Anda lupeno
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Lupinus albus SWEET | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
La Anda lupeno (Lupinus mutabilis) estas plantospecio el la genro de la Lupenoj (Lupinus). Ĝi estas kultivata en Andoj (precipe en Bolivio, Peruo kaj Ekvadoro) pro la manĝebla, fagosimilaj semoj. Tie ĝi nomiĝas keĉue tarwi aŭ tawri (hispane tarhui kaj tauri) kaj nomata en la hispana kiel chocho aŭ altramuz.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]La Anda lupeno kreskas vertikale kaj kiel unujara planto. Ĝi havas fortajn kaj kalvajn tigojn. Ĝi estas multe disvastigita kaj kreskas ĝis 1,0 ĝis 1,5 m. La planto havas profundan pivotradikon kaj „rizobiojn“. La stipuloj defalas. La folitigo longas 4 ĝis 8 cm..
La tigoj de la floraroj longas ĝis 10 cm. La floraro havas kvar florojn. La duseksaj kaj zigomorfaj floroj longas 18 ĝis 20 mm. La sepalo havas ne malofte flavan dorsflankon. La petaloj estas blankaj, violkoloraj kaj helbluaj, purpuraj kaj malruĝaj. La flugiloj estas tre larĝaj. La ovolo havas tri ĝis kvin semojn.
La ĉ. 8 cm kaj 16 16 mm larĝaj fruktoj estas nigraj, rondaj ĝis ovalaj kaj havas grandecon de 0,8 bis 1,8 cm.
La kromosomnombro estas 2n = 48.
Utiligado
[redakti | redakti fonton]Tiu plantspecio estas kultivata en sia hejmregiono.
Fontoj
[redakti | redakti fonton]- J. Francis Macbride: Flora of Peru, volumo XIII, Teil III, Nummer 1, Botanical Series, Field Museum of Natural History, Chicago, USA, 1943, paĝo 492–493.
- [1] Arkivigite je 2008-06-04 per la retarkivo Wayback Machine