed, devil's trumpet, stinkweed, ή locoweed),
  • 2 μέρη bai zhi (Αγγελική η δαχούρειος),
  • 2 μέρη cao wu (Ακόνιτο, monkshood ή wolfsbane),
  • 2 μέρη chuān ban xia (Pinellia ternata),
  • 2 μέρη chuān xiōng (Ligusticum wallichii, Cnidium rhizome, Cnidium officinale ή Szechuan lovage),
  • 2 μέρη dong quai (Angelica sinensis ή θηλυκό τζίνσενγκ),
  • 1 μέρος tian nan xing (Arisaema rhizomatum ή cobra lily).

Ορισμένες πηγές υποστηρίζουν ότι η Αγγελική αρχαγγελική (Angelica archangelica) (συχνά αναφέρεται ως Αγγελική του κήπου, Άγιο Πνεύμα ή άγριο σέλινο) ήταν επίσης ένα συστατικό.

Λέγεται ότι το μείγμα γινόταν πολτός, το έβραζαν σε νερό και το έδιναν ως ρόφημα. Μετά από 2 έως 4 ώρες ο ασθενής γινόταν αναίσθητος στον πόνο και στη συνέχεια έχανε τις αισθήσεις του. Ανάλογα με τη δοσολογία, μπορεί να παρέμενε αναίσθητος για 6-24 ώρες. Τα δραστικά συστατικά του τσουσενσάν ήταν η σκοπολαμίνη, η υοσκυαμίνη, η ατροπίνη, η ακονιτίνη και η αγγελικοτοξίνη. Όταν καταναλώνονταν σε επαρκή ποσότητα, το τσουσενσάν προκαλούσε κατάσταση γενικής αναισθησίας και παράλυση των σκελετικών μυών[21].

Ο Σουτέι Νακαγκάουα (1773-1850), στενός φίλος του Χαναόκα, έγραψε ένα μικρό φυλλάδιο με τίτλο «Μαγιάκου-κο» ("ναρκωτική σκόνη") το 1796. Αν και το πρωτότυπο χειρόγραφο χάθηκε σε πυρκαγιά το 1867, το φυλλάδιο αυτό περιέγραφε την τρέχουσα κατάσταση της έρευνας του Χαναόκα για τη γενική αναισθησία[22].

Χρήση του τσουσενσάν ως γενικού αναισθητικού

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόλις τελειοποιήθηκε, ο Χαναόκα άρχισε να χορηγεί το νέο του ηρεμιστικό ποτό για να προκαλέσει στους ασθενείς του μια κατάσταση συνείδησης ισοδύναμη ή παρόμοια με αυτή της σύγχρονης γενικής αναισθησίας. Η Καν Άιγια (藍屋勘) ήταν μια 60χρονη γυναίκα της οποίας η οικογένεια μαστιζόταν από καρκίνο του μαστού - η Καν ήταν η τελευταία από τους συγγενείς της εν ζωή. Στις 13 Οκτωβρίου 1804, ο Χαναόκα πραγματοποίησε μερική μαστεκτομή για καρκίνο του μαστού στην Καν Άιγια, χρησιμοποιώντας το τσουσενσάν ως γενικό αναισθητικό. Αυτό θεωρείται σήμερα από ορισμένους ως η πρώτη αξιόπιστη τεκμηρίωση μιας επέμβασης που έγινε με γενική αναισθησία.[18][20][23][24] Σχεδόν σαράντα χρόνια θα περάσουν μέχρι να χρησιμοποιήσει γενική αναισθησία ο Κρόφορντ Λονγκ στο Τζέφερσον της Τζόρτζια[25].

Η επιτυχία του Χαναόκα στην εκτέλεση αυτής της ανώδυνης επέμβασης έγινε σύντομα ευρέως γνωστή και άρχισαν να καταφθάνουν ασθενείς από όλα τα μέρη της Ιαπωνίας. Ο Χαναόκα συνέχισε να εκτελεί πολλές επεμβάσεις με τη χρήση του τσουσενσάν, συμπεριλαμβανομένης της εκτομής κακοήθων όγκων, της αφαίρεσης λίθων από την ουροδόχο κύστη και ακρωτηριασμών άκρων. Πριν από το θάνατό του το 1835, ο Χαναόκα πραγματοποίησε περισσότερες από 150 επεμβάσεις για καρκίνο του μαστού.[18][24][26][27] Επίσης, επινόησε και τροποποίησε χειρουργικά εργαλεία, και εκπαίδευσε και εκπαίδευσε πολλούς μαθητές, χρησιμοποιώντας τη δική του φιλοσοφία για την ιατρική διαχείριση. Ο Χαναόκα προσέλκυσε πολλούς μαθητές και οι χειρουργικές τεχνικές του έγιναν γνωστές ως μέθοδος Χαναόκα[18].

Δημοσιεύσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εικόνα από το «»Χειρουργικό εγχειρίδιο« (»«Kishitsu geryō zukan»") του Χαναόκα Σέισου (Hanaoka Seishu)

Ο Χαναόκα έγραψε τα ακόλουθα έργα. Κανένα από αυτά τα έργα δεν τυπώθηκε. Αντίθετα (όπως συνηθιζόταν στην Ιαπωνία εκείνη την εποχή) ήταν χειρόγραφα αντιγράφηκαν αργότερα από τους μαθητές του για προσωπική τους χρήση.[4]

  • 1805: Nyuigan chiken-roku, ένα βιβλίο ενός τόμου που παρέχει λεπτομερή περιγραφή της πρώτης επέμβασης του Χαναόκα για καρκίνωμα του μαστού.
  • 1805: Nyugan saijo shujutsu-zu, βιβλίο ενός τόμου που παρέχει λεπτομερή περιγραφή της πρώτης επέμβασης του Χαναόκα για το καρκίνωμα του μαστού.
  • 1809: Nyuigan zufu, ένα εικονογραφημένο emakimono σε έναν κύλινδρο που απεικονίζει επίσης τον καρκίνο του μαστού.
  • 1820: Geka tekiyio, κείμενο σε έναν τόμο.
  • 1838: Hanaoka-ke chiken zumaki, ένας εικονογραφημένος πάπυρος emakimono που απεικονίζει 86 διαφορετικές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της χειρουργικής αφαίρεσης ινομυωμάτων και ελεφαντίασης των γεννητικών οργάνων).
  • Άγνωστη ημερομηνία: Hanaoka-shi chijitsu zushiki, ένα μονότομο εικονογραφημένο βιβλίο που απεικονίζει τις επεμβάσεις του για τη θεραπεία παθήσεων όπως φίμωση, αρθρίτιδα, νέκρωση, ατρησία χοανού και αιμορροΐδες.
  • Άγνωστη ημερομηνία: Seishuiidan, μια σειρά δοκιμίων σχετικά με τις ιατρικές και χειρουργικές εμπειρίες του Hanaoka.
  • Άγνωστη ημερομηνία: Yoka hosen, ένα βιβλίο σε έναν τόμο.
  • Άγνωστη ημερομηνία: Yoka shinsho, ένα βιβλίο σε έναν τόμο για τη χειρουργική.
  • Άγνωστη ημερομηνία: Yoka sagen, δίτομο βιβλίο για τη χειρουργική.

Οι χειρουργικές διδασκαλίες του Χαναόκα διατηρήθηκαν επίσης σε μια σειρά οκτώ χειρόγραφων βιβλίων από ανώνυμους μαθητές, αλλά μας είναι γνωστά με τους ακόλουθους τίτλους: Shoka shinsho, Shoka sagen, Kinso yojutsu, Kinso kuju, Geka chakuyo, Choso benmei, Nyuiganben, και Koho benran. Δεν είναι γνωστές ημερομηνίες για κανένα από αυτά τα γραπτά. Δεδομένου ότι ο ίδιος ο Χαναόκα δημιούργησε μόνο χειρόγραφα αντίγραφα και κανένα δεν δημοσιεύθηκε ποτέ, είναι αμφίβολο αν υπάρχουν σήμερα πολλά αντίγραφα των χειρουργικών του συγγραμμάτων.

Κληρονομιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και ορισμένοι από τους ασθενείς του λέγεται ότι επωφελήθηκαν από το έργο του Χαναόκα, αυτό προφανώς δεν επηρέασε την ανάπτυξη της γενικής αναισθησίας στον υπόλοιπο κόσμο. Η πολιτική εθνικής απομόνωσης του σογκουνάτου Τοκουγκάουα απέτρεψε τη δημοσιοποίηση των επιτευγμάτων του Χαναόκα μέχρι το τέλος της απομόνωσης το 1854. Μέχρι τότε, διαφορετικές τεχνικές για τη γενική αναισθησία είχαν ήδη αναπτυχθεί ανεξάρτητα από Αμερικανούς και Ευρωπαίους επιστήμονες και γιατρούς. Ωστόσο, η Ιαπωνική Εταιρεία Αναισθησιολόγων έχει ενσωματώσει στο λογότυπό της μια αναπαράσταση του κορεατικού λουλουδιού της πρωινής δόξας προς τιμήν του πρωτοποριακού έργου του Χαναόκα.

Το σπίτι του Χαναόκα έχει διατηρηθεί στη γενέτειρά του (Κινοκάβα, Γουακαγιάμα). Διαθέτει διάφορα διαδραστικά εκθέματα τόσο στα ιαπωνικά όσο και στα αγγλικά. Βρίσκεται δίπλα σε μια σχολή νοσηλευτών και πολλοί τοπικά εκπαιδευμένοι γιατροί και νοσηλευτές αποδίδουν φόρο τιμής στον Χαναόκα και τα έργα του.

Λαϊκός πολιτισμός

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιάπωνας συγγραφέας Σαβάκο Αριγιόσι έγραψε ένα μυθιστόρημα με τίτλο Η γυναίκα του γιατρού (ιαπωνικά 華岡青洲の妻 ), βασισμένο στην πραγματική ζωή του Χαναόκα Σέισου αναμεμειγμένο με μια φανταστική σύγκρουση μεταξύ της μητέρας του και της συζύγου του. Το μυθιστόρημα κινηματογραφήθηκε στη συνέχεια ως ταινία του 1967 σε σκηνοθεσία του Γιασούζο Μασουμούρα, Hanaoka Seishū no tsuma (γνωστός και ως "Η σύζυγος του Χαναόκα Σέισου ").

Δείτε επίσης

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Jones, Daniel B.· M.D, Steven Schwaitzberg (7 Μαρτίου 2019). Operative Endoscopic and Minimally Invasive Surgery. CRC Press. ISBN 978-0-429-76075-4. 
  • Tubbs, R. Shane· Shoja, Mohammadali M. (12 Φεβρουαρίου 2019). History of Anatomy: An International Perspective. John Wiley & Sons. ISBN 978-1-118-52425-1. 

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 (Γαλλικά) Base biographique. Bibliothèque interuniversitaire de Santé. 48918.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Edo Period (1603 - 1868)». www.japan-guide.com (στα Αγγλικά). 18 Νοεμβρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2024. 
  3. ↑ Toby RP (1977). «Reopening the Question of Sakoku: Diplomacy in the Legitimation of the Tokugawa Bakufu». Journal of Japanese Studies 3 (2): 323–63. doi:10.2307/132115. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Mestler GE (1956). «A galaxy of old Japanese medical books with miscellaneous notes on early medicine in Japan. Part III.: urology, syphilology and dermatology; surgery and pathology». Bull Med Libr Assoc 44 (2): 125–59. PMID 13304528. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Chu NS (2004). «Legendary Hwa Tuo's surgery under general anesthesia in the second century China» (στα zh). Acta Neurol Taiwan 13 (4): 211–6. ISSN 1028-768X. PMID 15666698. http://www.neuro.org.tw/magz/doc/13-4p211.pdf. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Giles HA (1898). A Chinese Biographical Dictionary. London: Bernard Quaritch. σελίδες 323–4, 762–3. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2010. If a disease seemed beyond the reach of needles and cautery, he operated, giving his patients a dose of hashish which rendered them unconscious. 
  7. ↑ 7,0 7,1 Giles L (transl.) (1948). Cranmer-Byng JL, επιμ. A Gallery of Chinese immortals: selected biographies, translated from Chinese sources by Lionel Giles (Wisdom of the East series) (1 έκδοση). London: John Murray. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2010. The well-attested fact that Hua T'o made use of an anaesthetic for surgical operations over 1,600 years before Sir James Simpson certainly places him to our eyes on a pinnacle of fame.... 
  8. ↑ 8,0 8,1 Chen J (2008). «A Brief Biography of Hua Tuo». Acupuncture Today 9 (8). ISSN 1526-7784. http://www.dynamicchiropractic.com/mpacms/at/article.php?id=31781. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  9. ↑ Wang Z· Ping C (1999). «Well-known medical scientists: Hua Tuo». Στο: Ping C, επιμ. History and Development of Traditional Chinese Medicine. 1. Beijing: Science Press. σελίδες 88–93. ISBN 978-7-03-006567-4. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. 
  10. ↑ Fu LK (2002). «Hua Tuo, the Chinese god of surgery». J Med Biogr 10 (3): 160–6. doi:10.1177/096777200201000310. PMID 12114950. http://grande.nal.usda.gov/ibids/index.php?mode2=detail&origin=ibids_references&therow=708782. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  11. ↑ «Συστατικό». COSMILE Europe. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2024. 
  12. ↑ «Φωτογραφίες του Aconitum kusnezoffii · iNaturalist NZ». iNaturalist NZ. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2024. 
  13. ↑ Gordon BL (1949). Medicine throughout Antiquity (1 έκδοση). Philadelphia: F.A. Davis Company. σελίδες 358, 379, 385, 387. ISBN 9780598609977. OCLC 1574261. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2010. Pien Chiao (ca. 300 BC) used general anesthesia for surgical procedures. It is recorded that he gave two men, named "Lu" and "Chao", a toxic drink which rendered them unconscious for three days, during which time he performed a gastrotomy upon them 
  14. ↑ Huang Ti Nei Ching Su Wen: The Yellow Emperor's Classic of Internal Medicine. Μτφρ. Ilza Veith. Berkeley, Los Angeles: University of California Press. 1972. ISBN 978-0-520-02158-7. 
  15. ↑ 15,0 15,1 Ch'en S (2000). «The Biography of Hua-t'o from the History of the Three Kingdoms». Στο: Mair VH, επιμ. The shorter Columbia anthology of traditional Chinese literature. Part III: Prose. New York: Columbia University Press. σελίδες 441–9. ISBN 978-0-231-11998-6. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. 
  16. ↑ Lu GD· Needham J (2002). «Acupuncture and major surgery». Celestial lancets: a history and rationale of acupuncture and moxa. London: RoutledgeCurzon. σελίδες 218–30. ISBN 978-0-7007-1458-2. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. 
  17. ↑ Wai FK (2004). «On Hua Tuo's Position in the History of Chinese Medicine». The American Journal of Chinese Medicine 32 (2): 313–20. doi:10.1142/S0192415X04001965. PMID 15315268. http://www.worldscinet.com/ajcm/32/3202/S0192415X04001965.html. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 Izuo M (2004). «Medical history: Seishū Hanaoka and his success in breast cancer surgery under general anesthesia two hundred years ago». Breast Cancer 11 (4): 319–24. doi:10.1007/BF02968037. PMID 15604985. 
  19. ↑ Ogata T (1973). «Seishu Hanaoka and his anaesthesiology and surgery». Anaesthesia 28 (6): 645–52. doi:10.1111/j.1365-2044.1973.tb00549.x. PMID 4586362. https://archive.org/details/sim_anaesthesia_1973-11_28_6/page/n80. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Hyodo M (1992). «Doctor S. Hanaoka, the world's-first success in providing general anesthesia». Στο: Hyodo M, Oyama T, Swerdlow M, επιμ. The Pain Clinic IV: proceedings of the fourth international symposium. Utrecht, Netherlands: VSP. σελίδες 3–12. ISBN 978-90-6764-147-0. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. 
  21. ↑ 21,0 21,1 van D. JH (2010). «Chosen-asagao and the recipe for Hanaoka's anesthetic 'tsusensan'». Brighton, UK: BLTC Research. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. 
  22. ↑ Matsuki A (1999). «A bibliographical study on Shutei Nakagawa's "Mayaku-ko" (a collection of anesthetics and analgesics)--a comparism of four manuscripts» (στα ja). Nihon Ishigaku Zasshi (Journal of the Japanese Society for Medical History) 45 (4): 585–99. ISSN 0549-3323. PMID 11624281. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-13. https://web.archive.org/web/20120313120037/http://sciencelinks.jp/j-east/article/200004/000020000400A0121859.php. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  23. ↑ Perrin, N (1979). Giving up the gun: Japan's reversion to the sword, 1543-1879Απαιτείται δωρεάν εγγραφή. Boston: David R. Godine. σελ. 86. ISBN 978-0-87923-773-8. Ανακτήθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 2010. Giving up the gun Noel Perrin. 
  24. ↑ 24,0 24,1 Matsuki A (2000). «New studies on the history of anesthesiology--a new study on Seishū Hanaoka's "Nyugan Ckiken Roku" (a surgical experience with breast cancer)». Masui: The Japanese Journal of Anesthesiology 49 (9): 1038–43. ISSN 0021-4892. PMID 11025965. http://www.biomedsearch.com/nih/New-studies-history-anesthesiology-new/11025965.html. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  25. ↑ Long CW (1849). «An account of the first use of Sulphuric Ether by Inhalation as an Anaesthetic in Surgical Operations». Southern Medical and Surgical Journal 5: 705–13. http://journals.lww.com/surveyanesthesiology/Citation/1991/12000/An_Account_of_the_First_Use_of_Sulphuric_Ether_by.49.aspx. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13. 
  26. ↑ Tominaga T (1994). «Presidential address: Newly established Japanese breast cancer society and the future». Breast Cancer 1 (2): 69–78. doi:10.1007/BF02967035. PMID 11091513. 
  27. ↑ Matsuki A (2002). «A Study on Seishu Hanaoka's Nyugan Seimei Roku (Scroll of Diseases): A Name List of Breast Cancer Patients» (στα ja). Nihon Ishigaku Zasshi (Journal of the Japanese Society for Medical History) 48 (1): 53–65. ISSN 0549-3323. PMID 12152628. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-13. https://web.archive.org/web/20120313120047/http://sciencelinks.jp/j-east/article/200215/000020021502A0339356.php. Ανακτήθηκε στις 2010-09-13.