Propanolo

Propanolo
Plata kemia strukturo de la Propanolo
Tridimensia strukturo de la Propanolo
Alternativa(j) nomo(j)
Propil-alkoholo 1-propanolo n-propanolo Etilkarbinolo 1-Hidrokso-propano Propionila alkoholo Propila alkoholo Propilolo
Kemia formulo	C3H7OH
CAS-numero-kodo	71-23-8
ChemSpider kodo	1004
PubChem-kodo	1031
Merck Index	15,7955
Fizikaj proprecoj
Aspekto	Senkolora likvaĵo kun milde alkohola odoro
Molmaso	60.10 g·mol^−1
Denseco	0.8053 g cm^−3
Fandpunkto	−126 °C
Bolpunkto	97-98 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,3829[1]
Memsparka temperaturo	371 °C
Ekflama temperaturo	22 °C
Solvebleco	Solvebla kun akvo, alkoholo kaj etero
Mortiga dozo (LD50)	1870 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Risko	R11 R41 R67
Sekureco	(S2) S7 S16 S24 S26 S39
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero Xi Irita F Brulema
GHS etikedigo de kemiaĵoj[2]
GHS Damaĝo-piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝo
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H225, H319, H335, H336
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P210, P233, P240, P241, P242, P243, P261, P264, P271, P280, P303+361+353, P305+351+338, P312, P337+313
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Propanolo aŭ propanola alkoholo estas primara alkoholo, senkolora likvaĵo kaj izomero de la izopropanolo aŭ 2-propanolo. Ĝi nature estiĝas en etaj kvantoj, dum fermantadaj procezoj kaj uzatas kiel solvanto en farmacia industrio ĉefe en la produktado de rezinoj, lakoj, kosmetikaĵoj, farmaciaĵoj, kaj celulozaj esteroj.

Historio

La normala primar propanolo estis sintezita en 1853 de la franca kemiisto Gustave Chancel (1822-1890) per frakcia distilado de la fuzeloleo.^[3] Li ne malkovris sian izomeron, la izopropanolon, kiu estis sintezita en 1855 far Marcelin Berthelot (1827–1907) kaj reproduktita en 1862 far Charles Friedel (1832-1899) dum produktado de la izopropanolo ekde la acetono.^[4]

Sintezo de izopropanolo ekde acetono.

Sintezo

• Procezo de hidroformiliigo de la miksaĵo konsistante je etileno, karbona monooksido kaj hidrogeno.

En tiu reakcio, la propionaldehido unue formiĝas, kiu poste estas reduktia al propila alkoholo:

${\displaystyle {\rm {CH_{2}{=}CH_{2}+CO+2\ H_{2}\rightarrow CH_{3}{-}CH_{2}{-}CH_{2}{-}OH}}}$

• Propanolon eblas prepari ekde la propanalo per hidrogenigo:

Sintezo de propanolo per hidrogenigo de la propanalo.

• Per kataliza hidrogenigo de la acetono eblas prepari la 1-propanolon:

Sintezo de propanolo per hidrogenigo de la acetono.

• Propanolo povas esti sintezita per miksaĵo de etileno, karbona monooksido en ĉeesto de kataliziloj:

:${\displaystyle {\rm {CH_{2}=CH_{2}\ +\ CO\ +\ 2\ H_{2}{\xrightarrow[{}]{cat.}}\ CH_{3}-CH_{2}-CH2-OH}}}$

Reackio

• Per oksidado de la propanolo eblas prepari la propionaldehidon:

CH₃CH₂CH₂-OH → CH₃CH₂CHO + H₂ ↑

Literaturo

• NIST Chemistry WebBook
• Inchem
• Chemical Book
• Encyclopedia Britannica^{[rompita ligilo]}
• MSDS Material Safety Data Sheet

Kunrilataj kemiaĵoj

• 
  Amino-metil-propanolo
• 
  Propila acetato
• 
  Propil-heksedrino
• 
  Propila galato
• 
  Propila benzoato
• 
  Testosterona propionato
• 
  Izopropila akrilato
• 
  Propila akrilato
• 
  Izopropila acetato
• 
  Izopropanotiolo
• 
  Propano-tiolo
• 
  Jodo-Propano
• 
  Kloro-Propano

Vidu ankaŭ

• Propano
• Propanaldehido
• Izopropanolo
• Propanoata acido
• Propanolamino
• Propanonitrilo
• Akroleino
• Ciklopropanolo
• Ciklopropano
• Ciklopropanono
• Ciklopropeno

Referencoj

1. Refractive Index Info
2. LabChem. Arkivita el la originalo je 2017-05-17. Alirita 2017-06-17 .
3. Fuzeloleo aŭ fuzelo estas miksaĵo da diversaj alkoholoj (ĉefe amila alkoholo) produktita kiel kromprodukto de la alkohola fermentado.
4. Russian patents. Arkivita el la originalo je 2020-11-24. Alirita 2017-03-27 .

• Kategorio Propanolo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).