Οι ψυχίατροι είναι γιατροί ειδικευμένοι στην ψυχιατρική. Ένας ψυχίατρος ειδικεύεται στη διάγνωση, στη θεραπεία και στην πρόληψη των ψυχικών διαταραχών.[1][2][3]
Αντικείμενο τους είναι η αντιμετώπιση νοητικών ή συναισθηματικών διαταραχών όπως για παράδειγμα η σχιζοφρένεια, η διπολική διαταραχή, η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές ή οι διαταραχές πρόσληψης τροφής.[2] Μπορεί να χρησιμοποιούν ψυχοθεραπεία, όπως και οι (εκπαιδευμένοι) κλινικοί ψυχολόγοι[4] ή άλλοι, επίσης εκπαιδευμένοι, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, έχουν όμως επιπλέον ιατρική ιδιότητα και μόνο αυτοί, από τους τρεις κλάδους, δύνανται να χορηγούν φάρμακα.[2][1]
Οι καταστάσεις ψυχικής υγείας που μπορούν να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν από ψυχίατρο περιλαμβάνουν[2]:
Οι ψυχίατροι μπορούν επίσης να παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη σε άτομα με μακροχρόνιες, επώδυνες ή τελικές παθήσεις σωματικής υγείας.
Οι ψυχίατροι μπορούν να παραγγείλουν ή να εκτελέσουν μια πλήρη σειρά ιατρικών εργαστηριακών και ψυχολογικών εξετάσεων που, σε συνδυασμό με συζητήσεις με ασθενείς, βοηθούν στην παροχή μιας εικόνας της σωματικής και ψυχικής κατάστασης του ασθενούς. Στις ΗΠΑ, συγκεκριμένες διαγνώσεις βασίζονται σε κριτήρια που καθορίζονται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-5) της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης, το οποίο περιέχει περιγραφές, συμπτώματα και άλλα κριτήρια για τη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών.[1]
Οι ψυχίατροι χρησιμοποιούν ποικίλες θεραπείες – συμπεριλαμβανομένων διαφόρων μορφών ψυχοθεραπείας, χρήσης φαρμάκων (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αντιψυχωτικά, ηρεμιστικά και αγχολυτικά, υπνωτικά, σταθεροποιητές διάθεσης, διεγερτικά), ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων και άλλων θεραπειών (όπως ηλεκτροσπασμοθεραπεία ή ECT), ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενή.[1]