Norbert Jacques

Waldemar Flaig: portreto de Norbert Jacques, 1927

Norbert JACQUES (naskiĝinta la 6-an de junio 1880 en Luksemburgo-Eich, mortinta la 15-an de majo 1954 en Koblenz) estis luksemburga verkisto skribante en la germana lingvo. Li konatiĝis danke al sia romanfiguro D-ro Mabuse.

Vivo

[redakti | redakti fonton]

Jacques forlasis post trapaso de la abiturienta ekzameno sian patrujon por ekstudenti jursciencojn ĉe la Bonna universitato en 1901. Ĝi estis abandonata du semestrojn poste pro aliaj interesoj priartaj kaj priliteraturaj. Post kiam edzigis lin la aktorino Olga Hübner en 1902, la paro iris al Bytom. Tie Jacques perlaboris la vivon kiel ĵurnalisto ĉe "Oberschlesische Grenzzeitung"; cxi-labore li renkontis Balder Olden (postan verkiston). Dekomence furoris liaj politikaj artikoloj - kio kialigis maldungon en somero 1903. Post divorco li iris Berlinon kaj fariĝis ekde januaro 1904 redakciano en la berlina buroo de "Frankfurter Zeitung". Sed tri monatojn nur li estis tie antaŭ nova maldungiĝo pro politika alipensado. Post intermezo en la regiono de Bodenlago, li ekloĝis en 1905 en Hamburg kiel liberprofesiulo. Tie li konatiĝis kun la ŝipekipist Albert Ballin kiu peris al li senkosta vojaĝo al Rio-de-Ĵanejro tra Lisbono kaj Funchal. Ekŝipiĝinte post monato, Jacques komencis rondvojaĝon tra Brazilo; poste li reiris Germanujon antaŭ ekloĝi en Salenstein.

En 1912 li edzinigis la vienaninon Margerite Samuely, iaman sekretariinon de Arthur Schnitzler. Ŝi naskis du filinojn; aventura geedziĝvojaĝo kondukis ilin dum 16 monatoj trans la mondo. Post reveno al Eŭropo ili luprenis proksimde de Romanshorn la Kastelon Lŭburg. En somero 1914, tuj post militeksplodo, li volis volontuli sed ne estis akceptita estante aliŝtatano. Kiel korespondanto de "Frankfurter Zeitung" li vizitis multajn frontojn por publiciste helpi la germanan armeon, laŭ propra aserto. Post vido de la batalantoj en oktobro 1914 en Belgujo li verkis (jaron poste) Die Flüchtlinge. Novembro de 1915 li estis en Londono farante intervjuojn kun diversaj politikistoj. Tra Svisujo li poste iris al Franclando por raporti de tie. Resumo de tiaj raportoj aperis en 1915 sub la titolo London und Paris im Krieg. En aŭtuno 1916 li atentiĝis pri la orienta fronto pri kio li publikigis In der Schwarmlinie des österreichisch-ungarischen Bundesgenossen. En ĉiuj tri menciitaj verkoj li fakte kritikegis la politikon de la Germana Imperiestra Regno. La luksemburgaj aŭtoritatoj tute ne ŝatis liajn agadojn intencante resti neŭtrala.

En somero 1918 Jacques aĉetis la akvokastelon Gaißberg en Kreuzlingen sed bankrotis post jaro. Sed jam en 1920 li akiris novan loĝejon en Thumen (Sigmarszell). En oktobro 1922 li iĝis germana ŝtatano. En 1924 li laboris por filmfirmo konsiliste en Brazilo. Li kunfondis en 1925 la porartistan ligon Der Kreis (en la bodenlaga regiono) kiu malaperis en 1937. [1] En 1928 li transrajdis la Andoj kaj en 1928 Egipton kaj Rodezion. Interrompiĝis la vojaĝoj per restadoj en Svisujo por surpaperigi la tuton. Pro judeco de sia edzino li eksedziĝis; en 1939 ŝi sukcesis elmigri al Ameriko. Al la filinoj li peris, danke al parencaro luksemburga, la luksemburgan civitanecon. Li mem tamen restis en sia elektita patrujo Germanujo. En 1940 li edzinigis la svisaninon Maria Jäger. Premite de la Regna Literatura Ĉambro (RSK) li plie prilaboris historiaĵojn. Menciindas tiu-kunteksto Leidenschaft, romano pri la frua Ŝilero. La prezento de duko Karlo Eŭgeno de kelkaj estis interpretata kiel kaŝa kritiko de Adolf Hitler. Tamen ĉi verko eĉ estis filmigita sub la titolo Friedrich Schiller – Triumph eines Genies. Tiutempe Jacques ankaŭ skribis multajn scenarojn. Ĝis 1945 li faris laŭtlegadojn en Benelukso kaj propagandis nacisocialismon. Dum la lastaj tagoj de la Dua Mondmilito li estis urbestro de Schlachters (Sigmarszell). En 1946 la luksemburgaj aŭtoritatoj forpelis lin por ĉiam el sia ŝtato.

En 1950 aperis la unua parto de lia aŭtobiografio (ĝis 1928) s.t. Mit Lust gelebt. En 2004 aperis dua eldono kun faktoj ĝis la 1940-a jaroj. La lasta granda vojaĝo kondkis lin ankoraŭfoje tra Suda Ameriko kies frukto estis bildlibro Von Feuerland bis zum Äquator, kiun li aperigis en 1953 kune kun Kurt Peter Karfeld. Postmorte memoro pri li apenaŭis. Nur lia genia arkikrimulo D-ro Mabuso daŭre gravis. Filmigo de la en 1920 aperinta verko estis de reĝisoro Fritz Lang laŭ la scenaro de Thea von Harbou; titolo ĝia estis Dr. Mabuse, der Spieler. Postlasitaĵojn de li prizorgas la universitato de Sarlando. Nuntempe la filozofo Volker Zotz invitis al nova taksado de la agadoj de Jacques.

Verkoj

[redakti | redakti fonton]
  • Im Banne, Gedichte, Pierson, Dresden 1901.
  • Der Hafen Roman, Fischer, Berlin 1910.
  • Heisse Städte. Eine Reise nach Brasilien, Fischer, Berlin 1911 [Später auch unter dem Titel Heisses Land: Eine Reise nach Brasilien]
  • Die Flüchtlinge. Von einer Reise durch Holland hinter die belgische Front, Fischer, Berlin 1915.
  • London und Paris im Krieg. Erlebnisse auf Reisen durch England und Frankreich in Kriegszeit, Fischer, Berlin 1915.
  • In der Schwarmlinie des österreichisch-ungarischen Bundesgenossen, Fischer, Berlin 1916.
  • Piraths Insel, Roman, Fischer, Berlin 1917.
  • Landmann Hal, Roman, Fischer, Berlin 1919.
  • Siebenschmerz, Roman, Fischer, Berlin 1919.
  • Der Trotzturm, Hillger, Berlin 1919.
  • Die heilige Lant, Roman, Wegweiser Verlag, Berlin 1920.
  • Im Kaleidoskop der Weltteile. Reisen von Norbert Jacques, Deutsche Buch-Gemeinschaft, Berlin um 1920.
  • Dr. Mabuse, der Spieler. Ullstein, Berlin um 1920 [Aktuelle Neuauflage: Area-Verlag, Erftstadt 2004, ISBN 3-89996-833-6]
  • Die Frau von Afrika. Roman aus den Tropen, Drei-Masken-Verlag, München 1921.
  • Auf dem chinesischen Fluß, Reisebuch, Fischer, Berlin 1921.
  • Das Bodenseebuch des Jahres 1921/1922/1923. Achter/Neunter/Zehnter Jahrgang, Reuß & Itta, Konstanz 1921/1922/1923 [Neuauflage unter dem Titel Der Bodensee hintenherum. 33 kulturhistorische Skizzen, De-Scriptum-Verlag, Uhldingen 1995, ISBN 3-931071-02-2]
  • Sturmbock. Eine Segelschiffsreise durch den Stillen Ozean, Gyldendal-Verlag, Berlin 1922.
  • Mariens Tor, Erzählungen, Seifert, Stuttgart 1922.
  • Die Pulvermühle, Roman, Gyldendal-Verlag, Berlin 1922.
  • Die Zwei in der Südsee, Ullstein, Berlin 1922.
  • Südsee. Ein Reisebuch, Drei-Masken-Verlag, München 1922.
  • Ingenieur Mars, Roman, Drei-Masken-Verlag, München 1923.
  • Funchal. Eine Geschichte der Leidenschaft, Seifert, Stuttgart 1924.
  • Mensch gegen Mensch, Roman, Scherl-Verlag, Berlin 1924.
  • Im Morgengrauen, Fleischhauer & Spohn, Stuttgart 1925.
  • Neue Brasilienreise, Drei-Masken-Verlag, München 1925.
  • Der Kaufherr von Shanghai, Roman, AWA-Verlag, München 1925.
  • Der Feueraffe, Roman, Ullstein, Berlin 1926.
  • Der Gefangene der Felseninsel, Roman, Verlag der Deutschen Rundschau, Berlin 1926.
  • Die Limmburger Flöte. Bericht über Pierre Nocke, den berühmten Musikus aus Limmburg, der auf einer Flöte blasen konnte, die er sich nicht erst zu kaufen brauchte, Gebr. Mann, Berlin 1927 [Reprint: Röhrig-Verlag, St. Ingbert 1985, ISBN 3-924555-05-2]
  • Plüsch und Plümowski, Roman, Neufeld & Henius, Berlin 1927. Filmigo en 1947 Export in Blond.
  • Reise nach Sumatra. Schicksale von Menschen und Tieren, Hanseatische VA, Hamburg 1929.
  • Das Tigerschiff, Roman, Drei-Masken-Verlag, München 1929.
  • Fünf in der Südsee, Roman, Knorr & Hirth, München 1930.
  • Das Piratenkastell. Deutsche Landschaftserlebnisse, Deutsche Hausbücherei. Hamburg, um 1930.
  • Gold in Afrika, Roman, Reckendorf-Verlag, Berlin 1931.
  • Mann und Teufel, Roman, Gerlach, Berlin 1934.
  • Afrikanisches Tagebuch, Fischer, Berlin 1936.
  • Der Bundschuhhauptmann, Roman, Deutsche Buchgesellschaft, Berlin 1936.
  • Der Herr des Hafens. Ein abenteuerlicher Roman, Aufwärts-Verlag, Berlin 1937.
  • Keine Macht über Isabel, Roman, Deutscher Verlag, Berlin 1939.
  • Leidenschaft. Ein Schiller-Roman, Deutscher Verlag, Berlin 1939.
  • Wirbel der Welt. Erlebnisse, Berichte, Ereignisse, Wittich-Verlag, Darmstadt 1942.
  • Die Karte auf der Kugel. Ritter Martin Behaim, Globusmacher und Seefahrer (alternativer Titel: Martin Behaim, Seefahrer und Sternenrechner), Wilhelm-Limpert-Verlag, Berlin 1942.
  • Trommler Barnum. Roman eines Zirkusmannes, Deutscher Verlag, Berlin 1943.
  • Verwirrung im Bellvue-Hotel, Roman, Aufwärts-Verlag, Berlin 1943.
  • Der Sternenrechner Behaim, Abendland-Verlag, Wuppertal 1947.
  • Am Rande der Welt, Roman, Toth-Verlag, Hamburg 1947.
  • Das Erbe auf Sumatra. Taurus-Verlag, Hamburg 1949.
  • Das Testament des Dr. Mabuse oder Mabuses letztes Spiel. Roman eines Dämons, ?, München 1950, [Div. Neuauflagen]
  • Tsetse. Ein Afrika-Roman, Habel-Verlag, Berlin 1950.
  • Mit Lust gelebt. Roman meines Lebens, Hoffmann und Campe, Hamburg 1950.
  • Von Feuerland bis zum Äquator, Apollo-Verlag, Neumünster 1953 (mit Kurt Peter Karfeld)
  • Zwei Sterne über dem Säntis. Roman einer großen Liebe, Veitsburg-Verlag, Ravensburg 1955.
  • Die Nacht auf der Eisscholle. Ein Hörspiel, ?, ?
  • Liebesabend in Biesigheim. Landschaftserlebnisse. Stark-Verlag, Besigheim-Bissingen 2003, ISBN 3-925617-81-7.
  • Mit Lust gelebt. Roman meines Lebens. Kommentierte, illustrierte und wesentlich erweiterte Neuausgabe, Hrsg. von Hermann Gätje, Germaine Goetzinger, Gast Mannes und Günter Scholdt, Röhrig Universitätsverlag, St. Ingbert 2004, ISBN 978-3-86110-357-8.

Tradukoj

[redakti | redakti fonton]
  • Maurice Renard: Orlac’s Hände. Drei Masken, München 1922.
  • Rudyard Kipling: Staks und Genossen. Pennälerstreiche. P. List, Leipzig 1928.

Scenaroj laŭ historioj de Norbert Jacques

[redakti | redakti fonton]
  • Dr. Mabuse, der Spieler (reĝisorado: Fritz Lang), scenarofaro de Thea von Harbou
  • Mensch gegen Mensch (reĝisorado: Hans Steinhoff)
  • Brasilienfahrt
  • Das Frauenhaus von Rio (reĝisorado: Hans Steinhoff)
  • Das Testament des Dr. Mabuse (reĝisorado: Fritz Lang)
  • Eine Frau kommt in die Tropen (reĝisorado: Hans Steinhoff)
  • Die scharlachrote Brigade
  • Export in Blond

Literaturo

[redakti | redakti fonton]
  • Josef Hoben: Norbert Jacques (1880–1954). Der Erfinder des „Dr. Mabuse“. De Scriptum Verlag, Uhldingen 1994.
  • P. Karr: artikolo "Jacques" - ĉe: Lexikon der deutschen Krimiautoren
  • Günter Scholdt: Der Fall Norbert Jacques. Über Rang und Niedergang eines Erzählers (1880–1954). Akademischer Verlag Heinz, Stuttgart 1976, ISBN 3-88099-021-2
  • Manfred Bosch: Bohème am Bodensee. Literarisches Leben am See von 1900 bis 1950. Lengwil 1997, S. 465–475.
  • Volker Zotz: Der unbequeme Norbert Jacques. Ĉe: Luxemburger Forum für Politik, Kultur und Gesellschaft. 242 / dec. 2004

Dokumentada filmo

[redakti | redakti fonton]
  • Renata Grünenfelder: Im Schatten des Dr. Mabuse, Die Töchter von Norbert Jacques. halbbildhalbton.ch, 2009.

Eksteraj ligiloj

[redakti | redakti fonton]

Notoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ Barbara Michel-Jaegerhuber: Begegnungen. Faltblatt zu einer Ausstellung aus den Beständen der Kunstsammlung des Bodenseekreises in Meersburg 2010.
Bibliotekoj