Ο χαρτισμός ήταν ένα κίνημα για πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα, κυρίως μεταξύ 1838 και 1850.
Πήρε το όνομά του από τον Χάρτη του Λαού του 1838, που όριζε τους έξι κύριους στόχους του κινήματος, όπως:
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι χριστιανικές εκκλησίες στη Βρετανία έκριναν "ότι ήταν λάθος για τον Χριστιανό να αναμιχθεί σε πολιτικά θέματα '. Όλοι οι ιερείς ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί για να αποκηρύξουν κάθε πολιτική συγγένεια αλλά αυτός που ασχολούνταν λιγότερο με τις υποθέσεις αυτού του κόσμου θεωρούταν ο πιο άγιος και πρότυπο προς μίμηση. Αυτό ερχόταν σε αντίθεση με πολλούς χριστιανούς Χαρτιστές καθώς κατ' αυτούς "Ο Χριστιανισμός ήταν πάνω απ 'όλα κάτι πρακτικό, και ότι πρέπει να το δείχνει σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. Επιπλέον, δεν ήταν δυνατόν ο Χριστιανισμός να αποκοπεί από την πολιτική ζωή."[2]
Στις 10 Απριλίου 1848, μία νέα Χαρτιστική Συνέλευση οργάνωσε μια μαζική συνάντηση σε κοινό στο Κέννινγκτον (Kennington) του Λονδίνου και τελικά θα παρουσίαζε μια ακόμη αναφορά στο Κοινοβούλιο. Η εκτίμηση του αριθμού των συμμετεχόντων ποικίλει ανάλογα με την πηγή (κατά τον Ο'Κονορ περίπου 300.000, κατά την κυβέρνηση, 15.000. Η εφημερίδα Observer πρότεινε 50.000). Ο πιο πιθανός αριθμός είναι 150.000. Η κυβέρνηση γνώριζε καλά ότι οι Χαρτιστές δεν είχαν πρόθεση για εξέγερση. Ωστόσο, υπήρχαν οι φόβοι ότι η επανάσταση θα ξεκινήσει αυθόρμητα και έτσι οι αρχές πήραν εντολή για μεγάλης κλίμακας επίδειξη δύναμης τόσο για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής, αλλά και ει δυνατόν την εξάλειψη του Χαρτισμού, σε ένα έτος όπου είχαν επαναστατήσει οι λαοί σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη. 100.000 εδικοί αστυφύλακες προσλήφθηκαν για την ενίσχυση της αστυνομικής δύναμης. Σε κάθε περίπτωση, η συνεδρίαση ήταν ειρηνική. Ωστόσο, ο στρατός είχε απειλήσει να παρέμβει αν οι Χαρτιστές έκαναν οποιαδήποτε προσπάθεια να διασχίσουν τον Τάμεση.[3]
Σε ένα ξεχωριστό περιστατικό, στασιαστές στο Μάντσεστερ προσπάθησαν να εισβάλουν στο μισητό πτωχοκομείο. Μια μάχη που έγινε είχε ως αποτέλεσμα οι Χαρτιστές να παλεύουν με την αστυνομία και τελικά ο εξεγερμένος λαός διαλύθηκε, αλλά οι στασιαστές συνέχισαν τον αγώνα στους δρόμους του Μάντσεστερ για τρεις ημέρες. Στο Μπίνγκλεϊ (Bingley) του [Γιόρκσαιρ], μια ομάδα Χαρτιστών υπέρ της «σωματικής βίας» υπό την ηγεσία του Ισαάκ Ικέρινγκιλ συμμετείχαν σε μια τεράστια σύγκρουση στο τοπικό δικαστήριο και αργότερα διώχθηκαν για την απελευθέρωση δύο από των συναγωνιστών τους από την αστυνομία.[4]
Το αρχικό σχέδιο των Χαρτιστών, αν η αναφορά απορριπτόταν, ήταν να δημιουργηθεί μια ξεχωριστή εθνική συνέλευση και να πιέσει τη βασίλισσα να διαλύσει το Κοινοβούλιο μέχρι ο χάρτης να εισαχθεί ως νόμος. Ωστόσο, οι Χαρτιστές είχαν πληγεί από την αναποφασιστικότητα τους και τις εσωτερικές διαφωνίες.
Η αναφορά που ο Ο' Κονορ παρουσίασε στο Κοινοβούλιο ήταν τελικά 1.957.496 υπογραφές - πολύ μακριά από το 5.706.000 που είχε δηλώσει και πολλές από αυτές κατηγορήθηκαν ως παραποιήσεις. Όμως πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πολλοί άνθρωποι ήταν αγράμματοι, και δεν ήξεραν πώς να γράψουν τη δική τους υπογραφή. Ωστόσο, και παρότι επέζησαν από αυτό το γεγονός, το μεγάλο πλήγμα ήρθε τον Ιούνιο. Κηρύχθηκε απαγόρευση των δημόσιων συναντήσεων και ψηφίστηκε νέα νομοθεσία ενάντια στις ανατρεπτικές ενέργειες και την προδοσία (βιαστικά από το Κοινοβούλιο αμέσως μετά τα χαρτιστικά γεγονότα της 10ης Απριλίου) και αυτό οδήγησε σε σημαντικό αριθμό Χαρτιστών (συμπεριλαμβανομένου του μαύρου Λονδρέζου Γουίλιαμ Κάφερ) να προετοιμάσουν μια εξέγερση, τον Αύγουστο.[5]
Ο Ο' Κονορ έχει κατηγορηθεί ότι κατάστρεψε την αξιοπιστία του Χαρτισμού. Από το 1980, ωστόσο, οι ιστορικοί (κυρίως η Dorothy Thompson) έχουν τονίσει τόσο την ασυζήτητη συμβολή του Ο' Κονορ προκειμένου να γιγαντωθεί ο Χαρτισμός, όσο και ότι τα αίτια της παρακμής της είναι πολύ πολύπλοκα για να κατηγορηθεί μόνο ένας άνθρωπος.[6]
Ο Χαρτισμός ήταν πιθανώς το πρώτο μαζικό εργατικό κίνημα στον κόσμο. Οι ηγέτες του συχνά περιγράφονται είτε ως «φυσικά δυνάμει» ή «ηθικά δυνάμει» ηγέτες, ανάλογα με τη στάση τους απέναντι στη βίαιη διαμαρτυρία. Οι Χαρτιστές ήταν σε μεγάλο βαθμό ανεπιτυχείς στο να πεισθούν οι του Κοινοβουλίου για τη μεταρρύθμιση του συστήματος ψηφοφορίας στα μέσα του 19ου αιώνα. Ωστόσο, αυτό το κίνημα που λειτούργησε προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, καθώς ο ενδιαφέρον της στην πολιτική από εκείνο το σημείο και αργότερα στράφηκε και προς τα κινήματα ψηφοφορίας. Το πιο σημαντικό είναι ότι τα 5 από τα 6 ζητήματα των Χαρτιστών τελικά υιοθετήθηκαν.[7]