Il grande caldo

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś Emiliàn

The Big Heat
Il grande caldo

Glenn Ford in na figùra dal film
Al gran cald
1953
Regìa: Fritz Lang
Scritōr: Sydney Boehm • William P. McGivern
Atōr: Glenn FordGloria GrahameJocelyn Brando
Lee MarvinAlexander ScourbyCarolyn Jones
Jeanette NolanWillis BoucheyAdam Williams
Müsica: Mischa Bakaleinikoff
Léngua: Ingléś
Dürä dal film: 90 minüt
Nasiōṅ: Stat Unî


«
Qualchidòṅ al gh'à da cagàr-la.»
(Tagline dal film)


Il grande caldo (Al gran cald) 'l è 'n noir dramàtic dal 1953 ad Fritz Lang girâ in biànc e négar da 'n rumànś a puntàdi publicâ 'l an prima su 'l Saturday Evening Post.

In dal 2011 'l è stâ sarnî da la National Film Registry dla bibliutéca dal cungrès di Stat Unî p'r èsar tgnû dacàt.

Sunt

Al sergìnt Dave Bannion (Glenn Ford), spuśâ cun la Katie (Jocelyn Brando) e cun na fiōla pìcula da tiràr sù, al gh'à da indagàr su la mòrt 'd al sò culéga pulisiòt Tom ch'al s è sparâ lasànd su la sò scrivanìa 'n fujét a sò mujér Bertha (Jeanette Nolan). Chi lē la gh diś che lò al s è masâ parchè al n stava minga tant bèṅ ma la n fà paròla dal bijét. Al dè dòp però na scaja ciamàda Lucy Chapman (Dorothy Green) la s fà viva cun 'l investigadōr par dir-ag ch'l è impusìbil che Tom al s sia cupâ parchè i dū i ér'n amànt e i stàvan bèṅ insém tant che 'l óm 'l iva anc decìś ad divursiàr da sò mujér.

Quànd la Lucy la vîṅ catàda mòrta, Dave al sènt ch'a gh'è quèl ch'a traśa ma 'l sò cap, al tenènt Ted Wilks (Willis Bouchey), al gh órdna 'd far-'s i cas suo e 'd lasàr far tut a 'l sierìf dla cuntèa. Bannion al decìd però 'd andàr avànti listés, specialmènt quànd qualchidòṅ al gh masa sò mujér cun na bómba misa in dla sò màchina. A salta fóra che Tom 'l iva dasquaciâ i tragatèṅ dal boss Mike Lagana (Alexander Scourby) c'n i cap dla pulisìa e cun soquànt pulìtig dla sità, in pòchi paròli i éra tut 'd acòrd par far di afâr insém. In dla fujét Tom 'l iva scrit incòsa négar su biànc ma sò mujér, invéci 'd denunsiàr al fat, l'iva tacâ a ricatàr Lagana p'r avér di bèsi tut i méś da lò e far acsè la bèla vita.

A jutàr Bannion in dgl'indàśin a gh pénsa la Debby Marsh (Gloria Grahame), la dóna dal culaburadōr 'd Lagana, Vince Stone (Lee Marvin).

Culegamènt estéran