Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου

Χάρτης των Χωρών του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου (Ουγγαρία και Κροατία-Σλαβονία)
Οι χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου αποτελούνταν από το Βασίλειο της Ουγγαρίας (16) και το Βασίλειο της Κροατίας-Σλαβονίας (17).

Το επίσημο όνομα "Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου" (ουγγρικά: "a Szent Korona Országai"‎‎), ανεπίσημα Υπερλειθανία (δηλαδή τα εδάφη "πέρα" από τον ποταμό Λείθα), όριζε τις Ουγγρικές επικράτειες της Αυστροουγγαρίας σε ολόκληρη τη διάρκεια ύπαρξης της Αυστροουγγαρίας (30 Μαρτίου 1867 - 16 Νοεμβρίου 1918).[1][2][3] Μερικές φορές η ένωση είναι γνωστή ως "Archiregnum Hungaricum" ("Αρχιβασίλειο της Ουγγαρίας"). Αυτή η ονομασία προέρχεται από μεσαιωνική λατινική ορολογία. Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Κροατοουγγρικού συμβιβασμού του 1868, ο επίσημος ορισμός της επικράτειας ήταν "Κρατική Ένωση του Βασιλείου της Ουγγαρίας και του Τριττού βασιλείου της Κροατίας, Σλαβονίας και Δαλματίας". Οι χώρες του στέμματος του Αγίου Στεφάνου διαιρέθηκαν μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την διάλυση της Αυστροουγγαρίας. Σήμερα τμήματα των εδαφών της μοναρχίας ανήκουν στις εξής χώρες: Ουγγαρία, Αυστρία, Σερβία, Ρουμανία, Σλοβακία, Κροατία, Πολωνία, Ουκρανία, Σλοβενία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη.

Ο όρος είναι διακριτός από τις χώρες του Ουγγρικού Στέμματος, οι οποίες αποτελούσαν μέρος των Χωρών του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου.

Ορολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • ουγγρικά: Szent István Koronájának Országai‎‎ – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου, Szent Korona Országai – Χώρες του Αγίου Στέμματος, Magyar Korona Országai – Χώρες του Ουγγρικού Στέμματος, Magyar Szent Korona Országai – Χώρες του Αγίου Ουγγρικού Στέμματος.
  • κροατικά: Zemlje Krune svetog Stjepana‎‎ – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • γερμανικά: Länder der heiligen ungarischen Stephanskrone‎‎ – Χώρες του Αγίου Ουγγρικού Στέμματος του (Αγίου) Στεφάνου
  • τσεχικά: Země Koruny svatoštěpánské‎‎ – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • σλοβακικά: Krajiny Svätoštefanskej koruny‎‎ – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου, Krajiny uhorskej koruny –Χώρες του Ουγγρικού Στέμματος
  • σερβικά: Земље круне Светoг Стефана‎‎, μεταγρ. Zemlje krune Svetog Stefana (Ζέμλιε κρούνε Σβέτογκ Στεφάνα) – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • ρουμανικά: Teritoriile Coroanei Sfântului Ștefan‎‎ – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • ουκρανικά: Землі корони Святого Стефана‎‎, μεταγρ. Zemli korony Sviatoho Stefana (Ζέμλι κορονί Σβιάτοχο Στεφάνα) – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • ρουθηνικά: Землї короны Сятого Іштвана (Ζέμλγι κορόνι Σιάτοχο Ιστβάνα) – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου
  • ρωσικά: Земли короны Святого Иштвана‎‎ (Ζέμλι κορόνι Σβιάτογκο Ιστβάνα) – Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου

Υπερλειθανία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Υπερλειθανία (ουγγρικά: Lajtántúl‎‎, γερμανικά: Transleithanien‎‎, κροατικά: Translajtanija‎‎, πολωνικά: Zalitawia‎‎, τσεχικά: Zalitavsko, σλοβακικά: Zalitavsko‎‎) ήταν ανεπίσημος όρος για τις Χώρες του Στέμματος του Αγίου Στεφάνου.

Το όνομα Υπερλειθανία αναφέρεται στα εδάφη της Αυτοκρατορίας ανατολικά του ποταμού Λάιτα, από αυστριακή προοπτική. Η Σισλεϊθανία αναφέρεται στις αψβουργικές χώρες της Διπλής (ή Διττής) Μοναρχίας που ανήκαν στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συν τις περιοχές της Γαλικίας και της Δαλματίας, οι οποίες βρίσκονται στο δυτικό (σε αυτή την άποψη) μέρος του ποταμού Λάιτα (ή Λέιθα).

Η επικράτεια των χωρών καταλάμβανε περιοχές ξεκινώντας από την αδριατική ακτή της Κροατίας και έφτανε μέχρι τα Καρπάθια. Η πρωτεύουσα της Υπερλειθανίας ήταν η Βουδαπέστη.[4]

Συστατικές περιοχές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σημαία του Βασιλείου της Ουγγαρίας
Σημαία της Κροατίας-Σλαβονίας

Μετά τον Αυστροουγγρικό συμβιβασμό του 1867, το Βασίλειο της Ουγγαρίας συμπεριλάμβανε την κυρίως Ουγγαρία (το οποίο συμπεριλάμβανε περιοχές του πρώην Πριγκιπάτου της Τρανσυλβανίας, ουγγρικά: Erdélyi Fejedelemség, μεταγραφή: Ερντέλι Φεγιεντέλεμσεγκ). Επίσης, το βασίλειο συμπεριλάμβανε το Βοϊβοδάτο της Σερβίας και του Βανάτου-Τέμες, το αυτοδιοικούμενο βασίλειο της Κροατίας-Σλαβονίας και το ελεύθερο λιμάνι της Ριέκας (Φιούμε). Το στρατιωτικό σύνορο ήταν υπό ξεχωριστή διοίκηση το 1873-1882, όταν καταργήθηκε και τμήματα του ενσωματώθηκαν στην κυρίως Ουγγαρία και το Βασίλειο της Κροατίας-Σλαβονίας.[5]

Βασίλεια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ελεύθερες πόλεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συγκυριαρχίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο συμβιβασμός του 1867, ο οποίος καθιέρωσε την Αυστροουγγαρία ως μια ένωση των βασιλείων της Αυστρίας και Ουγγαρίας, έδωσε μεγάλη αυτονομία στην Ουγγαρία, την μεγαλύτερη από τότε που έλαβε η χώρα η μάχη του Μοχάτς το 1526. Ωστόσο η νέα κυβέρνηση αντιμετώπισε σοβαρά οικονομικά προβλήματα και τον αυξανόμενο αλυτρωτισμό των εθνικών μειονοτήτων. Ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος έφερε το τέλος της Αυστροουγγαρίας, ενώ ύστερα κυβέρνησαν διάφορες κυβερνήσεις συμπεριλαμβανομένου ενός κομμουνιστικού καθεστώτος που κατέλαβε τη Βούδα και τη Πέστη, μεταξύ άλλων περιοχών. Σημειώνεται ότι οι πόλεις Βούδα και Πέστη συγχωνεύθηκαν στη Βουδαπέστη το 1872.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑  Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Hungary» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα (11η έκδοση) Cambridge University Press 
  2. ↑ Reinstatement to the Constitution the historical Union between the Kingdom of Hungary and the Kingdom of Croatia; Slavonia, and Dalmatia
  3. ↑ Aldásy, Antal (1913). «Hungary». Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. http://www.newadvent.org/cathen/07547a.htm. 
  4. ↑ Encyclopædia Britannica
  5. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Hungary2.