Baîṣ

 Arzân

C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân

Artécol in dialèt arzân

BaisoBaîṣ

PanoramaVésta ed Baîş

ProvinciaPruvînciaPruvénziaPruvèinsa

provincia di Reggio nell'EmiliaRèz

AbitantiAbitântAbitàntAbitànt

(febbraio 2007fervêr 2007)

3 350

SuperficieMetradûraEstensiånEstensiòun

(44 ab/km²)

75,31km²

AltitudineAltèsaAltazzaAltèssa

542m

Pref.tel. / CAPPrefés e côdisPreféss e côdgPreféss e còdiṡ

0522 / 42031

Cod.ISTAT/catastoCod.ISTAT/catâstCod. ISTAT/catâstCod.ISTAT/catàst

035003 / A586

CoordinatePuṣisiòunPuṡiziånPusisiòun

44°29′44″N, 10°35′54″E

Nome abitantiNòm di abitàntNuminâja

baisanibaiṣôt

Santo patronoSânt prutetòurSant prutetåurSànt prutetór

(10 agosto10 agòst)

San Lorenzo diaconoSânt Lurèins

FrazioniVéliFraziónFrasiòun

Lugo, Muraglione, San Cassiano Chiesa, TeneggiaLûgh, Murajòun, Sân Casiân, Tenègia

Comuni contiguiCmûni ṣvinântCmóṅni ataîṡCumùn tachèdi

(nord) Viano, (est) Castellarano, Prignano (MO), (sud) Toano e (ovest) Carpineti(mezanôt) Viân, (matèina) Castlarân, Prignân (MO), (mezdé) Toân, (sira) e Carpnèida.

Sito istituzionaleSît dla cmûnaSît dla cmóṅnaSit dal cumùn

www.comune.baiso.re.it/

SindacoSéndechSénndicSéndech

(13/06/04)

Paolo Bargiacchi

Tel. comuneTel. cmónaTel. cmóṅnaTel. cumùn

0522-993511

Email comuneEmail cmónaPòsta eletrònica cmóṅnaEmail cumùn

[e-mail]

Evoluzione demograficaCambiamèint dal nómer di abitânt int al tèimpCanbiamänt dal nómmer di abitànt int al tänpCambiamèint dal nómmer di abitànt in dal tèimp

(anno)(ân)(àn)

(abitanti)(abitânt)(abitànt)(abitànt)

1861

3 310

1871

3 523

1881

3 773

1901

4 474

1911

4 812

1921

5 131

1931

6 189

1936

6 505

1951

6 415

1961

4 958

1971

3 639

1981

3 312

1991

3 213

2001

3 261

2007

3 350

Dati Nómer ed l'Nómmer dlNómmer ed l'ISTAT - grâfica dla Vichipêdia.- grâfica dla Vichipêdia

Baîṣ (Baiso in italiân) l’é na cmûna ed pió ed triméla abitânt ed la pruvîncia ed Rèz, ch'as câta a 30 km a mezdé ed Rèz.

Stòria

S’arfà al 954 la préma nômina ed Bagisium e la catòm int la Vita Mathildis ed Donizone quând al pêrla ed l’asèdi ed Canòsa. In chi ân lé la stòria ed Baîṣ l’é lighêda a la faméja Baisi ch’la tôt apûnt al nòm la localitê. J elemèint de sta faméja în stê despès al sègvit ed la cuntèsa Matélda ed Canòsa e ind al quistiòun êren sèimper da la pêrt ed la Cêṣa, acsé da utgnîr da i vèschev ed Rèz in fèdev tót al teritôri ed la Pēv ed Baîṣ, ṣlargândes pó int al 1144 ânch vêrs la badéia ed Marôla, e ucupând tèri a dréta e mansèina dal Sècia L’unitê dal fèdev la s’é ròta e int al 1174 i Baisi àn pêrs la giurisdisiòun dal tèri d’ed là dal Sècia. Al fèdev a gh’é armêṣ al véli ed Baîṣ, Lurân Maiâtica, e Canécia. Int al 1256 Baîṣ l’é pasê dal tót sòta i Fogliani e int al 1315 al riṣultêva cme cmûn iscrét int al Léber di fôgh e al cuntêva 37 faméj proprietâri e êtri 46 che stêven ed cà. Al castèl l’é stê al cèinter ed divêrsi lît, pêrs e turnê avèir da i Fogliani, da i Baisi e da j arzân, mó al fîn àn vînt i Fogliani che l’ àn tgnû fîn al 1472, ân che la faméja l’à pêrs tōt i sô bèin in muntâgna. A gh’àn tôt al pôst j Estensi fîn al 1553. Dôp divêrsi vicèndi, int al 1641 n’în stê invistî i Levizzani, titolêr ânch dal fèdev ed Levisân. Caschê i fèdev, int al 1796, Baîṣ l’é stê cmûn fîn al 1807 quând l’é dvintê frasiòun ed Carpnèida, L’à turnê catêr l’indipendèinsa cun al decrêt Farini che int al 1859, a la vigèlia ed la nâsita dal Règn d’Itâlia, l’à arnuvê l’antîgh cmûn.

Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

1. Rossana Merli - Storia di Baiso - Castellarano : G.R. Edizioni, 1994
2. Maria Cristina Costa - L'insediamento storico nel territorio di Baiso; ricerca archivistico-bibliografica di Valerio Messori. - Reggio Emilia : Bizzocchi, 1989.
3. Baiso: feudatari, prelati, magistrati, maestri d'arte, che da esso presero nome. Estr. dall'almanacco "Il Pescatore Reggiano" per il 1959-60. - Reggio Emilia : Tip. Editrice Bizzocchi, S.A. - 64 p

((manca)Nôta: sta pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da :it:BaisoNota: sta pagina chè l'é steda tradòta da :it:BaisoNota: pagina inizialmente tradotta a partire da :it:Baiso)

Comuni della provincia di Reggio Emilia (tradurre)I cmûn ed la pruvîncia ed Rèz

Albinèa · Bagnōl in Piân · Baîṣ · Bibiân · Bresèl · Burèt · Buṣâna · Cadelbôsch ed Sōver · Campagnōla · Campéṣen · Canòsa · Carpnèida · Caşalgrând · Caṣîna · Castelnōv di Mûnt · Castelnōv ed Sòt · Castlarân · Culâgna · Curèz · Fâbrich · Gatâtich · Gualtēr · Guastâla · Ligûnchi · Lusêra · Muntèc · Nuvalêra · Puvî · Quâter Castē · Queriêgh · Ramṣèit · Ré Salṣêr · Rèz · Rezōl · Rôl · Rubēra · Sân Martèin · Sânt'Ilâri · Sân Pôl · Scandiân · Toân · Véla Mnôs · Vèt · Viân · Vsân