Ο Χουά Λουογκένγκ ή Χουά Λου-Κενγκ[7] (κινέζικα: 华罗庚, Wade-Giles: Hua Lo-keng, 12 Νοεμβρίου 1910 - 12 Ιουνίου 1985) ήταν Κινέζος μαθηματικός και πολιτικός, διάσημος για τις σημαντικές συνεισφορές του στη θεωρία των αριθμών και για τον ρόλο του ως ηγέτη της μαθηματικής έρευνας και εκπαίδευσης στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνος για τον εντοπισμό και την καλλιέργεια του διάσημου μαθηματικού Τσεν Τζινγκρούν, ο οποίος απέδειξε το θεώρημα του Τσεν, το πιο γνωστό αποτέλεσμα σχετικά με την εικασία Γκόλντμπαχ. Επιπλέον, το μεταγενέστερο έργο του Χουά στη μαθηματική βελτιστοποίηση και την επιχειρησιακή έρευνα είχε τεράστιο αντίκτυπο στην οικονομία της Κίνας. Εξελέγη ξένος συνεργάτης της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ το 1982[8]. εκλέχθηκε μέλος της μόνιμης επιτροπής του πρώτου έως έκτου Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου, αντιπρόεδρος της έκτης Εθνικής Πολιτική Συμβουλευτική Διάσκεψη του Κινεζικού Λαού (Απρίλιος 1985) και αντιπρόεδρος του Δημοκρατικού Συνδέσμου Κίνας (1979). Εντάχθηκε στο Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα το 1979.
Ο Χουά δεν έλαβε επίσημη πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Αν και του απονεμήθηκαν πολλά τιμητικά διδακτορικά, δεν πήρε ποτέ επίσημο πτυχίο από κανένα πανεπιστήμιο. Στην πραγματικότητα, η επίσημη εκπαίδευσή του περιελάμβανε μόνο έξι χρόνια δημοτικού και τρία χρόνια γυμνασίου. Για το λόγο αυτό, ο Ξιόνγκ Τσινγκλάι, αφού διάβασε μια από τις πρώτες εργασίες του Χούα, έμεινε έκπληκτος από το μαθηματικό ταλέντο του Χούα και το 1931 ο Ξιόνγκ τον κάλεσε να σπουδάσει μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Τσινγκουά
Ο Χουά Λουογκένγκ γεννήθηκε στο Τζιντάν της Τζιανγκσού στις 12 Νοεμβρίου 1910. Ο πατέρας του Χουά ήταν ένας μικρός έμπορος. Στο γυμνάσιο ο Χουά γνώρισε έναν ικανό καθηγητή μαθηματικών, ο οποίος αναγνώρισε νωρίς το ταλέντο του και τον ενθάρρυνε να διαβάζει προχωρημένα κείμενα. Μετά το γυμνάσιο, ο Χουά γράφτηκε στο Κινεζικό Επαγγελματικό Κολέγιο στη Σαγκάη και εκεί διακρίθηκε κερδίζοντας έναν εθνικό διαγωνισμό άβακα. Αν και τα δίδακτρα στο κολέγιο ήταν χαμηλά, τα έξοδα διαβίωσης αποδείχθηκαν πολύ υψηλά για τις δυνατότητές του και ο Χουά αναγκάστηκε να αποχωρήσει ένα εξάμηνο πριν από την αποφοίτησή του. Αφού απέτυχε να βρει δουλειά στη Σαγκάη, ο Χούα επέστρεψε στην πατρίδα του το 1927 για να βοηθήσει στο κατάστημα του πατέρα του. Το 1929, ο Χουά προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό και έμεινε στο κρεβάτι για μισό χρόνο. Το αποκορύφωμα της ασθένειας του Χουά είχε ως αποτέλεσμα τη μερική παράλυση του αριστερού του ποδιού, η οποία εμπόδιζε αρκετά σοβαρά την κίνησή του για το υπόλοιπο της ζωής του.[7]
Μετά το γυμνάσιο, ο Χουά συνέχισε να μελετά τα μαθηματικά ανεξάρτητα με τα λίγα βιβλία που είχε, και μελέτησε ολόκληρο το πρόγραμμα μαθηματικών του λυκείου και των πρώτων προπτυχιακών σπουδών. Όταν ο Χουά επέστρεψε στο Τζιντάν, ασχολήθηκε ήδη με την ανεξάρτητη έρευνα στα μαθηματικά και η πρώτη του δημοσίευση Μερικές έρευνες για το θεώρημα του Στουρμ, εμφανίστηκε στο τεύχος Δεκεμβρίου 1929 του περιοδικού Science της Σαγκάης. Τον επόμενο χρόνο ο Χουά έδειξε σε ένα σύντομο σημείωμα στο ίδιο περιοδικό ότι ένα συγκεκριμένο έγγραφο του 1926 που ισχυριζόταν ότι είχε λύσει το πεντάγραμμο ήταν θεμελιωδώς ελαττωματικό. Η διαυγής ανάλυση του Χουά τράβηξε την προσοχή του καθηγητή Ξιονγκ Τσινγκλάι στο Πανεπιστήμιο Τσινγκουά του Πεκίνου και το 1931 ο Χουά προσκλήθηκε, παρά την έλλειψη τυπικών προσόντων και όχι χωρίς κάποιες επιφυλάξεις εκ μέρους αρκετών μελών του διδακτικού προσωπικού, να ενταχθεί στο τμήμα μαθηματικών εκεί.[7]
Στο Πανεπιστήμιο Τσινγκουά, ο Χουά ξεκίνησε ως υπάλληλος στη βιβλιοθήκη και στη συνέχεια μετακινήθηκε για να γίνει βοηθός στα μαθηματικά. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1932 ήταν εκπαιδευτής και δύο χρόνια αργότερα, αφού είχε δημοσιεύσει άλλες δώδεκα εργασίες, προήχθη στη βαθμίδα του λέκτορα.
Την περίοδο 1935-36 ο Ζακ Ανταμάρ και ο Νόρμπερτ Βίνερ επισκέφθηκαν το Τσινγκουά, και ο Χουά παρακολούθησε με προθυμία τις διαλέξεις και των δύο και δημιούργησε καλή εντύπωση. Ο Βίνερ επισκέφθηκε την Αγγλία αμέσως μετά και μίλησε για τον Χούα στον G. H. Χάρντι. Με αυτόν τον τρόπο ο Χουά έλαβε μια πρόσκληση να έρθει στο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, όπου έμεινε για δύο χρόνια.
Ενώ φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ,[9] ο Χουά ασχολήθηκε με την εφαρμογή της μεθόδου κύκλων Χάρντι-Λίτλγουντ σε προβλήματα της θεωρίας αριθμών. Παρήγαγε θεμελιώδες έργο για το πρόβλημα του Γουόρινγκ, το οποίο θα εδραίωνε τη φήμη του στη διεθνή μαθηματική κοινότητα. Το 1938, μετά το ολοκληρωτικό ξέσπασμα του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου, ο Χουά επέλεξε να επιστρέψει στην Κίνα στο Τσινγκουά, όπου διορίστηκε τακτικός καθηγητής παρά το γεγονός ότι δεν είχε κανένα πτυχίο. Εκείνη την εποχή, ενώ ολόκληρες περιοχές της Κίνας βρίσκονταν υπό ιαπωνική κατοχή, τα πανεπιστήμια Τσινγκουά, Πεκίνο και Νανκάι συγχωνεύτηκαν για να σχηματίσουν το Συνδεδεμένο Πανεπιστήμιο της Νοτιοδυτικής Κίνας στο Κουνμίνγκ, πρωτεύουσα της νότιας επαρχίας Γιουνάν. Παρά τις δυσκολίες της φτώχειας, των εχθρικών βομβαρδισμών και της σχετικής ακαδημαϊκής απομόνωσης από τον υπόλοιπο κόσμο, η Χούα συνέχισε να παράγει πρώτης τάξεως μαθηματικά. Κατά τη διάρκεια της οκταετούς παραμονής του εκεί, ο Χουά μελέτησε τη θεμελιώδη μέθοδο του Βινόγκραντοφ για την εκτίμηση τριγωνομετρικών αθροισμάτων και την επαναδιατύπωσε σε πιο οξεία μορφή, σε αυτό που είναι πλέον παγκοσμίως γνωστό ως θεώρημα μέσης τιμής του Βινόγκραντοφ. Αυτό το διάσημο αποτέλεσμα έχει κεντρική σημασία για τις βελτιωμένες εκδόσεις του θεωρήματος Χίλμπερτ - Γουάρινγκ και έχει σημαντικές εφαρμογές στη μελέτη της συνάρτησης ζήτα του Ρίμαν. Ο Χούα κατέγραψε την εργασία αυτή σε ένα φυλλάδιο με τίτλο Προσθετική θεωρία των πρώτων αριθμών, το οποίο έγινε δεκτό για δημοσίευση στη Ρωσία ήδη από το 1940, αλλά λόγω του πολέμου δεν εμφανίστηκε σε διευρυμένη μορφή μέχρι το 1947 ως μονογραφία του Ινστιτούτου Στέκλοφ. Τα τελευταία χρόνια της περιόδου Κουνμίνγκ, ο Χουά άρχισε να ενδιαφέρεται για την άλγεβρα και την ανάλυση, τομείς στους οποίους άρχισε γρήγορα να προσφέρει πρωτότυπες συνεισφορές.
Μετά τον πόλεμο, ο Χουά πέρασε τρεις μήνες στη Σοβιετική Ένωση την άνοιξη του 1946, μετά από πρόσκληση του Ιβάν Βινόγκραντοφ, και στη συνέχεια αναχώρησε για το Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Πανεπιστημίου του Πρίνστον. Στο Πρίνστον, ο Χουά ασχολήθηκε με τη θεωρία πινάκων, τις συναρτήσεις πολλών μιγαδικών μεταβλητών και τη θεωρία ομάδων. Εκείνη την εποχή διεξαγόταν εμφύλιος πόλεμος στην Κίνα και δεν ήταν εύκολο να ταξιδέψει κανείς, και για "ευκολία στα ταξίδια", οι κινεζικές αρχές είχαν αποδώσει στον Χουά τον βαθμό του στρατηγού στο διαβατήριό του.
Την άνοιξη του 1948, ο Χουά δέχτηκε διορισμό ως τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόις Ουρμπάνα-Τσαμπέιν. Ωστόσο, η παραμονή του στο Ιλινόις ήταν πολύ σύντομη. Τον Οκτώβριο του 1949, ιδρύθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και ο Χουά, θέλοντας να είναι μέρος μιας νέας εποχής, αποφάσισε να επιστρέψει στην Κίνα με τη γυναίκα και τα παιδιά του, παρά το γεγονός ότι είχαν βολευτεί άνετα στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Με την επιστροφή του στην Κίνα, ο Χουά αφοσιώθηκε στη μεταρρύθμιση της διδασκαλίας και στην οργάνωση της μαθηματικής δραστηριότητας σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στα σχολεία και στους εργαζόμενους της νεοεμφανιζόμενης βιομηχανίας. Τον Ιούλιο του 1952 ιδρύθηκε το Ινστιτούτο Μαθηματικών της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών (CAS), με πρώτο διευθυντή τον Χουά. Το επόμενο έτος, ήταν μέλος μιας 26μελούς αντιπροσωπείας του CAS που ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση για να δημιουργήσει δεσμούς με τη ρωσική επιστήμη. Αργότερα, ήταν ο πρώτος πρόεδρος του τμήματος μαθηματικών και αντιπρόεδρος του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας (USTC), ενός νέου τύπου κινεζικού πανεπιστημίου που δημιουργήθηκε από το CAS το 1958, το οποίο αποσκοπούσε στην ενθάρρυνση εξειδικευμένων ερευνητών που ήταν απαραίτητοι για την οικονομική ανάπτυξη, την άμυνα και την εκπαίδευση στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας.
Παρά τα πολλά διδακτικά και διοικητικά του καθήκοντα, ο Χουά παρέμεινε ενεργός στην έρευνα και συνέχισε να γράφει, όχι μόνο για θέματα που τον ενδιέφεραν ήδη, αλλά και σε τομείς που ήταν καινούργιοι γι' αυτόν ή που είχε μόνο αγγίξει στο παρελθόν. Το 1956 κυκλοφόρησε το ογκώδες σύγγραμμά του, Εισαγωγή στη Θεωρία Αριθμών, το οποίο αργότερα εκδόθηκε στα αγγλικά από τον εκδοτικό οίκο Springer. Το βιβλίο του Αρμονική ανάλυση συναρτήσεων πολλών μιγαδικών μεταβλητών στους κλασικούς τομείς κυκλοφόρησε το 1958 και μεταφράστηκε στα ρωσικά το ίδιο έτος, ενώ ακολούθησε η αγγλική μετάφραση από την Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία το 1963.
Εκτός των καθαρών μαθηματικών, ο Χουά πρότεινε για πρώτη φορά το 1952 την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού υπολογιστή της Κίνας, και στις αρχές του 1953 διαμορφώθηκε μια αρχική ερευνητική ομάδα για το έργο αυτό υπό την ηγεσία του Χουά από το Μαθηματικό Ινστιτούτο της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών.[10]
Η έναρξη του Μεγάλου Άλματος προς τα Εμπρός το 1958 συνοδεύτηκε από μια σφοδρή επίθεση στα καθαρά μαθηματικά και στους διανοούμενους, γεγονός που ώθησε τον Χουά να στραφεί στα εφαρμοσμένα μαθηματικά. Μαζί με τον Γουάνγκ Γιουάν, ο Χούα ανέπτυξε ένα ευρύ ενδιαφέρον για τον γραμμικό προγραμματισμό, την επιχειρησιακή έρευνα και την πολυδιάστατη αριθμητική ολοκλήρωση. Στον τελευταία αυτό τομέα, η μελέτη της μεθόδου Μόντε Κάρλο και του ρόλου της ομοιόμορφης κατανομής τους οδήγησε στην επινόηση μιας εναλλακτικής προσδιοριστικής μεθόδου βασισμένης σε ιδέες από την αλγεβρική θεωρία αριθμών. Η θεωρία τους εκτέθηκε στο βιβλίο Εφαρμογές της Θεωρίας Αριθμών στην Αριθμητική Ανάλυση, το οποίο εκδόθηκε πολύ αργότερα, το 1978, και από την Springer σε αγγλική μετάφραση το 1981.[11] Αυτό το νέο ενδιαφέρον για τα εφαρμοσμένα μαθηματικά οδήγησε τον ίδιο και μια ομάδα βοηθών του να ταξιδέψει σε όλη την Κίνα τη δεκαετία του 1960, δείχνοντας σε εργαζόμενους όλων των ειδών πώς να εφαρμόζουν τις δεξιότητες συλλογισμού τους για την επίλυση εργαστηριακών και καθημερινών προβλημάτων. Είτε επρόκειτο για ειδικές συνεδρίες επίλυσης προβλημάτων σε εργοστάσια είτε για υπαίθρια διδασκαλία, κατάφερνε να μεταφέρει το πνεύμα των μαθηματικών στο ακροατήριό του, σε σημείο που έγινε εθνικός ήρωας και απέσπασε ακόμη και μια αυθόρμητη συστατική επιστολή από τον Μάο Τσετούνγκ, πολύτιμη προστασία σε αυτούς τους αβέβαιους καιρούς. Ο Χουά είχε μια επιβλητική παρουσία, μια σπουδαία προσωπικότητα και έναν θαυμάσιο τρόπο να θέτει τα πράγματα απλά, και ο αντίκτυπος των ταξιδιών του διέδωσε τη φήμη του και τη δημοτικότητα των μαθηματικών σε ολόκληρη τη χώρα.[12]
Μετά την Πολιτιστική Επανάσταση, ο Χουά επανήλθε σε επαφή με δυτικούς μαθηματικούς. Το 1980 ο Χουά έγινε πολιτιστικός πρεσβευτής της Κίνας, επιφορτισμένος με την αποκατάσταση των δεσμών με δυτικούς ακαδημαϊκούς, και κατά τη διάρκεια των επόμενων πέντε ετών ταξίδεψε εκτενώς στην Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία. Το 1979 ήταν επισκέπτης ερευνητής του τότε Συμβουλίου Επιστημονικών Ερευνών του Ηνωμένου Βασιλείου στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ και το 1983-84 ήταν διακεκριμένος υπότροφος του Sherman Fairchild στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στο τέλος διάλεξης που έδωσε στο Τόκιο στις 12 Ιουνίου 1985.
Το πάρκο Χουά Λουογκένγκ στο Τζιντάν της Τζιανγκσού πήρε το όνομά του.