Estadilla

Estadilla
municipo en Hispanio Redakti la valoron en Wikidata vd

Flago

Blazono

Flago Blazono
Administrado
Poŝtkodo 22423
En TTT Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro 822  (2024) [+]
Loĝdenso 16 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo 42° 3′ N, 0° 15′ O (mapo)42.05750.24361111111111Koordinatoj: 42° 3′ N, 0° 15′ O (mapo) [+]
Alto 450 m [+]
Areo 50,393191 km² ( 503 9.3 191 ha) [+]
Horzono UTC+01:00 [+]
Estadilla (Provinco Ŭesko)
Estadilla (Provinco Ŭesko)
DEC
Situo de Estadilla
Estadilla (Hispanio)
Estadilla (Hispanio)
DEC
Situo de Estadilla

Map

Alia projekto
Vikimedia Komunejo Estadilla [+]
v • d • r

Estadilla [estaDIlja] estas loĝloko kaj municipo de Hispanio, en la oriento de la komarko Somontano de Barbastro (kies ĉefurbo estas Barbastro) apartenanta al la centro de la Provinco Huesko (regiono Aragono).

Geografio

[redakti | redakti fonton]
Forau del Cocho.

Ĝia municipa teritorio estas en la oriento de la komarko Somontano de Barbastro, en la valo de la rivero Cinca sude de la montaro Sierra de la Carrodilla kies plej alta pinto estas je ĉirkaŭ 1108 msm.

Ĝi limas kun la municipoj Barbastro, Estada, Graus, Peralta de Calasanz, Azanuy-Alins kaj Fonz. Oni parolas variaĵon de la aragona nome estadillano.

La loĝloko Estadilla mem (450 msm)[1] estas je 62 km sudoriente de Huesca. Ĝi estas komunikata laŭ la ŝoseo A-133 kun Estada norde kaj kun Fonz sude.

Nordokcidente: Estada Norde: Estada Nordoriente: Graus
Okcidente: Barbastro Puntos cardinales Oriente: Peralta de Calasanz
Sudokcidente: Fonz Sude: Fonz Sudoriente: Azanuy-Alins

Historio

[redakti | redakti fonton]
Rokpentraĵoj de Forau del Cocho.

Estis loĝado jam en prahistoriaj tempoj, de kio atestas rokpentraĵoj (Forau del Cocho kaj Cova del Engardaixo). Estis ankaŭ araba loĝado. Iam estis kastelo. En novembro 1090 la reĝoj Sancho Ramírez de Aragono kaj Petro la 1-a de Aragono donis la foruojn de Monzono al tiuj kiuj venis reloĝadi Estadilla. [2] La loko iĝis de reĝlando (ne de senjorlando) el 1090 ĝis 1199, ĉar estis tenantoj. [3] En 1286 la reĝo Alfonso la 3-a de Aragono redonis Estadilla al Felipe de Castro. [4]

Komence de la 19-a jarcento la tuta komarko estis damaĝita pro la franca invado. Dum la Hispana Enlanda Milito la loĝloko suferis pro operacoj kadre de la atakoj de la respublikanoj klopode al konkero de la provinca ĉefurbo Ŭesko kaj fina kontraŭatako de frankistoj.

Arko, iama pordego de la murego.

Multaj loĝlokoj de la areo perdis loĝantaron laŭlonge de la 20-a jarcento pro rura elmigrado, kaj same ĉe Estadilla kie oni malaltiĝis el 1 752 loĝantoj en 1900 ĝis nunaj 812 loĝantoj (2022).[5]

Aktualo

[redakti | redakti fonton]

La loka ekonomio evoluis el la tradiciaj agrikulturo (cerealoj, migdalarboj, olivarboj, kaj ĉefe vinproduktado) kaj brutobredado (ŝafoj, kaj ĉefe bovoj) al natura, sporta, kultura kaj rura turismo.

Ĉefaj vidindaĵoj estas la preĝejo, fontano, urbodomo, blazondomoj, novklasika palaco en la kastelo, lavujo de la 18-a jarcento, romanika ponto; la rokpentraĵoj (Forau del Cocho kaj Covacho del Engardaixo), ermitejo de Pilatos, konvento de Karmelitanoj (aktuale Domo Melchoré), Sanktejo de Carrodilla, je ses km de la loĝloko, kaj naturaj lokoj ĉefe ĉe la rivero kaj la ravinoj kaj rojoj, kiuj ĉirkaŭas la loĝlokon.

Bildoj

[redakti | redakti fonton]
  • Portikaro.
    Portikaro.
  • Interno de la Sanktejo.
    Interno de la Sanktejo.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Gobierno de Aragón. «Zonas altimétricas por rangos en Aragón y España, y altitud de los municipios de Aragón.». Datos geográficos. Arkivita el originalo la 4an de decembro 2011. Konsultita la 15an de aŭgusto 2012.
  2. ↑ (LACARRA, Documentos, nº 7)
  3. ↑ (UBIETO ARTETA, Los tenentes, p. 139)
  4. ↑ (SINUÉS, n.º 1441)
  5. ↑ INE (eld.). «Nomenclátor: Población del Padrón Continuo por Unidad Poblacional».

Bibliografio

[redakti | redakti fonton]
  • Aragón constante histórica. Publicaciones de la Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja. 1979.
  • Ubieto Arteta, Antonio (1981-1989). Historia de Aragón. 6 vol. Zaragoza: Anubar.
  • Ubieto Arteta, Antonio, "Historia de Aragón". Los pueblos y los despoblados 1 (Eld. Anubar. Zaragoza, 1984)
  • CONTE OLIVEROS, Jesús. “Personajes y Escritores de Huesca y Provincia”. Eld. Librería General (Zaragoza 1981)

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekoj