Diospyros nigra

Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
nigra saboto

Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae
Divizio: Angiospermoj Magnoliophyta
Klaso: Dukotiledonuloj Dicotyledones
Ordo: Ericales
Familio: Ebenacoj Ebenaceae
Genro: “Diospyros”
Specio: D. nigra
Diospyros nigra
(J.F.Gmel.) Perrier
Sinonimoj

Diospyros digyna

Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri nigra saboto
v • d • r

Diospyros nigra, nigra persimono aŭ nigra saboto, estas specio de persimono kiu indiĝenas de orienta Meksiko kaj Mezameriko ĝis Kolombio.

Priskribo

[redakti | redakti fonton]

La arbo povas kreski ĝis 25 m kaj estas ĉiamverda. Ĝi toleras nur malfortan froston. La folioj estas eliptaj-oblongaj, konusformaj je ambaŭ finoj kaj 10 cm longaj. Kelkaj arboj nur portas virajn florojn.. Aliaj havas kaj viraj kaj inaj floroj.[1][2] De la semo ĝis la unua fruktigado daŭras 3–4. La arboj portas multajn fruktojn

Frukto

[redakti | redakti fonton]
kompleta kaj tranĉita maturaj fruktoj

Fruktoj de nigraj sabotoj similas al tomatoj kaj havas diametron de 5 ĝi 10 cm. La fruktŝelo ne estas manĝebla kaj ŝanĝas la koloron de oliva al malhele flava-verda, se ĝi estas matura. La pulpo estas blanka kaj en nematura stato ne manĝebla. La fruktkarno de maturaj fruktoj odoras kaj aspektas kiel ĉokolada pudingo. La fruktoj enhavas ĝis 12 semojn.[2] La konsistenco similas al tiu de papajo.[3]

Nematuraj fruktoj estas astringaj, kaŭterizaj, amaraj kaj iritaj.[1]

Multigado

[redakti | redakti fonton]

Multigado okazas per semoj, kiuj restas ĝermkapablaj por kelkaj monatoj. La ĝermtempo estas ĉirkaŭ 30 tagoj.[1] Kelkaj arboj estas sensemaj. Tiuj estas multigeblaj per markotado aŭ burĝongreftado.

Kultivado

[redakti | redakti fonton]

Nigraj sapotoj troviĝas en alteco sub 600 m, sed ne estas postulema pri grundo. Ili toleras malfortan froston kaj inundon, sed ne toleras sekecon.[1][2]

Kultivaĵoj

[redakti | redakti fonton]

Ili varias en arboalteco, grandeco, fruktkoloro, semoj aŭ sensemaj, pulpkoloro, gusto, tempo de matureco. Ekzistas selektadoj en Filipinoj, Aŭstralio, kaj Florido.[4]

Sensemaj kultivaĵoj ekzistas, ekzemple 'Cuevas'.[5]

Aŭstraliaj kultivaĵoj

[redakti | redakti fonton]

'Bernicker' (aŭ 'Bernecker') liveras bonkvalitajn preskaŭ globajn, mezgrandajn ĝis grandajn fruktojn kun malmultaj semoj.[2][4][6][7]

'Mossman' havas tre grandajn rondajn fruktojn kun mezkvalita gusto kaj multe da fruktkarno kaj malmultaj semoj. La kulturvario produktas ĝis po 450 kg por unu arbo.[6][7]

'Maher' havas tre grandan, iom platan frukton de tre alta kvalito kun nur malmultaj semoj.[2][4][6][7]

'Ricks Late' venas el Novsuda Kimrio en Aŭstralio kaj produktas pezajn kaj malfruajn fruktojn de bonega kvalito.[6][7]

'Superb' estas selektaĵo el Norda Kvinslando, Aŭstralio kiu produktas grandan kvanton de bonegaj fruktoj. La malgrandaj fruktoj povas esti ensemaj.[6][7]

'Cocktail' havas bongustajn fruktojn.[6]

Floridaj kulturvarioj

[redakti | redakti fonton]

'Mérida' (aŭ 'Reineke' aŭ 'Reinecke') havas la nomon de la semorigino. Ĝi produktas 70 kg kaj pli da tre dolĉaj, malgranda ĝi mazgrandaj fruktoj de tre alta kvalito kun 5 – 10semoj po frukto. Ĝi maturiĝas je 6–8 semajnoj pli frue ol la aliaj kultivaĵoj.[4][6][8]

Filipinaj kulturvarioj

[redakti | redakti fonton]

'Manilla' kaj 'Valesca' havas nur malmultajn semojn.[4]

Bildaro

[redakti | redakti fonton]
  • 1 of 5
    1 of 5
  • 2 of 5
    2 of 5
  • 3 of 5
    3 of 5
  • 4 of 5
    4 of 5
  • 5 of 5
    5 of 5

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 . Black Sapote. Fruits of warm climates (1987). Alirita 6-a de marto 2013.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Diospyros digyna in the AgroForestryTree Database. Arkivita el la originalo je 2014-12-23. Alirita 2014-10-30.
  3. ↑ Boning, Charles R.. (2006) Florida's Best Fruiting Plants: Native and Exotic Trees, Shrubs, and Vines. Sarasota, Florida: Pineapple Press, Inc., p. 43.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Janick, Jules; Paull, Robert (2008), "Diospyros digyna black sapote", The Encyclopedia of Fruit & Nuts, p. 324, (ISBN 0-85199-638-8), http://books.google.com/books?id=cjHCoMQNkcgC&lpg=PA326&pg=PA324 
  5. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2015-02-16. Alirita 2014-10-30.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Black Sapote Growing in the Florida Home Landscape, Univ. Florida Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), 2005, http://edis.ifas.ufl.edu/hs305, retrieved 2013-03-03 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Daley's Fruit: Black Sapote, 2013, http://www.daleysfruit.com.au/fruit%20pages/blksapote.htm, retrieved 2013-03-03 
  8. ↑ Campbell, Carl; Popenoe, John; Malo, Simon (1988), "'Merida', AN EARLY-MATURING BLACK SAPOTE CULTIVAR", Proc. Fla. State. Hort. Soc. 101: 245–246, http://www.fshs.org/Proceedings/Password%20Protected/1988%20Vol.%20101/245-246%20(CAMPBELL).pdf, retrieved 2013-03-03 [rompita ligilo]

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]