Realeca televidserio
Realeca televidserio (Angle, "Reality TV" aŭ "Reality show") estas televida ĝenro kiu kutime filmas kaj dokumentas realajn (realismajn) eventojn kontraste al fikcia kaj skribita dramo. Realspektaklon kutime partoprenas homoj, kiuj ne estas aktoroj, kaj ne enkorpigas fikcian rolulon, sed aperas kiel si mem. Tiu tipo de televida programo estas fondita je bildigo de reala vivo. La bazo estas la filmigado de neaktoroj, plejparte per kaŝitaj kameraoj.
Tiu spektaklo estas produktita kiel amasamuzaĵo kiu enspezas al la televidkanaloj per reklamoj, pagitaj laŭ mezurita enŝaltkvoto.
Je la komenco de la 21-a jarcento tiu ĝenro fariĝis la ĉefe tipo de produktaĵoj de la televida industrio laŭ elspezo kaj enspezo.
Evoluo
[redakti | redakti fonton]
Realspektakloj evoluis el pluraj televidaj ĝenroj, el kiuj la plej elstaraj estas dokumentaj spektakloj. En realspektakloj vi ankaŭ povas trovi evoluojn de televidaj programoj, amuzaj kaj petolaj programoj kaj dramserioj.
La unua televida programo, kiu estas konsiderata realspektaklo, estas American Family (usona familio), serio elsendita sur la usona publika kanalo PBS en 1973. La serio akompanis nuklean familion traktantan eksgeedziĝon. La paro havis plurajn infanojn, kaj unu el ili, Lance Laud, estis samseksema, kiu foje portis virinajn vestaĵojn kaj en unu epizodo de la serio eĉ prenis sian patrinon al draga spektaklo. La programo rikoltis dek milionojn da spektantoj, alta nombro por PBS, kiu kutime ricevas malaltajn rangigojn, same kiel du daŭrigojn, la plej freŝa el kiuj estis filmita en 2001.
La serio estis vaste aklamita, kaj aliaj televidaj retoj tra la mondo komencis dissendi similajn seriojn. En 1974, serio nomata "La Familio" estis dissendita en Britio, akompanata de laborista familio, kiu ankaŭ ricevis ampleksan amaskomunikan respondon kaj longan publikan debaton post sia projekcio. Similaj serioj, kiuj disvolviĝis en aliaj direktoj, ekaperis tra la tuta mondo, kaj en la komenco de la 21-a jarcento plej multaj landoj dissendas lokajn realspektaklojn same kiel seriojn produktitajn ekster ĝi.
La televida serio de la usona kanalo MTV The Real World "La Reala Mondo" (La Reala Mondo) estas konsiderita unu el la unuaj se temas pri igi la realspektaklan ĝenron kio ĝi estas nuntempe: Ĉiu sezono grupo de junuloj, kiuj ne deantaŭe konas unu la alian, estis fermitaj en la domon kaj vivis en ĝi por periodo de kelkaj semajnoj. La evoluinta situacio ja estas senskripta sed fakte povas esti sufiĉe forte reguligita kaj de la redaktoroj kaj de la sociaj premoj.
Por distri la spektantaron la redaktoroj donas al la fermitaj partoprenantoj taskoj por kunlabori aŭ konkursi unu kontraŭ la aliaj. La partoprenantoj povas esti forsenditaj de la domo se ili malagas aŭ estas juĝata maltaŭgaj de la juĝistoj, de la aliaj partoprenantoj, aŭ de la spektantaro. La lasta kiu daŭras la tutan konkurencan travivaĵon gajnas monpremion.
La populareco de la serio kaŭzis la floradon de realserialoj, ĉefe en Usono. La unua sezono de "La Reala Mondo" estis projekciita en 1992, kaj de tiam filmiĝis 27 sezonoj, kun ĉiu sezono nova grupo de junuloj partoprenantaj.
Tamen la populareco de realspektakloj ĉirkaŭ la mondo dum pinttempo atingis ekstremajn nivelojn nur post la sukceso de Granda Frato el Nederlando kaj Expedition Robinson el Svedio, kiu fariĝis Survivado en Usono frue 21a jarcento. Hodiaŭ, la plej elstara realserialproduktanto estas de Usono, kiu gvidis la disvolviĝon de novaj realserialoj kaj merkatigis ilin al la ĝenerala publiko, kiel "Survival", "The Next Top Model", "The Amazing Race", "Get Off Big", kaj "American Idol".
Realspektakloj jam fariĝis integra parto de la pinttempa strio de plej multaj televidaj kanaloj - tutmonde.
Ecoj
[redakti | redakti fonton]Preter la ĉefa komuna denominatoro por realspektakloj - la manko de manuskripto kaj profesia aktorado, ekzistas pluraj aliaj ŝablonoj kiuj ekzistas en preskaŭ ĉiuj realspektakloj:
- La aliaj, la konkurantoj, estas la malamiko. Por gajni vi devas konkurenci kun aliaj. Tiel tute forlasas la idealon de kunlaboro.
- Konfesoj - Ĉi tiuj estas oftaj en plej multaj realspektakloj, kiuj akompanas grupon de partoprenantoj laŭlonge de la tempo. La spektanto vidas la konduton de la partoprenantoj en la grupo, sed ankaŭ aŭdas de ili, kion ili pensas, en la personaj konversacioj de la partoprenanto fronte al la kamerao - al la spektantaro en siaj hejmoj. Ofte la enhavo de aferoj en ĉi tiuj konfesaj konversacioj diferencos de tio, kion la partoprenanto diras al siaj kunuloj al la serio, precipe en la konkurenco inter ili. Iuj el ili celas nur klarigi aferojn okazintajn en la serio kaj veki intereson ĉe la spektantoj hejme, en kiuj la partoprenanto rakontas pri tio, kio okazas malantaŭ la kulisoj de tio, kion la spektanto vidis.
- Voĉdonado kaj projekcio - Ĉi tiu komuna denominatoro ankaŭ ekzistas ĉefe en la diversaj konkursaj programoj. Voĉdonado povas esti fare de la partoprenantoj, kaj povas esti de la spektantoj hejme. En plej konkurencaj realserialoj ekzistas speciala aranĝo por voĉdonado, unu kiu reflektas la naturon de la programo: se en "A Star Is Born" (Stelo naskiĝas) la konkursantoj akiras la voĉdonajn rezultojn dum esti sur la scenejo, inter siaj amikoj, kio plifortigas la afinecon inter la konkursantoj por la scenejo kaj por pozitiva konduto eĉ en streĉaj situacioj, en aliaj programoj la scenenjo estus tute malsama por reliefigi aliajn punktojn en la socia interago. Ekzemple en la programo Survival (Survivo) la urno de voĉdonado situas en la sama loko, kie la aliaj konkursantoj atendas sian voĉdonan vicon. Ĉar la voĉdonan partoprenanto estas fizike proksima al la konkursantoj kontraŭ kiuj li ludas, li estas devigita diri por kiu li voĉdonas flustre kaj kliniĝante al la kamerao, kio plifortigas la etoson de perfido de amikoj kaj la malmildecon de la partoprenantoj en la okuloj de la hejmaj spektantoj.
- Tribunalo de Juĝistoj, la juĝistaro, aŭ konsultistaro - ĉi tiuj estus elstaraj partoprenantoj en la programo, sed kutime estus profesiuloj kaj ne konkuros en tiuj konkursoj. La rolo de la juĝistoj aŭ konsultistoj estas doni profesian etoson al la konkurso, esprimi pozitivan aŭ negativan kritikon de la konkurantoj, kaj kelkfoje trarigardi la partoprenantojn - sed ĉar ĝi estas televidilo, la juĝistoj ankaŭ estas elektitaj interesi la spektantojn, ŝati ilin aŭ fari ĝin kontraŭa, kaj teni ĝin en suspenso.
- La statuson de la juĝistoj ŝanĝis dum la tuta konkurso. Dum komence de la realspektaklo la juĝistoj estas en la supera klaso, kaj la konkursantoj - grupo de nekonataj vizaĝoj, dum la spektaklo progresas, la konkursantoj pli kaj pli popularas. La juĝistoj, kiuj estis komence la elstaraj figuroj en la spektaklo, fariĝas malpli kaj malpli interesaj por la spektantaro, kaj la plej granda parto de la atento estas donita al la konkursantoj mem.
Kritiko
[redakti | redakti fonton]La realspektakloj ricevis diversajn recenzojn. Iuj kritikistoj asertis, ke la programoj konsideras reflekti realecon sed konsistigas apartan kaj fermitan mondon kaj ke la redaktoj en iliaj fotadaĵoj estas tendencaj kaj antaŭaranĝitaj, aŭ ke la partoprenantoj estas diritaj kion diri kaj fakte ne sintenas kaj agas nature.
Alia kritiko asertas, ke la partoprenantoj en la programoj estas fakte viktimoj kaj de ofenda kritiko de la partoprenantoj kaj de la juĝistoj kaj redaktoroj. Foje ja okazas ke la partoprenantoj ne vere kaj precize komprenas, kie ili alvenis, aŭ male ke ili fariĝas tro konkurencivaj kaj sovaĝaj dum la spektaklo. Post la spektaklo ili akiras momentan famon kaj poste fariĝas simplaj homoj - io, kiu vundus iliajn sentojn. La programoj enhavas vulgaran enhavon kaj iuj el la partoprenantoj estas malindaj homoj, kiuj ne parolas respekte.
Kvankam tiuj ĉi programoj estas tre ŝatataj kaj ili havas grandegan spektantaron kaj sekvantaron tra la tuta mondo, pli kaj pli granda parto de la socio perceptas ilin malfavore tuj pro kelkaj kaŭzoj. Unu el ili estas malbona influo je infanoj. En Big Brother, kiujn rigardas ĉefe la junularo, denove oni prezentas tre nekonvenan konduton, supraĵecon, vulgarecon kaj aliajn malbonajn homajn ecojn, kiuj poste povas kripligi opiniojn de la juna generacio.
Krome, oni kritikas ke sub ŝajnigo de vereco oni prezentas tute malverajn aferojn, jam programitajn kaj preparitajn por influi sur la socia kondutaro, plej ofte laŭ interesoj de televidkanaloj aŭ eĉ de subtenaj entreprenoj.
Oni ankaŭ kritikas la false ŝajnigan sistemon ke per false kaŝitaj kameraoj oni povas entrudi en la privatecon de personoj, kio preparas la grundon por vera invado kaj trudo en la vera intimeco persona, tiel kiel oni denuncis en la romano 1984 de George Orwell jam antaŭ pli ol duonjarcento kaj el kio eliris la angla nomo de tiaj televidaj programoj. En la romano 1984 la trudo al la intimeco estas per la registaro kaj polico por politika kaj socia kontrolo sed en tiu ĝenro al trudo estas por amuziĝi la spektantaron.
Populara kritiko estas pri tio, ke realspektakloj enhavas enhavon kun malalta intriga-intelekta kvalito kaj estas malmultekosta distro por la amasoj kaj eskapismo. Multaj realspektakloj enhavas netaŭgan enhavon malfacile spekteblan.
En Esperanto
[redakti | redakti fonton]Esperanto Senlime estas realec-televida serio de TEJO. La serio montras vojaĝkonkursojn dum kiu la partoprenantoj devas fari specifan vojaĝon, plenumante diversajn taskojn kaj defiojn.
La unua sezono estis filmita en 2023 kaj publikigota en 2024. 17 partoprenantoj vojaĝis el Roterdamo al Barcelono.[1]
La dua sezono estos filmota en 2024. La vojaĝo komencos en Berlino, Germanio kaj finiĝos en Vilno, Litovio.[2]
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Tuj aperos la unua televidserio en Esperanto - Liberafolio.org 2024-04-09
- ↑ Partoprenu en la dua vojaĝkonkurso de TEJO!/ tejo.org - 22/04/2024