Furaĝa ternukso

Kiel legi la taksonomionVikipedio:Kiel legi la taksonomion
Kiel legi la taksonomion
Arachis pintoi

Biologia klasado
Regno: Plantoj Plantae
Subregno: Tracheobionta
Divizio: Magnoliophyta
Klaso: Magnoliopsida
Ordo: Fabaloj Fabales
Familio: Fabacoj Fabaceae
Subfamilio: Faboideae
Genro: Arachis
Specio: A. pintoi
Arachis pintoi
Krapov. & W.C.Greg. 1994
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Arachis pintoi
v • d • r

Furaĝa ternukso, Arachis pintoi estas furaĝa planto indiĝena en savana vegetaĵaro de centra okcidento de Brazilo. Ĝi apartenas al la valoj de la supra San-Francisko kaj 'Jequitinhonha' riveroj en Minas-Ĝerajso. Ĝi ricevis la nomon de la brazila botanikisto Geraldo Pinto, kiu unue kolektis la planton ĉe la loko 'Boca do Córrego', município de Belmonte (ŝtato Bahio) en 1954 kaj sugestis ĝian valoran uzon kiel furaĝo. La specio estis priskribita unue de A. Krapovickas kaj W. Gregory en 1994.

Ĉi tiu sovaĝa plurjara parenco de la ordinara ternukso gravegis por plibonigi paŝtejojn en la tropikoj. Ĝia stoloneca kreskokutimo, subtera semoproduktado, alta furaĝa kvalito, kaj akceptebleco al paŝtantaj brutoj havas specialan valoron. Ĝi estas vaste uzata en tropikaj paŝtaj sistemoj por remaĉuloj.[1] La plej ofta kulturvario unue estis liberigita en 1989 kiel cv. 'Amarillo' en Aŭstralio. Poste, ĝi estis liberigita kiel cv. "Mani Forrajero Perenne" en Kolombio en 1992. Ĝi estis vaste distribuita en la tropikoj kiel aliĝo CIAT 17434.

Priskribo

[redakti | redakti fonton]

Ili estas plurjaraj herboj, kun tigoj unue vertikalaj, poste rampantaj, enradikiĝintaj en la nodoj. Folieroj 1–5 cm longaj kaj 0.6–3.2 cm larĝaj, apekse rondigitaj; akso 0,5–1,5 cm longa, petiolo 1,5–6 cm longa. Infloreskoj kun 4 aŭ 5 floroj; flavaj petaloj. Guŝoj 2-artikitaj, 5-32,5 cm longaj kaj 6-7 mm dikaj, proksima arterio 11-13 mm longa, istmo 1-8,5 cm longa, malproksima arterio 12-14 mm longa, glata perikarpo; semoj 1 po artikaĵo[1]

Uzoj

[redakti | redakti fonton]

La planton unue oni uzis en brutobredado kaj pro sia alta proteina enhavo, ĝi estis provita en kortobirdoj kun tre pozitivaj rezultoj; la graveco kuŝas en tio, ke ĝi malaltigas manĝkostojn kaj plibonigas produktajn rapidojn, prezentante elstarajn karakterizaĵojn - rezisto al paŝtado, sekeco, ombraj lokoj kaj ĉar ĝi estas plurjara legumeno do nitrogen-fiksanta. La teknologio konsistas en uzado de ternuksaj plantoj aŭ tranĉitaj aŭ en paŝtejoj por plibonigi la nunan dieton de kokinoj, kiu baziĝas sur maizo, sorgo, hejmaj ruboj, agrikulturaj ruboj, fruktoj kaj aliaj. Ĉi tiu planto estas ĉefe uzata por manĝigi bestojn, sed kutime troveblas en ĝardenoj danke al sia alloga koloro. Ĝi ankaŭ helpas kontraŭbatali fiherbojn.

Kultivado

[redakti | redakti fonton]

La planto ne bezonas multan prizorgon, ĉar ĝi estas imuna al preskaŭ ajna klimato. Ĝi estas planto, kiu bezonas multan sunon, tiel ke ĝiaj folioj kaj floroj konservas sian koloron.

Ĝi estas kutime plantita en acidaj grundoj por fekundigi la teron, sed ĝi povas esti adaptita al iu ajn klimato. Ĝi povas elteni mallongajn periodojn de inundo kaj maksimume 3 monatojn sen akvumado, ĉi tiu planto povas esti akvumita 2 ĝis 3 fojojn semajne.

Semado kaj starigo

[redakti | redakti fonton]

Ekzistas kvar metodoj por semi Arachis pintoi:

  • 1) Per botanika semo: du semoj por pozicio ĉiu 50 cm je unu metro inter vicoj. La kvanto de semo uzota por kavo dependas de ĝia kvalito.
  • 2) Per plantidoj enradikiĝintaj dum 10 tagoj: La stolonoj estas tranĉitaj apike en tigojn longajn 15 ĝis 20 cm. Tiam grupoj de 500 tigoj estas ligitaj kaj mergitaj en akvo kun hormono por akceli la produktadon de radikoj.
  • 3) Per vegetativa materialo: Ĝi estas distribuata en la plugita tero, tiam oni pasigas al ĝi erpilon por enmeti ĝin en la grundon.
  • 4) Kunplantita kun herboj: Ĝi estas semata ĉiun duan vicon per vegetativa aŭ botanika semo. Per ĉi tiu metodo, la kvanto de semo por unuo de areo reduktiĝas ĝis 40%. Kondiĉoj por pli bona adaptiĝo: granda persisto sub malsamaj kondiĉoj, zonoj inter 0 kaj 1800 msm, jarpluvo inter 2000 kaj 3500 mm kaj kun seka sezono de malpli ol 4 monatoj kaj acida pH-grundo.

Ĝi ankaŭ adaptiĝas al areoj de la humidaj tropikoj kun pluvoj ĝis 4500 mm jare. En areoj kun seka sezono pli granda ol 4 monatoj, ĝi perdas siajn foliojn kaj stolonojn pro elsekiĝo, sed en la sekva pluvsezono ĝi rekreskas.

Avantaĝo

[redakti | redakti fonton]

Ĝia rekta konsumo en paŝtado reduktas kostojn, plibonigas viandon kaj ovoproduktadon, plibonigas la pigmentaĵon de viando kaj ovoflavo.

Ĝi plibonigas brutarajn sistemojn kaj antaŭenigas malpli fortajn sistemojn. Rapidigas rubodegeneron, stimulas grundan biologian diversecon kaj pligrandigas grundan organikaĵon, rekuperas degraditajn grundojn por uzo de brutaro, reduktas produktokostojn kaj pliigas produktajn enspezojn. Ĉi tiu teknologio profitigas multajn kamparajn familiojn kaj uzo de familia laboro. Plibonigas grundan fekundecon kaj malhelpas grundan erozion.

Rekomendoj

[redakti | redakti fonton]

Uzu furaĝajn ternuksojn paŝtejen, kun minimumo de 1 m² × birdo. Uzu ĝin kiel kompletan proteinan manĝaĵon. Dum la establo (3 monatoj), ne manku al ĝi akvo kaj la aliherba eliminado. Flegu ĝin ĝis ĝi havos 100% da areokovrado.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ 1,0 1,1 Arachis pintoi. Alirita 1a de aŭgusto 2014 .

Bibliografio

[redakti | redakti fonton]
  1. Forzza, R. C. 2010. Lista de espécies Flora do Brasil https://web.archive.org/web/20150906080403/http://floradobrasil.jbrj.gov.br/2010/. Jardim Botânico do Rio de Janeiro, Río de Janeiro.
  2. Hokche, O., P. E. Berry & O. Huber. (eds.) 2008. Nuevo Cat. Fl. Vasc. Venez. 1–860. Fundación Instituto Botánico de Venezuela, Caracas.
  3. Jørgensen, P. M. & S. León-Yánez. (eds.) 1999. Cat. Vasc. Pl. Ecuador. Monogr. Syst. Bot. Missouri Bot. Gard. 75: i–viii, 1–1181.
  4. Zamora Villalobos, N. 2010. Fabaceae. 119(5): 395–775. In B. E. Hammel, M. H. Grayum, C. Herrera & N. Zamora Villalobos (eds.) Man. Pl. Costa Rica. Missouri Botanical Garden, St. Louis.

Eksteraj ligiloj kaj noto

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekoj