Dunatria fosfato

Dunatria fosfato
Kemia strukturo de la Dunatria fosfato
3D Kemia strukturo de la Dunatria fosfato
Kemia formulo	Na2HPO4
Alternativa(j) nomo(j)
Fosfato de natrio dubaza Dunatria hidrogena fosfato
CAS-numero-kodo	7558-79-4 10028-24-7 (duhidrata) 7782-85-6 (heptahidrata) 10039-32-4 (dodekahidrata)
ChemSpider kodo	22625
PubChem-kodo	24203
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Blanka kristala solido, senodora
Molmaso	141.96 (anhidra) 268.07 (heptahidrata) g mol^−1
Fandopunkto	250 °C (482 ℉; 523 K) malkomponiĝas
Denseco	1.52 g/cm^3
Acideco (pKa)	12,35
Mortiga dozo (LD50)	17000 mg/kg (rato, buŝa)
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Averto
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H315, H319, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P261, P280, P305+351+338, P321, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Dunatria fosfato, fosfato de natrio dubaza aŭ Na₂HPO₄ estas neorganika kombinaĵo konsistanta je natrio, fosforo kaj oksigeno, dubaza salo de fosfata acido kaj natria hidroksido, konata plurforme tiel kiel anhidra, du-, hepta-, okta- kaj dodeka hidrata. Ĉiuj estas akvosolveblaj pulvoroj, kaj la anhidra salo estas tre higroskopa. La pH de la dunatria fosfato en akvosolvaĵo kuŝas inter 8.0 kaj 11.0 signifante ke ĝi estas milde baza:

HPO₄²⁻ + H₂O ${\displaystyle {\overrightarrow {\leftarrow }}}$ H₂PO₄⁻ + OH⁻

Sintezoj

• Neŭtraligo de fosfata acido diluita kaj natria hidroksido:

${\displaystyle {\mathsf {H_{3}PO_{4}+2NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}HPO_{4}+2H_{2}O}}}$

• Reakcio de la ununatria fosfato kaj natria hidroksido:

${\displaystyle {\mathsf {NaH_{2}PO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}HPO_{4}+H_{2}O}}}$

• Natria bikarbonato reakcias kun kalcia fosfato unubaza por estigi dunatrian fosfaton:

${\displaystyle {\mathsf {14\;NaHCO_{3}+5\;Ca(H_{2}PO_{4})_{2}H_{2}O{\xrightarrow {}}}}}$ ${\displaystyle {\mathsf {14\;CO_{2}+Ca_{5}(PO_{4})_{3}OH+7\;Na_{2}HPO_{4}+18\;H_{2}O}}}$

Reakcioj

• La kristaloj de dunatria fosfato perdas akvon sub hejtado:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}HPO_{4}\cdot 12\;H_{2}O\ {\xrightarrow {95-100^{o}C}}\ Na_{2}HPO_{4}+12\;H_{2}O}}}$

• En pli altaj temperaturoj ĝi transformiĝas en pirofosfatan acidon:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}HPO_{4}\ {\xrightarrow {120-300^{o}C}}\ Na_{4}P_{2}O_{7}+H_{2}O}}}$

• Ĝi reakcias kun fosfata acido por estigi la ununatrian hidrogenan fosfaton:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+H_{3}PO_{4}\ {\xrightarrow {}}\ 2\;NaH_{2}PO_{4}}}}$

• Dunatria fosfato reakcias kun alkaloj:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{3}PO_{4}+H_{2}O}}}$

• Dunatria fosfato plenumas kelkajn reakciojn pri duobla interŝanĝo kun kalcia klorido:

${\displaystyle {\mathsf {4\;Na_{2}HPO_{4}+3\;CaCl_{2}\ {\xrightarrow {}}\ Ca_{3}(PO_{4})_{2}\downarrow +6\;NaCl+2\;NaH_{2}PO_{4}}}}$

• Nekompleta neŭtraligo per kalcia klorido:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}HPO_{4}+CaCl_{2}\ {\xrightarrow {}}\ CaHPO_{4}\downarrow +2\;NaCl}}}$

• Reakcio pri duobla interŝanĝo per arĝenta nitrato:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}HPO_{4}+{\underset {ar{\hat {g}}enta\;nitrato}{3\;AgNO_{3}}}\ {\xrightarrow {}}\ Ag_{3}PO_{4}\downarrow +3\;NaNO_{3}+NaH_{2}PO_{4}}}}$

Uzoj

Dunatria fosfato uzatas kune kun trinatria fosfato en nutro-industrio kaj akvotraktado. En nutraĵoj, ĝi uzatas por kontrolo de la pH, ĉar ĝia apliko evitas koaguliĝon en la preparado de densigita lakto. Simile, ĝi uzatas kiel anti-aglomerada aldonaĵo en pulvorigitaj produktoj. Ĝi same uzatas en desertoj kaj pudingoj, samkiel tritika kremo por plirapidigi kuirtempon, kaj densigo de rapidofaraj pudingoj. En akvo traktado, ĝi malrapidigas la formiĝon de kalciaj krustoj. Ĝi same uzatas en kelkaj likvo-sapoj kaj purigagentoj.

Referencoj

1. Ted pella Inc.

Literaturo

• Livestrong
• Healthline
• Sigma Aldrich^{[rompita ligilo]}
• Encyclopedia of Food and Color Additives, Volume 3, George A. Burdock
• Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ..., G. W. A. Milne
• Food Additives Handbook, Richard J. Lewis
• Dairy Science and Technology: Principles and Applications, Fondation de technologie laitière du Québec
• Dictionary of Food Ingredients, Y. Hui

Vidu ankaŭ

• Na₃PO₄
• NaH₂PO₄
• NaPCl₆
• [NaPO₃]₆
• Na₃PO₃S
• Na₃PO₂S₂

Portalo pri Kemio

• Kategorio Dunatria fosfato en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).