Carl Schurz

Carl Schurz
Persona informo
Carl Schurz Karl Schurz
Naskonomo	Carl Christian Schurz.
Naskiĝo	2-an de marto 1829 (1829-03-02) en Liblar, Rejnprovinco,  Reĝlando Prusio
Morto	14-an de majo 1906 (1906-05-14) (77-jaraĝa) en Nov-Jorko
Tombo	Sleepy Hollow Cemetery ^(en) ^vd
Religio	katolikismo ^vd
Lingvoj	germana • angla ^vd
Ŝtataneco	Usono Reĝlando Prusio ^vd
Alma mater	Bonna universitato Dreikönigsgymnasium ^(en) ^vd
Partio	Respublikana Partio Liberal Republican Party ^(en) ^vd
Subskribo
Familio
Gefratoj	Wilhelm Schurz ^(en) kaj Antoinette Jüssen ^(en) ^vd
Edz(in)o	Margarethe Schurz ^(en) ^vd
Infanoj	Carl Lincoln Schurz ^(en) ^vd
Profesio
Okupo	politikisto revoluciulo ĵurnalisto verkisto oficiro diplomato redaktisto ^vd
Aktiva en	Vaŝingtono • Londono • Bonno • Detrojto • Nov-Jorko ^vd
Postenoj Postenoj Usona ministro pri enlandaj aferoj (1877–1881) usona senatano (1873–1875) usona senatano (1871–1873) usona senatano (1869–1871) United States Ambassador to Spain ^(en) (1861–1861) ambasadoro ^vd
Membrecoj Membrecoj Usona Akademio de Artoj kaj Beletro American Anti-Imperialist League ^(en) Bonner Burschenschaft Frankonia ^(en) ^vd
^vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Karl SCHURZ (naskiĝinta la 2-an de marto 1829 en Erftstadt-Liblar, mortinta la 14-an de majo 1906 en Novjorko) estis germana kaj usona juristo kaj politikisto.

Vivo

Studinte de 1847 ĉe Bonna universitato klasikan filologion kaj historion li aniĝis al cirkloj de Gottfried Kinkel. En printempo 1849 Schurz partoprenis la sturmprenon de la arsenalo de Siegburg antaŭ ol fuĝi al la ribeluloj de Badeno. Arestite en Rastatt li fuĝis al Svislando ironte kaŝe al Berlino en somero 1850 por liberigi Kinkel el la karcero de Spandau. Sekve li transloĝiĝis al Usono, unue al Filadelfio, de 1855 al Watertown (Viskonsino).

Carl Schurz, en 1860.

En Usono li aniĝis al ekflorinta Respublika Partio kies venkon dum la batolado de 1860 li helpegis. Pro tio Abraham Lincoln nomumis lin ambasadoro en Hispanujo: ĉi landon Schurz tamen jam komence de 1862 forlasis por eksoldati ĉe Unia armeo. Ĉeestis li batalojn i.a. apud Bull-Run, Chancellorsville kaj Gettysburg. Sub la komando de Joseph Hooker batalis Schurz en la Tenesiaj Taĉmentoj; ĝis militofino Schurz eĉ mem komandis divizion. Post fino de la Usona Enlanda Milito fondis li la gazeton »Detroit Post«. En 1867 li ekloĝis en Sankta Luiso kiel kompaniano kaj redaktoro de »Westliĉe Post«.

Elektis lin en 1868 la misurianoj senatoro: Schurz apartenis al la frakcio de la neradikaj republikanoj atakante korupcion sub prezidanto Ulysses S. Grant. Provis li en 1875 fondi - el modestaj aloj de la demokratoj kaj la republikanoj - novan partion »Mugwumps« kio fiaskis ankoraŭ antaŭ la prezidanta baloto de 1876.

Estante ministro pri internaj aferoj en kabineto de Rutherford B. Hayes inter 1877 kaj 1881 li evidentiĝis politikisto diligenta, laborema kaj sincera. Kiel gvidanto de la germanlingvaj usonanoj li favoretis Reforman Partion sen iam malfideliĝi kontraŭ la respublika kampo.

Verkis li i.a.: »Speeches of Carl Schurz« (Filadelfio 1865), »Life of Henry Clay« (Boston 1887), »Abraham Lincoln« (Boston 1892). Postmorte aperis liaj rememoroj en germana lingvo »Lebenserinnerungen, bis zum Jahre 1852« (Berlino 1906).

Fonto

• "Schurz, Karl" - ĉe: Meyers Großes Konversations-Lexikon, volumo 18. Leipzig 1909, p. 83

Eksteraj ligiloj

• Carl Schurz en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Carl Schurz en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Carl Schurz en la Vikicitaro (Kolekto de citaĵoj)

• Vikifontaro
• ligiloj ĉe DDB
• biografio ĉe la paĝaro de Carl-Schurz-domo en Freiburg (iama Amerika Domo)

Bibliotekoj

PeEnEo: 881650 GND: 118611720 LCCN: n50003179 VIAF: 7411341 ISNI: 0000000108666526 LIBRIS: 262401 SUDOC: 028835131 BNF: 12058879w NLA: 35483842 NDL: 00621455 BIBSYS: 1072796 NKC: jn20011211197