Tionila klorido

Tionila klorido
Plata kemia strukturo de la Tionila klorido
Tridimensia kemia strukturo de la Tionila klorido
Alternativa(j) nomo(j)
Klorido de sulfinila Klorido de tionilo Sulfura duklorido Duklorosulfoksido
Kemia formulo	SOCl2
CAS-numero-kodo	7719-09-7
ChemSpider kodo	22797
PubChem-kodo	24386
Merck Index	15,9501
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora aŭ flaveca, densa, koroda, fumeganta, larmiga kaj toksa likvaĵo kun penetranta odoro
Molmaso	118,959 g·mol^−1
Denseco	1,638g cm^−3
Fandpunkto	−104,5 °C[1]
Bolpunkto	74,6 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,517
Ekflama temperaturo	Nebrulema
Solvebleco	Akvo:reakcias
Mortiga dozo (LD50)	324 mg/kg (buŝe)[2]
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R14 R20/22 R29 R35
Sekureco	S1/2 S26 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero C Koroda T+ Venena
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H302, H314, H318, H330, H331, H332, H335
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P260, P261, P264, P270, P271, P280, P284, P301+312, P301+330+331, P303+361+353, P304+312, P304+340, P305+351+338, P310, P311, P312, P320, P321, P330, P363, P403+233, P405, P501[3]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Tionila klorido aŭ SOCl₂ estas neorganika kombinaĵo de sulfuro, kloro kaj oksigeno, senkolora aŭ flaveca, densa, koroda, fumeganta, larmiga kaj toksa likvaĵo kun malagrabla penetranta odoro. Klorido de tionilo estas ĉefe uzata kiel klorigagento. Ĝi estas uzata ankaŭ en la produktado de kemiaj armiloj kaj kelkfoje ĝi estas konfuzita kun la sulfurila klorido aŭ SO₂Cl₂ kies proprecoj malsamas signifoplene. Klorido de tionilo estas fonto de kloridaj jonoj dum sulfurila klorido forte agadas sur hidroksilaj grupoj kaj sulfuraj grupoj.

Per hidrolizo, ĝi malkomponiĝas en sulfuran duoksidon kaj kloridan acidon. Ĝi estas solvebla en benzeno, kloroformo kaj karbona kvarklorido. Per varmigado supre ol 150 °C ĝi komencas malkomponiĝi kaj kompleta malkompando okazas ĉe 500 °C. Pro la forta reakcio inter klorido de tionilo kaj akvo, SOCl₂ ne ekzistas en naturo. Tionila klorido konvertas karboksilatajn acidojn kaj alkoholojn en klorhavaj komponaĵoj.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado per interagado de sulfura trioksido kaj sulfura duklorido:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 2

• Klorido de tionilo estiĝas per traktado de sulfura duoksido kaj kvinklorido de fosforo:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 3

• Sintezo per interagado de sulfura duoksido, kloro kaj unu molo da sulfura duklorido:

++ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$2

Sintezo 4

• Sintezo per interagado de sulfura trioksido, kloro kaj du moloj da sulfura duklorido:

++2 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$3

Reakcioj

Reakcio 1

• Klorido de tionilo konvertas karboksilatajn acidojn en kloridojn de la karboksilata acido:^[4]

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$++

Reakcio 2

• Klorido de tionilo konvertas alkoholojn en alkilan kloridon en ĉeesto de piridino:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$++

Reakcio 3

• Cianamido estiĝas per traktado de ureo kun klorido de tionilo:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$++2

Literaturo

• Invitation to Organic Chemistry
• Organic Chemistry: An Acid—Base Approach
• Introduction to Organic Laboratory Techniques: A Small Scale Approach
• Battery Hazards and Accident Prevention
• Phosgenations: A Handbook
• Synthetic Methods of Organometallic and Inorganic Chemistry

Vidu ankaŭ

• Kloridoj
• Sulfurila fluorido
• Sulfurila klorido
• Sulfurila bromido
• Sulfurila jodido
• Tionila fluorido
• Tionila bromido
• Tionila jodido

Referencoj

1. Chemical Book
2. North West Missouri State University Arkivigite je 2014-09-26 per la retarkivo Wayback Machine
3. Pubchem
4. Organic Chemistry

• Kategorio Tionila klorido en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)