Butanono

Vidu ankaŭ: 2-Pentanono, 3-Pentanono, Acetono, Propanono, 2-Heksanono, 3-Heksanono, 2-Heptanono, 3-Heptanono, kaj 4-Heptanono

Butanono
Plata kemia strukturo de la Butanono
Tridimensia strukturo de la Butanono
Alternativa(j) nomo(j)
Etil-metil-ketono Metil-etil-ketono 2-butanono Metil-propano Metil-acetono MEK
Kemia formulo	C4H8O
CAS-numero-kodo	78-93-3
ChemSpider kodo	6321
PubChem-kodo	6569
Merck Index	15,6143
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora likvaĵo kun menta aŭ ketona odoro.
Molmaso	72.11 g·mol^−1
Denseco	0.8054 g cm^−3
Fandpunkto	−86 °C
Bolpunkto	79.64 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,3788
Ekflama temperaturo	−8.9 °C
Memsparka temperaturo	505 °C
Solvebleco	Akvo: 27.5 g/100 ml Miksebla kun alkoholo, etero kaj benzeno
Mortiga dozo (LD50)	2737 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R11 R23/24/25 R36 R39 R66 R67
Sekureco	S9 S16 S36/37 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero F Brulema Xi Irita T Toksa
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝo
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H225, H315, H319, H332, H335, H336, H371, H371[1]
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P260, P261, P264, P270, P271, P280, P302+352, P303+361+353, P304+312, P304+340, P305+351+338, P309+311, P312, P314, P321, P332+313, P337+313, P362, P370+378, P403+233, P403+235, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Butanono aŭ metil etil ketono (MEK) estas organika kombinaĵo, senkolora likvaĵo, alte brulema, kun forta kaj agrabla dolĉeca odoro. Industrie ĝi produktatas grandskale kaj ankaŭ okazas nature en spurkvantoj. Ĝi estas solvebla en akvo kaj ordinare uzatas kiel industria solvanto kaj kiel katalizilo en la fotopolimerizado de la metakrilata acido.

Butanono estas bonega ordinara solvanto kaj uzatas en procezoj pri fabrikado de gumoj, rezinoj, celuloza acetato, nitrocelulozaj kovraĵoj kaj vinilaj tavoloj. Pro tio, ĝi trovas uzojn en la fabrikado de plastaĵoj, tekstilaĵoj kaj parafina vakso, kaj en dompurigaj produktoj tiaj kiaj lakoj, vernisoj, farbo-forigiloj kaj purigagentoj.

Ĝi posedas similajn proprecojn al acetono sed bolas sub pli alta temperaturo kaj posedas signifoplenan pli malaltan vaporigo-rapidon. Butanono ankaŭ uzatas kiel solvanto de sekaj feltokrajonoj uzataj kiel markigiloj sur kretotabuloj.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado de la 2-butanono per oksidado de 2-butanolo:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{-\,H_{2}O}]{KMnO_{4}}}\,}}}$

Sintezo 2

• Preparado de la 2-butanono per hidratigado de la 2-buteno:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{H_{2}O}}\,}}}$

Sintezo 3

• Preparado de 2-butanono per traktado de acetila klorido kaj etano:

+ + ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$

Sintezo 4

• Preparado de la 2-butanono per traktado de propanoila klorido kaj metano:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$ +

Sintezo 5

Hidratigo:* Preparado de la 2-butanono per hidratigado de 1-butino:

${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{H_{2}O}}\,}}}$

Sintezo 6

• Preparado de la butanona oksimo per traktado de butanono kaj hidroksilamino sekvata per Rearanĝo de Beckmann en acida medio:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{Beckmann}]{Rearan{\hat {g}}o\,de}}\,}}}$

Sintezo 7

• Preparado de la propano per traktado de butanono kaj hidrazino:

+ + + +

Sintezo 8

• Preparado de la butanona cianhidrino per traktado de butanono kaj cianida acido:

+ +

Sintezo 9

• Preparado de la butanono per traktado de propanalo kaj klorometano:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$ +

Literaturo

• NIST Chemistry WebBook
• Groundwater Chemicals Desk Reference, Fourth Edition, John H. Montgomery
• Chemical Book
• Chemicalland21
• Cameo Chemicals
• Industrial Organic Chemistry, Klaus Weissermel, Hans-Jürgen Arpe

Kunrilataj kemiaĵoj

• 
  Pinakolono
• 
  Krotila alkoholo
• 
  Butanotiolo
• 
  2-butanolo

• 
  1-butanolo
• 
  Butiraldehido
• 
  Metakrilata acido

Vidu ankaŭ

• Ketonoj
• Butano
• Propanono
• Ciklopropanono
• Hidrokarbonido
• Ciklopropanolo
• Ciklopropeno
• Dumetila karbonato
• Benzofenono
• Metil-etil-ketono

Referencoj

1. Pubchem

• Kategorio Butanono en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).