Kukolhorloĝo[1], ŝvarcvalda horloĝo[1][2] aŭ kukuhorloĝo estas speco de kutime mekanika horloĝo movata per pendopeziloj. Kukolhorloĝo havas kovrilon, kiu aspektas kiel eta domo, kun etaj pordoj kiuj malfermeblas. Ĝi nomiĝas tiel, ĉar je la komenco de ĉiu horo la etaj pordoj en la horloĝo malfermas kaj elvenas eta ligna aŭ plasta birdo (kukolo) el la pordo. La horloĝo tiam kalkulas la horon, sonante per birdeca pepo (ku-ku). Plej ofte la birdobildo tute ne similas al kukolo, sed male ĝi montras buntajn kolorojn kaj morfologion pri propran de paseroformaj; nur la voĉo similas plej kutime al tiu de la kukolo.
Ekzemple:
Je la 1-a horo posttagmeze sonas 1 "kukuo"
Je la 8-a horo matene sonas 8 "kukuoj"
Je la 8-a horo vespere sonas 8 "kukuoj"
Ĉu tage ĉu nokte la horloĝo sonas laŭ la horo de la horloĝo. Je la duonhoro, la birdo elvenas kaj pepas nur unu kukuon. Iuj horloĝoj silentigeblas se la pepado ĝenas dormantojn.
Multekostaj kukolhorloĝoj povas ankaŭ havi movantajn figurojn kaj ludantan muzikon tuj post la kukuo.