La Princino de Klevo
| La Princesse de Clèves | |
|---|---|
| |
| skribita verko • literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Madame de La Fayette |
| Lingvoj | |
| Lingvo | franca lingvo |
| Eldonado | |
| Eldondato | marto 1678 |
| Ĝenro | historia romano |
La Princino de Klevo (france La Princesse de Clèves) estas historia romano de Marie-Madeleine de La Fayette (aŭ Madame de La Fayette). Ŝi publikigis ĝin anonime en 1678 je Parizo. Kiel verkinton oni suspektis komence kaj Franciskon de la Rochefoucauld, intima amiko de la aŭtorino, kiu energie malkonfesis aŭtorecon, kaj ankaŭ Johanon de Segrais, konatan literaturiston kaj pretertempan sekretarion de la aŭtorino.
Marie-Madeleine Pioche de la Vergne, devenanta el malpli altranga nobelaro kaj per geedzeco plirangiĝinta al Grafino de La Fayette, oftumis kiel akompantano kaj fidelulo de Henrieta Ana Stuart, edzino de la pli juna frato de Reĝo Ludoviko la 14-a de Francujo, la duko Filipo de Orleano, ĉe la reĝa kortego. Ŝi estis intime amika kun la ankaŭ verkanta, jansenisme stampita duko de La Rochefoucauld kaj de Madame de Sévigné,fama kiel leteraŭtorino. Per sia frue mortinta patro ŝi jam junaĝe estis akirinta aliron al afektitaj literaturaj salonoj siatempaj.
Roluloj
[redakti | redakti fonton]Ĉefaj roluloj
[redakti | redakti fonton]- La princesse de Clèves, aŭ Madame de Clèves (esperante La Princino de Klevo), unue Mademoiselle de Chartres
- Le duc (=la duko) de Nemours, aŭ Monsieur (=sinjoro) de Nemours: amanto de la Princino de Klevo
- Le prince de Clèves (esperante La Princo de Klevo): edzo de La Princino de Klevo
Malĉefaj roluloj
[redakti | redakti fonton]- Madame (=sinjorino) de Chartres: ŝia patrino
- Le chevalier de Guise: kiu amas La Princino de Klevo
- Sancerre: amiko de la Princo de Klevo
- Madame de Tournon: amita per Sancerre kaj per Monsieur de Estouteville
- Le vidame de Chartres: onklo de la Princino de Klevo
- Madame de Thémines
- La reine Dauphine
- Madame de Martigues
- Spiono de la Princo de Klevo
Resumo
[redakti | redakti fonton]Kvar partoj komponas La Princino de Klevo.
1-a parto
[redakti | redakti fonton]La rakonto komenciĝas ĉe la franca kortego dum la regado de Henriko la 2-a, en la jaro 1558. La aŭtoro prezentas la ĉefajn figurojn de la kortego, inkluzive de la reĝo, la reĝino Katarino de Mediĉi, kaj diversaj nobeloj.
Mademoiselle de Chartres, 16-jara belulino, alvenas al la kortego kun sia patrino. Ŝia patrino edukis ŝin laŭ tre striktaj moralaj principoj, precipe rilate al amo kaj geedziĝo. La Princo de Clèves ekamoras al Mademoiselle de Chartres kaj petas ŝian manon. Kvankam ŝi ne amas lin pasie, ŝi akceptas la proponon, ĉar ŝi respektas lin kaj vidas la geedziĝon kiel taŭgan aranĝon.
Tuj post la geedziĝo, la nova Princino de Clèves renkontas la Dukon de Nemours, unu el la plej allogaj viroj en la kortego. Ili tuj sentas fortan altiron unu al la alia, kvankam ili ne agas laŭ tiuj sentoj. La Princino, konscia pri la danĝero de ĉi tiu sento, provas eviti la Dukon kaj resti fidela al sia edzo. Intertempe, diversaj intrigoj kaj amrilatoj disvolviĝas en la kortego, ilustrante la kompleksan kaj ofte hipokritan naturon de la kortega vivo.
Ĉi tiu unua parto establas la ĉefan dilemon de la romano: la konflikto inter devo kaj pasio, kaj la malfacileco de virteco en medio plena je tentoj. Ĝi ankaŭ donas vivantan bildon de la franca kortego en la 16-a jarcento.
2-a parto
[redakti | redakti fonton]La Princino de Clèves daŭre luktas kun siaj sentoj por la Duko de Nemours, provante ilin kaŝi kaj subpremi. La Duko de Nemours, ankaŭ enamiĝinta, serĉas okazojn por esti proksime al la Princino, sed respektas ŝian virton.
Okazas balo ĉe la kortego, kie la Reĝo petas al ĉiuj viroj elekti dancpartnerinon per loterio. La Duko de Nemours trompe aranĝas elekti la Princinon. Dum la balo, la Princino portas rubandon, kiun la Duko sekrete ŝtelas. Ŝi rimarkas tion kaj komprenas lian amon, sed silentas. La Vidamasino de Chartres, amikino de la Duko, petas lian helpon en sia sekreta amafero. Tio kreas miskompreno pri la vera objekto de lia amo.
La Princo de Clèves komencas suspekti, ke lia edzino havas sekretajn sentojn por iu alia, sed ne scias por kiu. La patrino de la Princino grave malsaniĝas. Antaŭ sia morto, ŝi avertas sian filinon pri la danĝeroj de pasio kaj la graveco de virto. La morto de ŝia patrino profunde afliktas la Princinon, kaj ŝi retiriĝas de la kortego por funebri.
Dum ŝia foresto, diversaj intrigoj kaj onidiroj disvastiĝas en la kortego pri ŝi kaj la Duko. La Duko de Nemours sekrete vizitas la domon de la Princino dum ŝia foresto, admirante ŝian portreton kaj personajn objektojn.
Ĉi tiu parto intensigas la internan konflikton de la Princino inter devo kaj pasio, kaj montras la kreskantajn komplikaĵojn en la kortega medio. Ĝi ankaŭ substrekas la gravecon de reputacio kaj la danĝerojn de onidiroj en tiu socia kunteksto.
3-a parto
[redakti | redakti fonton]La Princino revenas al la kortego post sia funebra periodo. La Duko de Nemours daŭre serĉas okazojn por esti proksime al la Princino, sed respektas ŝian virton. La Reĝino Dauphine (edzino de la kronprinco) rakontas historion pri sekreta amo, ne sciante ke ĝi fakte priskribas la situacion de la Princino kaj la Duko.
La Princino, timante ke ŝia sekreto estos malkaŝita, fuĝas el la ĉambro dum la rakonto. La Princo de Clèves, pli kaj pli suspektema, petas sian edzinon konfesi ĉu ŝi amas alian viron. En drameca sceno, la Princino konfesas al sia edzo, ke ŝi efektive havas sentojn por alia viro, sed ne malkaŝas lian identecon. Ŝi asertas, ke ŝi neniam agis laŭ tiuj sentoj.
La Princo de Clèves estas profunde ŝokita kaj dolorigita de ĉi tiu konfeso, sed samtempe admiras la honestecon de sia edzino. Li petas ŝin forlasi la kortegon por eviti tentojn, kaj ŝi konsentas. La Duko de Nemours, kaŝe aŭskultinte parton de ilia konversacio, miskomprenas la situacion kaj pensas ke la Princino konfesis sian amon al li.
La Princo de Clèves, turmentita de jaluzeco kaj suspekto, sekrete sendas serviston spioni la Dukon por malkovri lian identecon.
Ĉi tiu parto de la romano estas aparte drama, kun la konfeso de la Princino kiel centra punkto. Ĝi montras la kompleksajn emociajn kaj moralajn dilemmojn kiujn la ĉefaj personoj alfrontas, kaj la konsekvencojn de honesteco en mondo plena je intrigoj kaj miskomprenoj.
4-a parto
[redakti | redakti fonton]La Princo de Clèves malsaniĝas pro ĉagreno kaj malespero post la konfeso de sia edzino. La servisto, kiun li sendis por spioni la Dukon de Nemours, misraportas pri vidita renkontiĝo inter la Duko kaj la Princino.
Kredante ke lia edzino perfidis lin, la Princo de Clèves rapide malsaniĝas kaj mortas, sed ne antaŭ ol pardoni sian edzinon. La Princino, profunde afliktita kaj kulposenta, retiriĝas de la kortego por funebri.
Post kelka tempo, la Duko de Nemours vizitas ŝin por konfesi sian amon kaj proponi geedziĝon, ĉar nun ŝi estas libera. La Princino, kvankam ankoraŭ amanta la Dukon, rifuzas lian proponon. Ŝi klarigas, ke ŝia sento de kulpo pri la morto de sia edzo kaj ŝia deziro vivi virte malhelpas ŝin akcepti lian amon. La Princino ankaŭ esprimas siajn dubojn pri la daŭro de pasio kaj la risko de malfeliĉeco en geedziĝo bazita sur amo.
Malgraŭ ripetitaj provoj de la Duko konvinki ŝin, la Princino restas firma en sia decido. Fine, la Princino de Clèves elektas retiriĝi de la mondo, dividante sian tempon inter religia vivo kaj sia bieno.
Ĉi tiu fina parto de la romano montras la triumfon de virto super pasio, sed ankaŭ la personan koston de tiu elekto. Ĝi esploras la ideojn de devo, honoro, kaj memofero en la kunteksto de la 17-a jarcenta franca aristokrataro.
La fina decido de la Princino estis konsiderita revolucia por sia tempo, ĉar ĝi montris virinon faranta propran elekton, kontraŭ la sociaj atendoj kaj eĉ kontraŭ siaj propraj deziroj.