C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
La Liliana Cavani (Carp, 12 ad Śnar dal 1933) l'è na regìsta e senegiadōra emigliàna.
La Liliana la nas a Carp (Mòdna), fiōla 'd 'n architét mantṿàṅ e dna màdar cun la pasiòṅ dal cìnema. 'L è acsè ch'la ciapa sù 'n interés p'r i film.
Da granda la tóś na làurea in Létri Antìghi a Bulògna in dal 1959 e pò al diplòma al Séntar Sperimentàl dal cìnema vinsénd al ciak 'd òr cun al curtumetràǵ La battaglia (La batàja).
La taca acsè a far di ducumentàri e di servìsi par la RAI ch'i dascóran dal sociàl e dla pulìtica: La Storia del Terzo Reich (La stòria dal Tèrs Reich), La donna nella resistenza (La dóna in dla reśisténsa), La casa in Italia (La cà in Itàglia) e via dascurénd.
In dal 1966 cun Francesco d'Assisi la gira al sò prim film, prudót par la RAI cun Lou Castel ch'al fà la part dal Sant. Dū an dòp la firma al nóṿ film Galileo (in cuncórs al Festival ad Venèsia) in du la mét a fóg al cunflìt fra sènsa e religiòṅ dascurénd ad Galileo Galilei. In dal 1969 la gira I cannibali (I canìbai) ispirâ a 'l Antigone ad Sofocle.
In dal 1971 la Cavani la preśénta la pelìcula L'ospite a 'l Fèstival ad Venèsia fóra cuncōrs. Al fil al cònta 'l vicéndi dna dóna 'd un manicòmi lager ch'la próa a turnàr incóra in dal mónd di saṅ.
In dal 1973 la cgnós al sucès internasiunàl cun la pelìcula Il portiere di notte (Al purtēr ad nòt) cun Dirk Bogarde e Charlotte Rampling. In dal film, dód'ś an dòp la secónda guèra mundiàla, i s càtan na dóna scampàda a i camp ad stermìni naśìsta e 'l sò agusèṅ dvintâ in cal mèntar purtēr ad nòt.
In dal 1981 la gira La pelle (La pèl), un film ambintâ in dal 1944 a Nàpuli durànt la guèra, cun dal vicéndi da patimènt cuma quéli di parśunēr tedésc vindû a péś 'd òr, putèṅ dâ a di suldâ maruchèṅ e l'erusiòṅ dal Veśùvi. I atōr principài i èṅ Marcello Mastroianni, la Claudia Cardinale, Burt Lancaster e Ken Marshall.
In dal 1989 la gira 'n film dedicâ a San Fransésc, Francesco, cun Mickey Rourke, pelìcula preśentàda a 'l 42śum Fèstival ad Cannes
Cun Il gioco di Ripley (Al śóg ad Ripley) dal 2002, film cun John Malkovich trat da un rumànś dla Patricia Highsmith, la regìsta la tórna ad avēr di riscóntar puśitìṿ, anc a 'l èstar. In dal 2004 la gira la fiction par la televiśiòṅ De Gasperi l'uomo della speranza, cun Fabrizio Gifuni.
]]