C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
La Dermatòbia hóminis (nóm sientìfic “Dermatobia hominis”, cgnusû anc cuma “Tòrsal”) l'è 'n insèt dla famìja di Oestridae ch'in dla sò fórma ad larva 'l è 'n parasìta d'l óm e dal simi. La viṿ in dl'Amèrica sentràla e in dl'Amèrica dal sud dònca i turìsta ch'i pàsan da 'd là i la pōlan ciapàr anc lōr [1].
I óṿ dla Dermatòbia i finìsan p'r èsar inculâ da 'l insèt atàc a dal sinsàli o dal móschi dòp ch'al gh'è saltâ adòs. Quànd chelōr i s pògian in sla pèl 'd 'l óm par ciuciàr-ag via 'l sangṿ a sucéd ch'al cald dal còrp umàṅ al disfa la còla e i óṿ i càscan śò vrénd-as. Al larvi, ch'i sumìlian dimóndi a i bègatèṅ, i śbuśìsan la pèl c'n i dènt dla bóca e i s insfìlsan dèntar par catàr da magnàr.
In dal gir 'd òt stmani i sa śvilùpan dvintànd di bgòṅ par pò lasàr-as crudàr par tèra dòp èsar vgnû fóra da par lōr. Dòp na stmana i sàltan fóra da par tèra cuma di insèt adûlt.
Tiràr via al bgòṅ, ch'al fà dimóndi spiùra sót-pèl parchè al magna dimóndi, a n è mia fàcil parchè lò al dróa di unsèṅ par tgnir-as stric a la carna. Da 'l mumènt ch'al gh'à biśógn 'd ària par vìvar, a s pōl pruàr a tiràr-ag via 'l fiâ srand la frida cun dal nàst'r adeśìṿ o dal śmalt p'r ungi. Quànd la larva la próa a vgnir fóra 'n pôc par càtar d'l usigèn, a s pōl ciapàr-la cun na pinséta par cavàr via i pēi.