Anda alno

Kiel legi la taksonomion Anda alno
Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta Klaso: Dukotiledonuloj Dicotyledones Ordo: Fagaloj Fagales Familio: Betulacoj Betulaceae Genro: Alno Alnus Specio: A. acuminata
Dunomo
Alnus acuminata Kunth
Konserva statuso
Konserva statuso: Malplej zorgiga (LR/lc)
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Anda alno
v • d • r

La anda alno (Alnus acuminata) estas arbospecio en la familio de la betulacoj. Ĝi troviĝas en Argentino, Bolivio, Kolumbio, Kostariko, Ekvadoro, Gvatemalo, Meksiko, Panamo, Peruo kaj Venezuelo.

En Peruo la specio estas konata sub la nomo de lambras kiu devenas de lámran en keĉua lingvaro^[1][2].

Priskribo

Tiu neotropisa arbo altas ĝis 20 metroj. La tigo ĝenerale estas unutrunka, kelkfoje multtrunka ekde la bazo. La arboŝelo estas skvama, griza, kun lenticeloj kiuj tuj videblas. La foliaro estas ĉiamverda kiam la arbo vegetas en humidaj starejoj kaj decidua en kvazaŭsekaj medioj. La folioj estas alternaj, simplaj, ovalaj, iomete rezinecaj, kun pinta apekso kaj segiligita rando. La floroj estas monoikaj, la masklaj kaj femalaj troviĝas sur unu sama arbo sed en diferencaj infloreskoj. La masklaj floroj estas pendantaj amentoj, la femalaj havas brakteojn kiuj konstituas ŝajnstrobilojn. La fruktoj estas flugilhavaj nuksetoj, protektitaj de la ligneca ŝajnstrobilo. Ili liberiĝas kiam ili maturiĝas, kaj estas vente kaj akve dissemitaj.

Disvastiĝo kaj ekologio

Ĝi troviĝas en kavaĵoj kaj en humidejoj kaj altitude vegetas inter 1 400 kaj 3 200 m. Ĝi preferas profundajn aŭ mezprofundajn grundojn kun roka subgrundo. Tamen ĝi kapablas disvolviĝi en ejoj kun malpli da humideco, submetataj al sekaj ventoj; sed tie ĉi la kreskado estas malpi abunda. En la humidaj kavaĵoj povas formiĝi arbareroj kvazaŭ unuspeciaj; sur la montodeklivoj anda alno asociiĝas kun Polylepis besseri, Schinus andinus, Escallonia salicifolia, Escallonia resinosa, Escallonia tucumanensis kaj Berberis commutata.

Taksonomio

Anda alno estas priskribita de Carl Sigismund Kunth kaj publikigita en Nova Genera et Species Plantarum en 1817 ^[3][4].

Sinonimoj

• Alnus acuminata var. spachii Regel = Alnus acuminata subsp. acuminata
• Alnus ferruginea Kunth = Alnus acuminata subsp. acuminata
• Alnus mirbelii Spach = Alnus acuminata subsp. acuminata
• Alnus spachii (Regel) Callier = Alnus acuminata subsp. acuminata
• Betula arguta Schltdl. ≡ Alnus acuminata subsp. arguta^[5]

Referencoj

1. hispane Parodi, Claudia 1973 : Observaciones en los quechuismos del Diccionario Etimológico de Coro Anuario de Letras, XI, pp. 225-233.
2. hispane Aleza Izquierdo, Milagros 1992 : Americanismos léxicos en la narrativa de J. M. Arguedas. Cuadernos de Filología. Anexo V: [1]
3. Nova Genera et Species Plantarum (quarto ed.) 2: 20. 1817. (28 Apr 1817)
4. Retligilo Tropicos de novembro 2012 (Missouri Botanical Garden)
5. angle Retligilo Grin

Vidu ankaŭ

• Sud-andaj jungaoj

Eksteraj ligiloj

Portalo pri Biologio

• angle Monda Konserveja Observa Centro 1998 : Anda alno Arkivigite je 2014-06-27 per la retarkivo Wayback Machine. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 20 August 2007.
• angle Anda alno (Grin) Arkivigite je 2009-09-02 per la retarkivo Wayback Machine
• angle Anda alno (Tropicos)