Mangualde

Ĝemelurboj
	Le Puy-en-Velay ; Hartford vd

Mangualde
municipo de Portugalio ; urbo de Portugalio vd
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj
	Le Puy-en-Velay ; Hartford vd
Poŝtkodo	3530
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	19 880 (2011) [+]
Loĝdenso	91 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	40° 36′ N, 7° 46′ U (mapo)40.6-7.7666666666667Koordinatoj: 40° 36′ N, 7° 46′ U (mapo) [+]
Areo	219,26 km² (21 926 ha) [+]
Horzono	UTC±00:00 [+]
	Mangualde (Portugalio)
	Situo de Mangualde
Alia projekto
	Vikimedia Komunejo Mangualde [+]
	v • d • r

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Mangualde (stacidomo).

Mangualde estas urbo de Portugalio, situanta en la Distrikto Viseu, Centra regiono kaj la subregiono Viseu Dão-Lafões. Ĝi havas 7 300 loĝantojn (2021). Ĝi estas la tria plej loĝata urbo en la Distrikto Viseu, malantaŭ Viseu mem kaj Lamego.

Ĝi estas sidejo de la municipo Mangualde, kiu havas totalan areon de 219,26 km², kaj 18 303 loĝantojn (2021), subdividita en 12 fregezioj. La municipa teritorio limas norde kun Penalva do Castelo, oriente kun Fornos de Algodres, sudoriente kun Gouveia, sude kun Seia, sudokcidente kun Nelas kaj nordokcidente kun Viseu. La teritorio estas inter la riveroj Mondego kaj Dão, dum la sidejo estas inter la urboj Nelas sudokcidente kaj Penalva do Castelo nordoriente, dum tuj norde de Mangualde estas la aŭtoŝoseo A25 kiu ligas kun apuda Viseu.

Historio

Prahistorian loĝadon atestas la monumentaj megalitoj troviĝantaj en la municipo. El la romia epoko estas ankaŭ disaj restaĵoj. Elstaras la arkitekturo de la 17-a kaj 18-a jarcentoj, videbla ĉefe en la senjordomegoj.

Mangualde estis konkerita el islamanoj inter 1058 kaj 1064, kiuj estis respektive, la jaroj de la konkeroj de Viseu kaj de Koimbro. Post la fondo de la Reĝlando Portugalio (en 1143), ekis administracia organizado, per kreado de municipoj. En 1102 la municipo ricevis foruon el la grafo D. Henrique. Ĝis la 19-a jarcento la municipo nomiĝis Azurara da Beira. La 23an de Aŭgusto 1986 Mangualde estis altigita al la kategorio de cidade (urbo).

En la unua duono de la 20-a jarcento la loĝantaro estis stabila kaj atingis eĉ 25 000 loĝantojn en 1950, sed poste malpliiĝis pro elmigrado ĝis nunaj 18 000 loĝantoj. Aktuale en Mangualde oni produktas jenon: vino, mielo, fromaĝo, fruktoj (pomoj, ĉerizoj, mirtilo), likvoroj, dolĉaĵoj, batatoj, cepoj, pizoj, faboj, brasikoj, fazeoloj, olivoj, ovoj, sekaj fruktoj, oleo, kolbasoj kaj metiartaĵoj.^[1]

Submunicipoj

Mangualde havas la jenajn fregeziojn:

Abrunhosa-a-Velha
Alcafache
Cunha Baixa
Espinho
Fornos de Maceira Dão
Freixiosa
Mangualde, Mesquitela e Cunha Alta
Moimenta de Maceira Dão e Lobelhe do Mato
Quintela de Azurara
Santiago de Cassurrães e Póvoa de Cervães
São João da Fresta
Tavares (Chãs, Várzea e Travanca)

Vidindaĵoj

En pluraj loĝlokoj estas interesaj preĝejoj kaj kapeloj, kun gravaj pentraĵoj kaj valoraj liturgiaj juveloj; krome estas ankaŭ nobelaj domegoj ĉefe el la 18a jarcento.