Natria selenito

Natria selenito
Kemia strukturo de la Natria selenito
Dosiero:Sodium selenite3D.png
3D Kemia strukturo de la Natria selenito
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de selenita acido
Kemia formulo	Na2SeO3
CAS-numero-kodo	26970-82-1 10102-18-8
ChemSpider kodo	23308
PubChem-kodo	24934
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Senkolora aŭ blanka solido
Molmaso	172.95 g mol^−1 263,014 g mol^−1 (kvinhidrata)
Smiles	[Na+].[Na+].[O-][Se]([O-])=O
Denseco	3,1 g/cm^3
Fandopunkto	+−350 °C
Bolpunkto	> 710 °C malkomponiĝas
Solvebleco	Akvo:85 g/100 mL (20 °C)
Nesolvebleco	Etanolo: nesolvebla
Mortiga dozo (LD50)	7 mg/kg (muso, buŝa)
Merck Index	14, 8673 15,8802
Sekurecaj Indikoj
Risko	R23 R28 R31 R43 R51/53
Sekureco	S(S1/2) S28 S36/37 S45 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T Toksa N Damaĝaj substancoj
GHS etikedigo de kemiaĵoj
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H300+330, H315, H319, H317, H411
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P260, P280, P301+330+331+310, P304+340, P310, P305+351+338, P403+233
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Natria selenito, selenito de natrio aŭ Na₂SeO₃ estas neorganika kombinaĵo de natrio kaj selenita acido, senkolora solido, komerce trovata sub la formo kvinhidrata, kiu estas la plej ordinara akvosolvebla selena kombinaĵo.

Sintezoj

Sintezo 1

• Dissolvado de selena duoksido en diluita solvaĵo de natria hidroksido

${\displaystyle {\mathsf {SeO_{2}+2\;NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}SeO_{3}+H_{2}O}}}$

Sintezo 2

• Interagado de selenita acido kaj koncentrita solvaĵo de natria hidroksido:

${\displaystyle {\mathsf {H_{2}SeO_{3}+2\;NaOH\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}SeO_{3}+2H_{2}O}}}$

Sintezo 3

• Malkomponiĝo de natria selenato:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}SeO_{4}\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ 2\;Na_{2}SeO_{3}+O_{2}}}}$

Reakcioj

Reakcio 1

• Ĝi malkomponiĝas kiam hejtata:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}SeO_{3}\ {\xrightarrow {>710^{o}C}}\ 2\;Na_{2}Se+3O_{2}}}}$

Reakcio 2

• La kristala anhidra salo prepariĝas per vakua elsekigo:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}SeO_{3}\cdot 5\;H_{2}O\ {\xrightarrow {40^{o}C,vacuum}}\ Na_{2}SeO_{3}+5\;H_{2}O}}}$

Reakcio 3

• Kiam hejtataj, ĝiaj koncentritaj solvaĵoj estigas natria piro-seleniton kaj natrian hidroksidon:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}SeO_{3}+H_{2}O\ {\xrightarrow {T}}\ Na_{2}Se_{2}O_{5}+2\;NaOH}}}$

Reakcio 4

• Ĝi estas forta oksidigagento:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}SeO_{3}+6\;HCl\ {\xrightarrow {}}\ Se\downarrow +2\;Cl_{2}\uparrow +2\;NaCl+3\;H_{2}O}}}$

Reakcio 5

• Kun hidrogena peroksido ĝi oksidiĝas al natria selenato:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}SeO_{3}+H_{2}O_{2}\ {\xrightarrow {}}\ Na_{2}SeO_{4}+H_{2}O}}}$

Reakcio 6

• Ĝi estas oksidigata de la atmosfera oksigeno:

${\displaystyle {\mathsf {2\;Na_{2}SeO_{3}+O_{2}\ {\xrightarrow {700-725^{o}C}}\ 2\;Na_{2}SeO_{4}}}}$

Reakcio 7

• Ĝi estas reduktata de la hidrogeno:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}SeO_{3}+3\;H_{2}\ {\xrightarrow {550-650^{o}C}}\ Na_{2}Se+3\;H_{2}O}}}$

Reakcio 8

• Ĝi partoprenas en reakcio de duobla interŝanĝo kun arĝenta nitrato:

${\displaystyle {\mathsf {Na_{2}SeO_{3}+{\underset {ar{\hat {g}}enta\;nitrato}{2\;AgNO_{3}}}\ {\xrightarrow {}}\ {\underset {ar{\hat {g}}enta\;selenito}{Ag_{2}SeO_{3}}}\downarrow +2\;NaNO_{3}}}}$

Proprecoj

Elektita pro ĝia selena enhavo kaj alta solvebleco, natria selenato estas ordinara ingredienco kiel dieta suplemento. Seleno esta esenca elemento kiam uzata en kvantoj tre etaj. Selenato kaj selenito de natrio estas ofte troveblaj en nutraĵoj por bestoj.^[1] Laŭ regulo de instituciaj departementoj, la bestonutraĵo devas enhavi ne pli ol 5 ppm da selenenhavo. En 2009, okazis polemiko kiam grupo da 21 kurĉevaloj mortis pri seleno-venenado pro nekorekta miksaĵo en la dieta suplemento.Unu el la plej fruaj aplikaĵoj de natria selenato estis en la vitro-industrio

Selena donas al la vitraĵo la ruĝan koloron. La fandita vitraĵo estas tiam traktata kun natria selenato kaj poste iom da arsena trioksido por redukti la kombinaĵon kaj estigi la elementan selenon. Natria selenato same uzatas kiel senkolorigagento en vitraĵo-produktado. La ruĝa tono kiun ĝi donas al vitraĵo estas komplementa al la verdaj tonoj kreitaj de ferozaj oksidoj dum la manufaktura procezo. Kiam kunuzataj, ambaŭ komponaĵoj produktas senkoloran vitraĵon.^[2]

Uzoj

Kune kun aliaj rilataj selenitoj tiaj kiaj baria kaj zinka selenitoj, natria selenito estas ĉefe uzata en manufakturo de senkolora vitraĵo. La roza koloro donita de ĉi-selenitoj nuligas la verdan koloron komunikitan de la feraj malpuraĵoj.

Ĉar seleno estas esenca elemento, natria selenito estas ingredienco en kelkaj dietaj suplementoj. La Usona Agentejo por Protektado de la Vivmedio (EPA) aprobas selenon kiel nutro-aldonaĵo por bestodietoj, tamen, la plej ordinara formo estas natria selenito por dorlotbestoj. Laŭ la artikolo "ne multe estis konata pri selenaj komponaĵoj okaze de la aprobo for bestuzado kiam la decidoj estis plenumitaj en la jardeko 1970. En la epoko kiam la reguliga ago estis prenita, nur la neorganikaj selenaj saloj (natria selenito kaj natria selenato) estis disponebla je kosto kiu permesis ĝian uzon kiel besto-nutraĵo.

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Santa Cruz Biotechnology Arkivigite je 2015-10-04 per la retarkivo Wayback Machine
• MPBios
• Chemical Book
• ChemWiki Arkivigite je 2015-10-04 per la retarkivo Wayback Machine
• Longecity.org
• Swine Nutrition, Second Edition, Austin J. Lewis, L. Lee Southern
• Nanotoxicity: From In Vivo and In Vitro Models to Health Risks, Saura C. Sahu, Daniel A. Casciano

Referencoj

1. The Code of Federal Regulations of the United States of America
2. Gardner's Commercially Important Chemicals: Synonyms, Trade Names, and ..., G. W. A. Milne

Portalo pri Kemio

• Kategorio Natria selenito en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).